Długo się wahałem, czy załączać tu jakiś merytoryczny wpis. Czy nie zginie on w gęstwinie przepychanek, pokrzykiwań, żalu do producenta i ogólnej wzgardy do bliźniego. Moderator trochę posprzątał, więc zaryzykuję.
Przyszedł czas na analizę zestawień dla wagonów ze stacji macierzystej Szczecin Główny wg. dodatku IIB 1980 r. Dodatku IIC nie posiadam, więc nie rozszerzę opracowania o pociągi lokalne (inna sprawa to ile na pociągach lokalnych mogło jeździć wtedy igreków).
W dodatku z 1980 duża część wagonów szczecińskich jest opisana jako wagony z harmoniami (Ahxz, Bhxz). W zestawieniu wynotowałem wagony niezależnie, czy zostały oznaczone jako posiadające harmonie czy gumowe wałki. Zgodnie z dodatkiem, składy które miały wpięte tylko wagony z gumowymi wałkami to: „Portowiec”, 1803/8104, „Wawel”, 7807, a także Poznań-Zakopane, choć w nim były tylko 2 wagony szczecińskie. W reszcie składów przynajmniej część wagonów jest opisana jako starsze konstrukcje.
Nie zawsze opisywałem też relacje wagonu pocztowego, który czasem był włączany/odczepiany gdzieś w środku trasy. Gdyby jednak opisywać wszystkie potrzeby manewrów dla każdego składu, to tekst miałby dwa razy tyle objętości. Poza tym relacje i obiegi ambulansów pocztowych nie są tu głównym przedmiotem rozważań.
Tyle tytułem wstępu – poniżej spis składów (pogrubioną czcionką nr i relacja, w kolejnej linii lokomotywy prowadzące, skład pociągu i czasem jakiś opis):
1801 i 8102 „Portowiec” Warszawa Wsch. – Szczecin
EP05 do Poznania, dalej ET22 MD Szczecin
B+B+B+B+WR+A+A+D + wagony ze st. Grochów - 2 lub 3 sztuki zależnie od kierunku (relacji W-wa-Świnoujście i w jedna stronę Gorzów-W-wa)
1803 i 1804 Warszawa Wsch. – Szczecin
EU07 MD Kutno z Poznania do W-wy, EP05 z W-wy do Poznania, na odc. Poznań-Szczecin ET22 MD Szczecin
WLAB+WLAB+Bc+Bc+B+B+B+BJ+A+A+D + wag. st. mac Grochów (5 szt. do Świnoujścia, odpinane na Dąbiu)
18401 i 81402 „Włókniarz” Łódź Kaliska – Szczecin
EU07 Łódź Olechów do Ostrowa Wlkp., dalej EU07 MD Ostrów
BC+AB (do Zakopanego)+B+B+A+A+B+BJ+B (w drugą stronę jeszcze WLB SZD Świnoujście-Brest odczepiany w Poznaniu)
18501 i 81502 Białystok-Szczecin
SP45 MD Białystok (do Olsztyna), potem SP45 MD Olsztyn (do Gdyni) i SU46 MD Słupsk (Gdynia-Szczecin)
D+Bc+B+B+B+BJ+A+A+B+B+B+Bc*+WLAB* *rel. B-stok-Gdynia
2802 i 8201 Lublin-Szczecin
EU07 Ostrów (z Lublina do Ostrowa) i EU07 Łódź Olechów (Ostrów-Szczecin)
B+B+B+A+A+BJ+B+B+Bc+WL+D + 4 wagony st. Lublin (do Świnoujścia, odczepiane na Dąbiu)
Poza sezonem letnim inne zestawienie. Natomiast w kierunku Szczecina oprócz wymienionych wagonów pociąg prowadził dopinane w Poznaniu WLB kolei SZD (Brest-Świnoujście) i szczecińską kuszetkę lub sypialny (w zależności od terminu) relacji Kudowa-Szczecin. Parę słów o tym nocnym wagonie - jego obieg był następujący: ze Szczecina wyruszał w składzie pociągu 8112 i w Poznaniu był włączany w pociąg 5602 Gdynia-Szklarska Poręba, który jechał do Wrocławia z EU07 MD Wrocław. Ostatnie kilometry pokonywał w pociągu 16209 z Wrocławia do Kudowy ciągniętym przez wrocławską SP45 do Kłodzka, a dalej przez kłodzką TKt48 (dodatek wykazywał też możliwość wysłania Pt47). Wracał w składzie pociągu 61210/61424 i lokomotywy prowadzące były takie same (prócz alternatywy w postaci Pt47). Od Wrocławia kontynuował podróż w składzie 6501 Szklarska Poręba – Gdynia, a w Poznaniu był doczepiany właśnie do pociągu z Lublina.
