Kontynuacja wpisu
#1.932
A7. STORE https://walzzeichen.de/walzzeichen-b-st-store-1882/
To cecha Eisenhütte Storé (Eisenwerk Storé), zakładów metalurgicznych wybudowanych w latach 1850-51 w miejscowości Štore (niem. Store), w pobliżu słoweńskiego miasta Celje. W czasach Habsburgów miasto należało do Austrii i nosiło nazwę Cilli. Po 1918 i rozpadzie C.K. Monarchii, Celje i huta w Store znalazły się w Jugosławii, a po jej rozpadzie, od 1991 należą do niepodległej Słowenii. W Štore znajdowały się m.in. kopalnie węgla brunatnego i jedna z największych w Słowenii hut żelaza i stali, istniejąca do dziś jako Walzwerkes Želežarna Štore. Podczas II w. św., w czasach okupacji Jugosławii przez III Rzeszę, powrócono do historycznej nazwy Eisenwerk Store. Produkowano w nim m.in. żurawie wodne dla Deutsche Reichsbahn. Poniżej linki do zdjęć takich żurawi, pierwsze zrobione w Niemczech, drugie we Wrocławiu (do 1945 Breslau).
https://forum.modelarstwo.info/attachments/dsc_0037-jpg.579518/
https://www.bazakolejowa.pl/foto/1111/1686501942947f41a550c14824f2fbc8052d5b3b42-3587.jpg
A 8. SE II https://walzzeichen.de/walzzeichen-s-e-ii/
To nie jest oznaczenie producenta szyny. Jest to cecha typu szyny i jednocześnie jej właściciela (SE) - prywatnej kolei w Szwajcarii, spółki Eisenbahn-Gesellschaft Spiez-Erlenbach. Proszę zerknij na poniższą planszę, z różnymi profilami szyn kolei w Szwajcarii. Na dole, po lewej, są dwa typy szyn oznaczone jako SE I (cięższy) i SE II (lżejszy), oba opracowane w 1893 r. kiedy podjęto decyzję o budowie kolei SE-Bahn. Dziś, dawna Spiez-Erlenbach-Bahn jest częścią spółki BLS AG, której główną atrakcją są pięknie położone w Alpach odcinki Bern-Lötschberg-Simplon-Bahn (BLS).
Na marginesie, cecha SBB I na zdjęciu omawianej we wcześniejszym wpisie dotyczącym Walzzeichen-Liste, cechy [T] (T w kwadracie)...
https://walzzeichen.de/wp-content/u...bb-i-m-pfrere-16.12.2007-luzern-.jpg?w=1400&h=
… oznacza typ szyny szwajcarskich kolei SBB, ale typ nowy (neu SBB I), opracowany w 1958, który zastąpił stary typ SBB I (alt SBB I) z 1902. Poszczególne profile standardu SBB (od I do VI) można zobaczyć na wyżej zamieszczonym zdjęciu planszy, dodatkowo zamieszczam również stosowny rysunek szyny SBB I z podanymi wymiarami.
Przejdę teraz do kolejnego podpunktu, sygnalizowaneo we wpisie
#1.932
B. Korekta wybranych cechowań wg mnie niepoprawnie zidentyfikowanych lub opisanych.
B1. I. BROWN C° SHETTFIELD ATLAS STEEL https://walzzeichen.de/walzzeichen-i-brown-c-shettfield-atlas-steel/
Nie spotkałem się z cechowaniem tego producenta rozpoczynającym się od pojedynczej litery "I.", a słowo Shettfield to po prostu Sheffield. Cecha powinna mieć postać
JOHN BROWN &C° SHEFFIELD ATLAS STEEL jak na poniższych zdjęciach, w tym szyny wyprodukowanej w sierpniu 1875 r. oraz szczegółów cechowania nazwy.
