Witam, bardzo proszę o pomoc w identyfikacji cech:
Służę pomocą.
Na fotografii pierwszej szyna cechowa jest symbolami
X MH. 1936. (X = "iks", MH = wspólna, środkowa kreseczka dla "M" i "H").
Producentem szyny są Zakłady Maximilianshütte (Maxhütte, nazwane tak na cześć bawarskiego króla Maksymiliana II), wybudowane w okolicy miejscowości Rosenberg (od 1934 Sulzbach-Rosenberg), ok. 30 km. na wschód od Norymbergi, w Górnym Palatynacie, w ówczesnym Księstwie Bawarii. Początki spółki Eisenwerk-Gesellschaft Maximilianshütte sięgają wczesnych lat 50-tych XIX w. (spółka przejęła wówczas m.in. fabrykę szyn żelaznych zlokalizowaną nieopodal Sauforst w Burglengenfeld - obecnie Maxhütte-Haidhof). Szybko zdecydowano się na budowę nowej huty, którą zlokalizowano w miejscowość Rosenberg, blisko złóż rudy żelaza w pobliskim Sulzbach. Zakład uruchomiono w 1864 r.
Symbol X do dziś pozostaje nie do końca rozpoznany. Pojawia się on przed właściwą sekwencją cechowania, na szynach różnych niemieckich producentów, na rocznikach z lat 30-tcyh XX w. Także na szynach kupowanych od zagranicznych hut dla DR (np. z Huty Pokój i Huty Królewskiej, wówczas cecha ma postać np.
FH X 1936 i
HUTA KRÓL. X 1935). Co interesujące, spotyka się szyny tych samych producentów i roczników ale bez symbolu X (iks, nie jest to październik - miesiąc pisany cyfrą rzymską, bo szyny dla DR w tym czasie nie miały cechowanej informacji o miesiącu produkcji). Szyny bez X spotyka się częściej, choć może to być moja subiektywna ocena, oparta na nie reprezentatywnej próbie szyn jakie dotychczas udało mi się zlokalizować na terenie Polski i jakie widziałem na fotografiach w internecie. Dotychczas nie udało mi się dotrzeć do wiarygodnego źródła wyjaśniającego znaczenie tego symbolu, choć jest kilka teorii. Jedna z nich mówi, że tak oznaczano partie szyn, które stanowiły tzw. nienaruszalny zapas wojenny (tego typu zapasy robiono w różnych punktach sieci kolejowej, także w Polsce w II RP, PRL-u, a i zapewne obecnie tego typu składy istnieją). Szyny z X miałyby więc, dopiero w czasie II w. św. trafiać na torowiska w różne rejony sieci kolejowej, zarówno przedwojennej DR jak i tej przejętej w krajach okupowanych. Inna teoria sugeruje, że tak oznaczano szyny, na które z jakiś powodów była wydłużona gwarancja, liczona od roku produkcji nacechowanego na szynie. Takie oznaczenie miało np. zastąpić postdatowania roku produkcji, poprzez przekreślanie ostatniej cyfry i nanoszenie nowej (tak cechowane szyny, spotyka się np. wśród roczników z lat 20-tych XX w. - przykład na zamieszczonej fotografii). Sześć lat temu, w tym temacie, we wpisie
#292 pytałem się już czy ktoś coś wie temat symbolu X, prezentując kilka przykładowych zdjęć, niestety, tak jak wspomniałem wyżej, wiedza na ten temat jest niejednoznaczna i trudna do weryfikacji.
Na fotografii dolnej szyna jest cechowana nazwą
G H HÜTTE ("E" brak z powodu nawierconego na nim otworu). Tak cechowały swoje szyny od lat 70-tych XIX w. (od ok. 1873) do ok. 1890, zakłady Gutehoffnungshütte wybudowane w miejscowości Oberhausen, w Nadrenii (obecnie kraj związkowy Nadrenia Północna-Westfalia), w Zagłębiu Ruhry. Na terenie Polski szyny spółki Actienverein für Bergbau und Hüttenbetrieb Gutehoffnungshütte są znane głównie z późniejszego sposobu cechowania, które przybrało formę skróconą
G.H.H. (z kropkami) i
GHH (bez kropek).
Fot. Przykłady dwóch szyn Georgsmarienhütte z Osnabrück, cechowanych
G-OSNABRUECK, leżących przed modernizacją torów na linii kolejowej nr 221. Na zdjęciu górnym szyna z 1927, na dolnym także z 1927, ale postdatowana na rok 1928.