3808 i 3807 „Wawel” Kraków-Szczecin/Świnoujście
EU07 Kraków, EU07 Poznań Franowo, od Poznania do Szczecina Głównego ET22 Szczecin, a na Dąbiu do wagonów jadących do Świnoujścia podpinała się ET22 lub SP45 Szczecin
B+B+B+A+WR+A+B+B+B +B+A+B (Kraków)
4 pierwsze wagony jechały do Szczecina Głównego, reszta do Świnoujścia. Wyjeżdżając z Krakowa w składzie były jeszcze: kuszetka do Paryża, dwójka do Poznania i kuszetka do Hoek v. Holland odpinane w Poznaniu. W drodze powrotnej ze wspomnianych trzech wagonów dołączane były w Poznaniu tylko dwa: poznańska dwójka do Krakowa i krakowska kuszetka z Holandii.
Przez krótki okres w kwietniu 1981 pociąg prowadził tylko 8 wagonów szczecińskich startujących w Szczecinie i dopinany w Poznaniu wagon relacji Poznań-Kraków. Zamiast wagonu restauracyjnego jechał barowy, a zamiast krakowskiej siódemki w kierunku do Szczecina lokomotywą prowadzącą była EU06.
5801 i 8502 „Gryf” Gdynia-Szczecin
SU46 MD Słupsk zmieniana na SU46 MD Słupsk (zmiana w Koszalinie lub Słupsku, w zależności w którą stronę jechał pociąg)
P+B+BJ+B+A+B+B+B +AB+B+B+A+B+B (szczęśliwickie wagony z W-wy do Kołobrzegu)
W drugą stronę tylko wagony szczecińskie, bez poczty
* szczecińskie dwójki to 120A
5806 i 8507 Olsztyn-Szczecin
SP45 z MD Toruń z Olsztyna do Krzyża i dalej ET22 Szczecin
D+B+B+A+A+BJ+B+B+P
* seria wagonów drugiej klasy wskazuje na 120A
7805 i 8706 Poznań-Szczecin
ET22 Szczecin
B+B+B+BJ+A+A+B+D
* seria wagonów drugiej klasy wskazuje na 120A
7807 Poznań-Szczecin
ET22 Szczecin
B+A (st. Szczecin) + B+AB (st. W-wa Grochów).
Wszystkie wagony startowały z W-wy Wsch., łamaniec odpinany w Krzyżu, gdzie jechał dalej do Gorzowa.
8708 Szczecin-Poznań
ET22 Szczecin
B+B+A+B+B
* seria wagonów drugiej klasy wskazuje na 120A
1811 i 8112 Warszawa Wsch. – Szczecin
Z Warszawy do Poznania EU07 Poznań, od Poznania ET22 Szczecin. W drugim kierunku EU07 MD Poznań Franowo na całej trasie.
P+B+A+Bc+WL z Grochowa + D+WLAB+Bc+B+BJ+B+A+A+B+B (st. Szczecin)
W kierunku Warszawy dodatkowo Bc lub WL Szczecin-Kudowa (odpinany w Poznaniu), w składzie jadącym do stolicy nie było za to poczty.