B2. HB NP https://walzzeichen.de/walzzeichen-hb-np/
Tu wkradł się jakiś błąd. Po pierwsze w galerii zdjęciowej tego cechowania są fotografie szyn HB & HV. Po drugie,
HB to nie Huta Bobrek (nazwa nadana po II w. św., kiedy Bytom jak i huta znalazły się w granicach Polski). Huta Bobrek nie była producentem szyn kolejowych. Cecha HB z „H” i „B”, połączonymi wspólną, środkową kreseczką, to charakterystyczna cecha oznaczająca Huta Bankowa z Dąbrowy Górniczej. Natomiast cecha NP, jak jest już w opisie na Walzzeichen, to skrót od
Nederlands
Profiel (w j. niderlandzkim), który figuruje przed określeniem liczbowym typu szyny kolei holenderskich. Podejrzewam też, że “pozostawiony” opis cechy NP HB, odnosił się pierwotnie do zdjęcia, dziś, jeszcze (ponownie) nie opublikowanego na Walzzeichen, na którym cecha typu szyny ma posać
NP 46 (był też np. typ NP 38). Co do wspomnianego zdjęcia, podejrzewam, że chodzi o poniższą fotografię (pozwolisz, że ją zamieszczę tu na Forum), która kiedyś była w galeriach na stronie
https://walzzeichen.de/ przed jej przebudową i czasowym zamknięciem. Zamieszczam także rysunek tego typu szyny z przedwojennego, polskiego katalogu wyrobów hutniczych produkowanych przez Hutę J. Piłsudski czyli Hutę Królewską po zmianie nazwy.
= Huta Bankowa z Dąbrowy Górniczej
B3. KMS https://walzzeichen.de/walzzeichen-kms/
Uważam, że cecha ma postać
KMSt, a zdjęcia powinny być we wspólnej galerii, w opisie saksońskiej Königin-Marien Hütte w Zwickau
https://walzzeichen.de/walzzeichen-k-m-h/
Opis cechy KMS jako Klöckner Maxhütte Stahl jest „dziwny”, zważywszy, że utrwalone na zdjęciach szyny pochodzą z lat 1867 – 1874, w których bracia Klöckner (od szyn cechowanych tą nazwą i od spółki Klöckner & Co. założonej w 1906) mieli zaledwie po kilka lat (daty urodzin obu braci to: Peter 1863, Florian 1868). Ich ojciec pracował w stoczni, a o innych Klöcknerach nie słyszałem. Proszę zwróć uwagę na poniższą analizę fotografii z galerii rzekomej cechy KMS. Wg mnie na szynach widać jeszcze dodatkową literę t (po KMS → KMSt), oraz np. na końcowe zdanie w informacjach zawartych w opisie cechy KMH (link wyżej), gdzie podane jest, że cechy szyn Königin-Marien Hütte wg literatury, miały także alternatywną formę KMSt.
B4. MUA https://walzzeichen.de/walzzeichen-mua/
To nie MUA i nie jest to nazwa producenta, co jest wynikiem braku znajomości alfabetu / języka rosyjskiego.
МЦА. (w alfabecie rosyjskim) = MCA (w alfabecie łacińskim) i oznacza skrót od wyrazu miesiąc, np. IV Месяцa (IV Miesiąca = IV Month). Cechą producenta na zdjęciu w galeii MUA, jest nazwa
К.З. КН. БѣЛОСЕЛЬСКАГО (K.Z. KN. BIEŁOSIELSKAWO) czyli
Катавские Заводы Князя Белосельского (Katawskije Zawody Kniazia Bielosielskowo = Katavsky Plants of Prince Beloselsky / Katavsky-Fabriken des Fürsten Beloselsky) wybudowane w miejscowości Kataw-Iwanowsk (Katav-Ivanovsk) w rejonie górniczym Południowego Uralu. Nazwa zakładów nawiązywała do nazwiska rodowego książąt (kniaziów) Biełosielskich, którzy po wykupieniu zakładów w 1867, aż do 1917 r. byli ich właścicielami. Pełna cecha to
К.З. КН. БѣЛОСЕЛЬСКАГО VII МЦА. 1898 ГОДА, gdzie МЦА to skrót od słowa .. miesiąca" (VII miesiąca), a ГОДА - od słowa ... roku (1898 roku). Proszę zwróć uwagę, że np. w galerii szyn z cechą THY
