Wagony Kolekcja pojazdów innych

[Jan Bednarczyk]

Mam takie pytanie do kolegi, czy ma może kolega więdzę na temat tych czarnych wypustów na dachu, czy to są może czerpnie powietrza do lamp gazowych oświetlające wagon? bo te w kolorze srebrnym to są chyba wywietrzniki.

 

[Beobachter]

Mam takie pytanie do kolegi, czy ma może kolega więdzę na temat tych czarnych wypustów na dachu, czy to są może czerpnie powietrza do lamp gazowych oświetlające wagon? bo te w kolorze srebrnym to są chyba wywietrzniki.

Bardzo interesujące pytanie i … prawie właściwa interpretacja.
Srebrne to istotnie wywietrzniki, natomiast czarne istotnie mają związek z oświetleniem gazowym. Ale nie są to czerpnie powietrza, lecz górne elementy samych urządzeń świetlnych (tędy uchodziły spaliny). Przyznam, że trochę musiałem się naszukać
Na schemacie wygląda to tak :

 

[Beobachter]

Jako że pozostałe dwa wagonu są identyczne z powyżej przedstawionym, nie będę ich oddzielnie opisywał. Tym bardziej, że czas nagli - już wjechał kolejny pociąg. Z wizytą zjawił się u nas słynny Orient Express, prowadzony przez niemniej znany parowóz S 3/6 w swej najładniejszej wersji (http://forum.modelarstwo.info/threads/kolekcja-taka-sobie-czyli-na-3.50167/post-926131).

Widok z przodu jeszcze lepiej eksponuje urodę parowozu …

Natomiast z tej perspektywy ładniej prezentują się wagony.

I jeszcze widoczek z wiaduktu nad torami …

 

[Beobachter]

Praktycznie od początku wagony Orient Express były bardzo chrakterystyczne ze względu na ich zewnętrzne wykończenie okładziną z drewna tekowego. Dopiero w 1922 roku zrezygnowano z tego na rzecz poszycia stalowego otrzymanego głównie w kolorze ciemno niebieskim.
Oznacza to, że wagony tego pociągu - takie jak tu prezentowane - mogły być prowadzone przez różne parowozy z epoki I oraz początkowego okresu epoki II.
Uprzedzając ew. pytanie jakie to mogły być parowozy podam kilka przykładów :
Z Badenii ADh (http://forum.modelarstwo.info/threads/kolekcja-niedostateczna-czyli-na-2.49921/post-859033).
Z Wirtembergii C (http://forum.modelarstwo.info/threads/kolekcja-taka-sobie-czyli-na-3.50167/post-867164).
Z Bawarii B XI (http://forum.modelarstwo.info/threads/kolekcja-niedostateczna-czyli-na-2.49921/post-940853),
S 2/5 (http://forum.modelarstwo.info/threads/kolekcja-niedostateczna-czyli-na-2.49921/post-859717)
S 3/5 (http://forum.modelarstwo.info/threads/kolekcja-taka-sobie-czyli-na-3.50167/post-865814)
S 2/6 (http://forum.modelarstwo.info/threads/kolekcja-niedostateczna-czyli-na-2.49921/post-860341)
S 3/6 (http://forum.modelarstwo.info/threads/kolekcja-taka-sobie-czyli-na-3.50167/post-867046)
Z Austrii 310 (http://forum.modelarstwo.info/threads/kolekcja-taka-sobie-czyli-na-3.50167/post-868190)

Oczywiście to tylko przykłady.
Po pierwszej wojnie były m.in. także inne lokomotywy, takie jak bawarska P 3/5h (http://forum.modelarstwo.info/threads/kolekcja-taka-sobie-czyli-na-3.50167/post-871010), lub szwajcarska A 3/5 (http://forum.modelarstwo.info/threads/kolekcja-taka-sobie-czyli-na-3.50167/post-866337).

Znany Simplon-Orient Express prowadziły m.in włoskie parowozy 685 (http://forum.modelarstwo.info/threads/kolekcja-taka-sobie-czyli-na-3.50167/post-868535) i 691 (http://forum.modelarstwo.info/threads/kolekcja-taka-sobie-czyli-na-3.50167/post-872413).

Są to oczywiście tylko wyrywkowe dane, ograniczone do czasokresu, w którym prezentowany zestaw był eksploatowany oraz do opisanych w innych wątkach parowozów.

Obszerny opis Orient Express znajdziemy na niemieckojęzycznej Wikipedii (https://de.wikipedia.org/wiki/Orient-Express) - w języku angielskim i francuskim artykuły są zdecydowanie skromniejsze.
Trochę ciekawostek, ale także sporo archiwalnych zdjęć można znaleźć tu: https://www.wagons-lits-diffusion.com/en/

Dla fanów Orient Express „obowiązkową” literaturą będzie książka „Orient-Express” (Werner Sölch).