2811 i 8212 Kielce-Szczecin
EU07 Ostrów Wlkp.
B+B+BJ+A+B+B+B+Bc
3818 i 8314 Kraków-Szczecin
EU07 Kraków Prokocim, SP45 Wrocław (od Wrocławia), SP45 Szczecin (od Rzepina), w drodze powrotnej od Wrocławia EU06
P+D+B+B+BJ+A+A+B+B
3820 i 8322 Kraków-Szczecin
EU07 Wrocław (Kraków-Opole), EU07 Wrocław (Opole-Wrocław), SP45 Wrocław (do Zielonej G.), SP45 Szczecin (Zielona G.-Szczecin), a w stronę Krakowa od Wrocławia do Krakowa skład prowadziła jedna wrocławska EU07 – nie było zmiany w Opolu
P+D+B+B+BJ+A+A+B+B+Bc +A+B (wrocławskie w rel. Opole-Gdynia dla kierunku z Krakowa na odc. Opole-Wrocław)
Dodatkowy smaczek to włączenie w skład poc. 8322 na odc. Zielona Góra-Kraków owocarki Hhgrs – można tutaj wykorzystać wagon Rivarossi.
W wybrane dni na odc. Głogów-Szczecin dopinano też do składu wagon Bhuxz, służący do przewozu poczty radzieckiej (relacja wagonu Legnica-Białogard).
5811 i 8504 Gdynia-Szczecin
SU46 Słupsk (w zasadzie dwie – jedna z Gdyni do Słupska, a druga ze Słupska do Szczecina)
B+B+A+BJ+B+B+B + B+B+A+B z Krakowa (rel. Kraków-Słupsk), w stronę Gdyni z wagonem pocztowym
* seria wagonów drugiej klasy wskazuje na 120A
5813 i 8512 Olsztyn-Szczecin
SP45 MD Olsztyn (odc. Olsztyn-Gdynia), SU46 MD Słupsk(Gdynia-Szczecin)
P+D+B+BJ+A+A+B+B+B
W wybrane dni na odc. Szczecin-Białogard dopinano też do składu wagon Bhuxz, służący do przewozu poczty radzieckiej (relacja wagonu Legnica-Białogard).
6815 i 8616 Jelenia Góra - Szczecin Niebuszewo
SP45 Jelenia Góra
B+B+B+AB+A+B+B+D+WL+Bc
Po odpięciu WL i Bc skład realizował z SP45 (MD Jelenia Góra) parę pociągów 6711 i 7612 Jelenia Góra-Poznań. W obydwie strony na pewnych odcinkach wpinany był też wagon pocztowy.
7813 i 8712 Żagań-Zielona Góra
Ty2 MD Żagań do Zielonej Góry, dalej SP45 Lok. Szczecin
D+B+B+BJ+A+A+B+B+P (Kostrzyn-Szczecin) w drodze powrotnej bez poczty
7823 i 8722 Poznań-Szczecin
ET22 Szczecin
B+B+B+A+B+B+B+B+A+B+B na powrocie B+B+A+B+B+B
* dwójki to 120A
7841 i 8742 Krzyż-Szczecin
ET22 Szczecin
B+B+B+BJ+A+B+B
* dwójki to 120A
7845 i 8740 Krzyż-Szczecin
ET22 Szczecin
B+B+A+B+B+B
* dwójki to 120A
Warto wspomnieć jeszcze o pociągu Zakopane – Poznań Gł. , w którym obok 5 wagonów z Poznania i kuszetki wrocławskiej poruszały się dwa szczecińskie wagony(Bc+AB) przełączone z poc. 81402. Ten skład na różnych odcinkach prowadziły: EU07 Sucha Beskidzka, Ty2 Chabówka, EU07 Czechowice/Łazy, EU07 Wrocław.