https://walzzeichen.de/walzzeichen-thy/ jest fotografia (zamieszczam ją też niżej) szyny pochodzenia rosyjskiego (ze stycznia 1903) z identycznymi skrótami МЦА i ГОДА, po stosownych liczbach oznaczających miesiąc i rok produkcji. Cechą producenta w wypadku tej szyny jest nazwa
ДЕМИДОВА Н.Т.З. (DEMIDOVA N.T.Z.) czyli
Демидова Нижне-Тагильские Заводы (Diemidowa Niżnie-Tagilskie Zawody = Demidova Nizhny Tagil Plants), jeden z najstarszych zakładów metalurgicznych Imperium Rosyjskiego, założony jeszcze w XVIII w. przez Nikitę Akinfiewicza Diemidowa. Jako ciekawostkę mogę dodać, że w latach 30-tych XIX w. zakład Diemidowów, swoje pierwsze żelazne szyny dostarczał na pionierską w Rosji kolej publiczną do Carskiego Sioła. Jednak nie sprawdzały się one tak, jak zamawiane w tym samym czasie szyny z Anglii. Jakość szyn Diemidowów okazała się niezadowalająca przez co na ok 10 lat wstrzymano produkcję szyn kolejowych, wznawiając ją w połowie lat 50-tych XIX w.
Jak na zawołanie
, na zamieszczonych poniżej fragmentach zdjęć szyn z galerii cechy THY, jest też szyna rosyjskiego typu R-43, z grudnia 1957 r. cechowana symbolem
T (pełna cecha cyrylicą to
T P-43 XII 1957) kombinatu, wybudowanego w czasach ZSRR nieopodal zakładów Diemidowa. Kombinat, którego budowę rozpoczęto w 1931, a ukończono w 1940, miał już niewiele wspólnego ze starymi zakładami. Początkowo nazwano go Nowotagilskim, bo "nowy zakład", cecha na szynach miała postać
НТЗM (NTZM), szybko jednak przywracając tradycyjną nazywę Niżnotagilski (Нижнетаги́льский Mеталлурги́ческий Kомбина́т им. В. И. Ленина = Nizhnetagilskiy Metallurgicheskiy Kombinat im. V. I. Lenina). Cechowanie szyn przybrało postać później
НТMK (NTMK), a od II połowy lat 50-tych XX w. kombinat cechuje szyny symbolem pojedynczej litery "T".
B5. NHP https://walzzeichen.de/walzzeichen-n-h-p/
Nowa Huta Pokój to moim zdaniem zupełnie nie trafiona identyfikacja. To chyba zbitka dwóch nazw, polskich z XX w. (a szyna na zdjęciu z 1864 r). Nowa Huta to nazwa dzielnicy Krakowa. Działał w niej jeden z największych kombinatów metalurgicznych w Polsce, nazwany Huta im. Lenina (pierwszy spust surówki 22 lipca 1954, w 1990 po zmianach ustrojowych w Polsce nazwę zmieniono na Huta im. T. Sendzimira, huta istnieje do dziś jako ArcelorMittal Poland Oddział w Krakowie). Natomiast Huta Pokój to jeden z najstarszych zakładów metalurgicznych na Górnym Śląsku istniejący do dziś. Od co najmniej lat 80-tych XIX w. do 1892/93 cechował szyny pełną nazwą
FRIEDENSHÜTTE (na marginesie nie ma tej cechy na Walzzeichen-Liste, zdjęcia tak cechowanych szyn są m.in. na niniejszym Forum, w tym temacie), a od 1893/94 do 1934 symbolem
FH. Symbol
HP od polskiej nazwy Huta Pokój (Friedenshütte po polsku), pojawił się w cechowaniu szyn dopiero w 1934/35. Do 1985, kiedy zakończono walcować szyny w Hucie Pokój, przybierał on różne postacie, w tym „H” i „P” połączonego wspólną, środkową kreseczką wpisanego w koło (od kwietnia 1964) oraz bez koła, od maja 1970. Pewnym odstępstwem od typowych sposobów cechowania były cechy w formie pełnej nazwy
HUTA POKÓJ S.A. i jej wersja
H P S.A. (gdzie S.A. to Spółka Akcyjna = Aktiengesellschaft). Wracając do cechy NHP, nie wiem jaki to producent (mam tylko kilku "kandydatów"), proszę jednak zerknij na zdjęcia szyny cechowanej
N.H.P. 59, czyli z 1859, w linkach poniżej, bo bez wątpienia profil szyny odpowiada tym z lat 50-tych XIX w. Jest to więc jeden z pierwszych producentów szyn w Europie.