Niestety ani w literaturze, ani w internecie nie znalazłem szczegółowych opisów konstrukcji wagonów z tego okresu. Okres eksploatacji rozciągał się aż do drugiej wojny, choć stopniowo były wycofywane z głównych tras ekspresu. W składzie pociągu znajdziemy dwa wagony bagażowe, które lokowane były na początku i na końcu składu.

Ważący 139 gram model pochodzi, podobnie jak inne tu prezentowane, z zestawu firmy Trix.
Starannie wykonany wagon jest czytelnie oznakowany i posiada oświetlenie wnętrza.
Wyposażony jest w krótkie sprzęgi. Niektóre elementy, takie jak wywietrzniki dachowe czy zderzaki wykonano z metalu.

 

[Andrzej Harassek]

Wyposażony jest w krótkie sprzęgi.

Rozumiem, że model jest wyposażony w mechanizm (kinematykę) krótkiego sprzęgu. A sam sprzęg w prezentowanym modelu jest Fleischmanna, a nie Trixa, więc ktoś musiał wymienić sprzęgi z fabrycznych, systemu Märklin/Trix, na krótkie sprzęgi Fleischmanna.

 

[Beobachter]

A sam sprzęg w prezentowanym modelu jest Fleischmanna, a nie Trixa, więc ktoś musiał wymienić sprzęgi z fabrycznych, systemu Märklin/Trix, na krótkie sprzęgi Fleischmanna.

Dokładnie tak. Jeden wagon bagażowy ma jeden sprzęg Trixa i jeden Fleischmanna. Czyli można skład łączyć z różnymi lokomotywami (= mającymi różne sprzęgi). Wagony między sobą są łączone sprzęgami Fleischmanna.

 

[Beobachter]

W naszym pociągu są dwa wagony sypialne o numerach 1773 A oraz 1782 A.
W każdym z tych (identycznych) wagonów umieszczono tylko po 8 przedziałów, jedno- lub dwuosobowych. W każdym przedziale znajduje się też niewielka toaleta.

Ważący 158 gram wagon jest dobrze wykonany i posiada czytelne oznakowanie.
Model wyposażony jest w krótkie sprzęgi oraz wyposażenie i oświetlenie wnętrza.

 

[Beobachter]

W trosce o pasażerów w składzie Orient Express nie mogło naturalnie brakować komfortowego wagonu restauracyjnego. W naszym przypadku wagon ma nieco inne podwozie, niż wagony sypialne i jest oparty na trzyosiowych wózkach.

Model waży 184 gramy i jest wykonany na podobnym do wyżej przedstawionych poziomie.
Oświetlenie uwzględnia też chrakterystyczne śle tego pociągu różowe lampki na stołach restauracyjnych.

 

[Beobachter]

Opuścimy Bawarię i udamy się w podróż w przestrzeni (niewielką) oraz czasie (w przeszłość).
Znajdziemy się w Saksonii w katach 40-tych XIX wieku, gdzie spotkamy pociąg relacji Lipsk - Drezno prowadzony przez znaną nam lokomotywę Saksonia (http://forum.modelarstwo.info/threads/kolekcja-niedostateczna-czyli-na-2.49921/post-857444).
Pociąg właśnie się zatrzymał i inżynier oraz jego pomocnik udali się na posiłek. Hamulcowi trwają na swych stanowiskach.

 

[Beobachter]

Wagony pasażerskie były początkowo często wzorowane na dyliżansach. Zewnętrzne drzwi prowadziły do pojedynczych „przedziałów”, które z kolei łączono w zestawy składające się z 2-4 segmentów. Całość była posadowiona na drewnianej ostoi, do której mocowano układ jezdny.
Kabiny tych kolejowych „dyliżansów” były relatywnie małe i brakowało w nich miejsca na umieszczenie bagażu podróżnych.
O ile w USA, czy też w Anglii, był on przewożony na dachach (czyli właśnie dokładnie wzorem dyliżansów), o tyle w Europie kontynentalnej taki sposób transportu nie zyskał popularności. Do składu pociągu należało więc dodać wagon specjalnie przeznaczony do transportu bagażu. Na kolei Lipsk - Drezno trzeba było walizy i kufry oddać obsłudze pociągu godzinę przed planowanym czasem odjazdu. W przypadku większego bagażu jego transport był usługą płatną.
Tak więc na dachu wagonu znajdziemy tylko hamulcowego, którego zadaniem było dbanie o bezpieczeństwo podróżnych. Ma on wprawdzie dość niewyraźną minę (ostatnie zdjęcie), ale może to wynikać z konieczności wykonywania swych obowiązków niezależnie od warunków atmosferycznych.

Wagon Piko waży (aż) 146 g. Tak duży ciężar wynika z tego, że wagon jest w pełni załadowany. Nie znajdziemy w nim jednak bagażu, lecz kompletny zestaw napędowy pociągu (model parowozu nie ma napędu). Wykonanie jest zupełnie przyzwoite, choć do szczytowych osiągnięć produkcji wielkoseryjnej zaliczyć go raczej nie można. Oznakowanie jest dość oszczędne, ale uwzględniono w nim nawet znaki linii kolejowych na pokrywach maźnic zestawów kołowych.