Jak widać szczecińskie wagony jeździły często w składach z igrekami z innych rejonów Polski (głównie Grochów, ale też Szczęśliwice, Poznań, Wrocław, Lublin, Kraków).
Najkrótszy skład pociągu dalekobieżnego, w którym jechały szczecińskie wagony to pociąg nr 7807 Poznań-Szczecin na odcinku Krzyż-Szczecin: 2 wagony ze Szczecina + 1 wagon z Grochowa. Szkoda, że Heris to epoka IVa, bo grochowski igrek byłby idealnym uzupełnieniem.
Tutaj chyba widać alternatywę, w którym kierunku mogliby podążyć producenci – zamiast powielać stację i epokę z wagonów konkurencji zrobić skład z innej części Polski. Warszawskie czy krakowskie można łączyć ze szczecińskimi, a same też mogłyby stworzyć realne zestawienia. Teraz można gdybać co sprzedałoby się szybciej obu producentom: czy sumując ich produkty 11 wagonów ze Szczecina, czy gdyby Robo wypuścił swoje wagony z innym przydziałem, które można dołączyć do pikowskich igreków, ale też same również tworzyłyby realny skład z innej części Polski. Już z trzech wagonów z Grochowa (B+A+B) zestawiano w 1980 roku skład pociągu W-wa Wschodnia – Białowieża. Z pięciu można utworzyć pociąg W-wa Wschodnia – Pisz. Obydwa sezonowe pociągi prowadzone były przez SM42 z lokomotywowni W-wa Praga – przymykając oko na datę rewizji, dołączamy SM42-894 PIKO i skład gotowy.
Wracając jednak do wątku głównego, kilka słów dla ortodoksyjnych modelarzy:
W 1980 roku nie było już w lokomotywowni Szczecin żadnej SU46. Zatem jeśli ktoś chce dopasować realne zestawienie z wagonów Robo, to niestety ale odpada dedykowana pikowskim wagonom ze Szczecina SU46-050 (przynajmniej w wyglądzie sklepowym). Poznańskie SU46 także nie były przewidziane w 1980 r. do pociągów do Szczecina, ani do jakichkolwiek ze szczecińskim przydziałem.
Wśród gotowych modeli wielkoseryjnych nie ma zbyt wielu opcji podstawienia czegoś w zamian. Są dwie możliwości, każda ma jakąś wadę: EU07-161 PIKO (dostępność), EP05 MTB (wierność odwzorowania). W drugim przypadku trzeba jeszcze zgromadzić jednak jeszcze sznur wagonów z przydziałem W-wa Grochów.
Najprostszym zabiegiem, dzięki któremu uzyskamy lokomotywę do wagonów Robo jest zamiana przydziału SU46-050 na Słupsk (egzemplarz ten w październiku 1979 przeszedł na stan słupskiej lokomotywowni).
W przypadku konwersji lokomotyw można pokusić się o wykonanie: ET22 (Szczecin), EU07 (Wrocław, Kutno, Ostrów, Łódź Olechów, Czechowice, Łazy, Sucha Beskidzka, Kraków, Poznań Franowo), Ty2 (Żagań, Chabówka), TKt48 (Kłodzko), SP45 (Szczecin, Wrocław, Białystok, Olsztyn, Toruń, Jelenia Góra), SU46 (Słupsk), EU06 (Kraków).
Czcionką pogrubioną lokomotywy, które można wykorzystać do samych wagonów ze Szczecina, czcionka zwykła dla składów, gdzie obok szczecińskich wagonów występował tabor z innych stacji.
Już na pierwszy rzut oka na te zestawienia widać też, że przydałyby się jeszcze bonanzy z przydziałem z Grodu Gryfa jako uzupełnienie do szczecińskich igreków. O starszych polskich wagonach, wagonach pocztowych i bagażowych z uwagi na brak w ofercie któregokolwiek z producentów nawet nie wspominam.
3
2
1
1
1