https://www.facebook.com/photo/?fbid=1844545596044656&set=g.332824417270718
https://www.facebook.com/photo/?fbid=1844545549377994&set=g.332824417270718
https://www.facebook.com/photo/?fbid=1844545452711337&set=g.332824417270718
https://www.facebook.com/photo/?fbid=1844545409378008&set=g.332824417270718
B6. R.V.W.P. https://walzzeichen.de/walzzeichen-r-v-w-p/
Uważam, że nico niedokładne uwidocznienie cechy kredą, wpłynęło na złą identyfikację. Nigdy nie słyszałem o cesze R.V.W.P, a po przyjrzeniu się dokładnie zdjęciu, widać, że w pierwszej literze, identyfikowanej jako "R, na dole jest brzuszek (R →B). Według mnie to po prostu cecha B.V.W.P.
https://walzzeichen.de/bv-c-wp/. Proszę zerknij na poniższą analizę.
Będąc przy tej cesze, można dodać parę słów o cechowaniu szyn z zakładów Bolckowa i Vaughana. Początkowo druga część cechy (po BV) odzwierciedla lokalizację zakładów metalurgicznych, i tak, WP w BVWP oznacza Witton Park (hrabstwo Durham). Od 1846, do częściowego zamknięcia w 1878 i całkowitego w 1884, działał tam zakład
Witton Park Ironworks. W 1851 Bolckow i Vaughan uruchomili hutę w Middlesbrough (
Middlesbrough Ironworks, w dzielnicy South Bank, w hrabstwie North Yorkshire). Litera M w cesze BVCoM oznacza właśnie zakłady w Middlesbrough. Miasto te pozostawało siedzibą zarządu firmy, a główna produkcja stali (i szyn kolejowych) została ostatecznie przeniesiona do nowych zakładów, które rozpoczęto budować w 1875 r. w Eston (
Cleveland Steel Works zwane także
Eston Ironworks), gdzie w 1877 uruchomiono nowoczesną walcownię. Bedąc przy szynach z zakladów w Wielkiej Brytanii, warto może uzupelnić Walzzeichen-Liste, o np. takie cechy jak
CARGO FLEET I. (Cargo Fleet Iron Co. w Middlesbrough),
EBBW VALE (Ebbw Vale Iron and Steel Works),
H & C° (Hopkins & Co.
w Middlesbrough, Tees Side Iron Works) czy
WEST CUMBERLAND STEEL (West Cumberland Iron and Steel Co. w Workington).
Poniżej przykłady cechowań dwóch z wymienionych wyżej hut. Szyna
TALBOT STEEL - CARGO FLEET I. Co LD z marca
1914. (cecha daty produkcji w ciekawej formie III/XIV) dla Australijskiej NSWGR oraz szyna
EBBW VALE z
1891.
B7. STIBA https://walzzeichen.de/walzzeichen-stiba/
Myślę, że cechą producenta jest
ST. I. B. https://walzzeichen.de/st-i-bochum/, czyli alternatywne (stosowane prawdopodobnie tylko na szynach wąskotorowych / lekkich profili) cechowanie szyn znanych jako ST. I. BOCHUM, a końcowe "A" jest dodatkowym oznaczeniem. Proszę zerknij na poniższą analizę. Widać na niej szyny ST. I. B. z 1894 i 1905, o - według mnie, identycznej formie kroju liter. Dodatkowo, po prawej, dwie szyny wąskotorowe GHH 17 (z 1917), na których występuje te enigmatyczne A (GHH 17 A), oraz co ciekawe np. także B (GHH 17 B). Uważam, że końcowe A, w cesze ST. I. B. A, oznacza to samo co A w GHH 17 A. Niestety nie wiem co mogą oznaczać tego typu litery, A czy też B, na końcu cechowań zdaje się szyn tylko wąskotorowych.