 

[Jan Bednarczyk]

Bardzo małe te okienka jak na tak dość duży wagon.

 

[Andrzej Harassek]

Bardzo małe te okienka jak na tak dość duży wagon.

Ale to jest wagon bagażowy.

Tak więc na dachu wagonu znajdziemy tylko hamulcowego,

Zastanawiają mnie dwie rzeczy: na dachu są dwa siedziska dla hamulcowego, na obu końcach. Jak się domyślam, hamulcowy siedział zawsze przodem do kierunku jazdy. Ale w takim razie przy obu stanowiskach powinny być korby do zaciągania hamulca - chyba, że korba była przenoszona z jednej strony na drugą. A druga wątpliwość dotyczy sposobu hamowania: przy kołach nie ma klocków hamulcowych - czy to jest uproszczenie modelu, czy hamulec działał jakoś inaczej?

 

[Jan Bednarczyk]

Kolego Andrzeju, mój błąd co do tych okien, żle odczytałem opis wagonu, ja mam jeszcze pytanie odnośnie tych wagonów, na zdjęciach, widać że jako sprzęgi są zamontowane łańcuchy, od którego mniej więcej roku zaczęto stosować sprzęgi śrubowe?

 

[Beobachter]

chyba, że korba była przenoszona z jednej strony na drugą

Prawdopodobnie właściwa interpretacja - ma schemacie wagonu korba też jest z jednej strony. Dowodów z literatury na to nie mam, ale wydaje się logiczne, że hamulec nie powinien być dostępny dla każdego …

druga wątpliwość dotyczy sposobu hamowania: przy kołach nie ma klocków hamulcowych - czy to jest uproszczenie modelu, czy hamulec działał jakoś inaczej

To jest uproszczenie w modelu. Kolejne wagony (już bez silników ) mają odwzorowane hamulce.

na zdjęciach, widać że jako sprzęgi są zamontowane łańcuchy, od którego mniej więcej roku zaczęto stosować sprzęgi śrubowe?

Stephenson używał sprzęgów śrubowych już w latach 30-tych.
W Niemczech zaczęto je wprowadzać od 1840 roku (Wg. niemieckiej Wiki).

 

[Beobachter]

W wagonie osobowym drugiej klasy znajdują się 4 oddzielne przedziały dla pasażerów.
Każdy z nich ma drzwi wejściowe po obydwu stronach. Konstrukcja jest zbliżona do opisanego wagonu bagażowego, czyli oparta na drewnianej ostoi, z drewnianym poszyciem.

Model waży tylko 26 g (bez pasażerów, ale z hamulcowym). Jakość wykonania odpowiada poprzednio opisanemu wagonowi, lecz tutaj nie „zapomniano” o hamulcach.
Dodać w tym miejscu wypada jednak, że w porównaniu do oryginału występuje wyraźna różnica, gdyż klocki hamulcowe modelu wykonano z plastiku, zamiast z drewna topolowego.
Odwzorowanie wnętrza jest dość rudymentarne.

 

[Andrzej Harassek]

To jest uproszczenie w modelu.

Ale na rysunku, jaki kolega @Beobachter wrzucił wcześniej, w tym bagażowym też nie ma klocków hamulcowych, więc do czego służyła korba?

 

[Beobachter]

Ale na rysunku, jaki kolega @Beobachter wrzucił wcześniej, w tym bagażowym też nie ma klocków hamulcowych, więc do czego służyła korba?

Rysunek to w tym przypadku szkic modelu, nie oryginału. Tak więc uproszczenie modelu zostało odzwierciedlone w uproszczonym rysunku

 

[Beobachter]

Kolejny wagon jest przeznaczony dla pasażerów klasy III.
Prawie identyczny z uprzednio pokazanym różni się zewnętrznie głównie tym, że zamiast okien obok drzwi wejściowych ma w tych miejscach żaluzje.
Różni się też kolorem nadwozia - takie zróżnicowanie koloru zależnie od klasy można też spotkać w wagonach osobowych kolei Prus.

Technicznie model jest identyczny z wagonem klasy II.

 

[Beobachter]

Ostatni wagon naszego pociągu jest przeznaczony do przewożenia powozów podróżnych.
W początkowym okresie funkcjonowania kolei pasażerowie często w ten właśnie sposób pokonywali trasę - we własnych powozach załadowanych na wagony.
Pojazd posiada tylko hamulec postojowy.
Mógł być też używany do transportowania innych ładunków.

Model jest bardzo lekki (12 g) i jakością wykonania odpowiada uprzednio opisanym

 

[Beobachter]

Po małej przerwie czas na kolejny pociąg z XIX wieku.
Tym razem prowadzony przez parowóz firmy Norris - swego czasu największego producenta lokomotyw w USA