B8. UNI https://walzzeichen.de/walzzeichen-uni/
Cecha UNI to nie jest skrót producenta lub miejsca produkcji. Oznaczeniem producenta na zdjęciu szyny prezentowanej w galerii są litery
[AP] (AP w ramce) czyli
Acciaierie di Piombino. Tak cechowane były szyny z włoskiej huty w Piombino, od czasu utworzenia spółki Acciaierie di Piombino S.p.A. Jako ciekawostkę mogę dodać, że np. w połowie lat 70-tych XX w. dla Polskich Kolei Państwowych (PKP), importowano z Włoch, z zakładów w Piombino, szyny typu UIC60 cechowane wspomnianym wyżej symbolem [AP]. Poniżej link do zdjęcia szyny dostarczonej do Polski w 1975.
https://www.bazakolejowa.pl/foto/1068/1594500130441a707a280ba131f7bcd3429bddb172-2689.jpg
Co do symbolu UNI to odnosi się on do liczby 36 i jest częścią oznaczenia typu szyny (36 UNI). Ponieważ szyna została wyprodukowana we Włoszech, a została odnaleziona we Francji
https://walzzeichen.de/walzzeichen-uni/#jp-carousel-3621 mamy tu dwie opcje:
1. Jest to typ szyny kolei francuskich (skoro zdjęcie wykonano na terenie Francji). Wówczas była by to szyna francuskiego typu U36, czyli
Unifié 36. Szyny z rodziny Unifié to także np. U33 i U39, i te symbole często występują na szynach francuskich od okresu dwudziestolecia międzywojennego po czasy współczesne. Można też dodać, że nie oznaczają one ciężaru metra bieżącego szyny w kg. (jak w typach standardowych szyn kolei niemieckich np. S41 czy S45), ale na szynach typów francuskich, liczba ta oznacza rok opracowania. Szyna U36 ma wagę 50 kg/m (a np. U33 - 46 kg/m). Na marginesie, Francuzi oznaczali swoje szyny (również w ich cechowaniu) także symbolem S (od Standard), co wprowadza jeszcze większe „zamieszanie” w rozpoznaniu typów szyn, Francja vs Niemcy, bo np. francuski typ S12 (oznaczany także jako U12, co jeszcze bardziej komplikuje temat
) to szyna o wadze 46 kg/m (różniąca się profilem od ważącej tyle samo U33), typ S13 (znany również jako U13) ma 36 kg/m, a np. typ S11 (U11) aż 55 kg/m. Zakładając, że to szyna typu francuskiego, mogło być tak, że w Piombino zamiast oznaczenia U36, nacechowano 36 UNI na „modę” włoską.
2. Jest to typ szyny kolei włoskich (do czego się bardziej przychylam). Wówczas jest to szyna z rodziny R.A.36, o wadze 36 kg/m, typu opracowanego jeszcze przed wojną. Prawdopododobnie nowsza, zmodyfikowana odmiana R.A.36 S. Na szynach produkowanych dla kolei włoskich w II połowie XX w., spotyka się tego typu oznaczenia, nie tylko omawiane 36 UNI, ale też np. 50 UNI, oznaczające szynę typu F.S.50.6 o wadze 50,6 kg/m. Zakładając, że szyna została wyprodukowana dla kolei włoskich, mogła trafić do Francji np. z rynku wtórnego jako staroużyteczna.
Jak widać, tylko pomiar podstawowych parametrów szyny (np. jej wysokości czy szerokości stopki), mógłby rozstrzygnąć powyższą kwestię, bo typ francuski U36 ma wagę 50 kg/m, a włoski RA36 tylko 36 kg/m, tak więc oba typy bardzo wyraźnie różnią się wymiarami.
Poniżej szyna francuska typu U36 vs włoska szyna typu RA36S.
c.d.n.
