• Szanowny Użytkowniku, serwisy w domenie modelarstwo.info wykorzystują pliki cookie by ułatwić korzystanie z naszych serwisów. Jeśli nie chcesz, by pliki cookies były zapisywane na Twoim dysku zmień ustawienia swojej przeglądarki.

Wagonowy hyde park (dla konstrukcji sprzed 1945 roku na PKP)

wolfik

Znany użytkownik
Reakcje
1.118 1 0
Właśnie nie do końca byłem pewien znaczenia nazwy wątku.
Przyjąłem, że znajdą się tu konstrukcję przedwojenne używane na PKP również po wojnie, a drugi bliźniaczy wątek dotyczy konstrukcji powojennych.
Oba wątki są przepastne, i zamierzam zapoznać się dokładnie z treścią obu.
Zdaje sobie sprawę, że to nie są wątki "do przewijania" z uwagi na obszerne informacje techniczne/historyczne dodawane pod fotografiami czy skanami.
Bo właściwie to chyba dobrze zinterpretowałeś nazwę :)
Ale w praktyce zamknęliśmy się tutaj w okresie przedwojennym. Najlepiej zapytać jeszcze w tym drugim wątku.
 
Reakcje
3.835 34 0
Dzień dobry.
Czy ktoś ze stałych bywalców tego wątku dysponuje może i zechciałby podzielić się fotografią lub rysunkiem wagonu ogrzewczego Ohx/Zhx wewnątrz pomieszczenia kotła?
Pozdrawiam Daniel Sabała
W czasopiśmie hobbystycznym Świat Kolei, nr 1/2002 r., na str. 26-32 jest artykuł "Wagon ogrzewczy typu 1C", autorstwa Tomasza Roszaka i Macieja Panasiewicza. Są w nim m.in. kolorowe zdjęcia wnętrza wagonu 1C z kotłem (od strony ściany drzwi kotła i od strony dymnicy), są rysunki wagonu, w tym rozplanowanie wnętrza. W artykule jest też kilka fotografii wagonów typu 1C, w tym w służbie oraz oczywiście tabela w której wymienione są wszystkie wyprodukowane wagony tego typu, z numeracją (starą i nowszą), pierwszymi - ostatnimi przydziałami, datami skreślenia z inwentarza itp.

Wagony typu 1C nosiły na PKP serię Ohxt i Zhxt, więc nie o nie chodzi koledze, tym niemniej na wstępie autorzy poruszają krótką historię wagonów ogrzewczych na PKP m.in. 2- i 3-osiowych w 20-leciu międzywojennym, oraz poniemieckich 4-osiowych Ohx (zbudowanych w latach 1939-44, opartych na Bauart 29), przejętych na stan PKP po zakończeniu II w. św. w liczbie 14 szt. Można dodać, że w 1945/46 gro wagonów ogrzewczych stanowiły konstrukcje starszej budowy, z lat 1900-26, serii O i Oy, w liczbie ok. 130 szt. W artykule są dalsze informacje o wspomnianych, poniemieckich Ohx (późniejsze Zhx), w tym o ich budowie, kotłach, producentach, jest też zdjęcie panoramy zakładu ZNTK Nowy Sącz (nie datowane, ale zapewne z końca lat 60- / lat 70. XX w. ) gdzie wg opisu widać kilka wagonów ogrzewczych serii Zhx i Zhxt. Na pierwszym planie stoi poniemiecki Zhx z częściowo zdjętym poszyciem pudła i odsuniętą pokrywą zasobnika na węgiel (fotografia wykonana jest w sezonie letnim, kiedy wagony ogrzewcze przechodziły remonty i naprawy).

Jeżeli kolega nie zna powyższego artykułu, a chciałby zapoznać się z nim, proszę napisać, wówczas na priv zamieszczę zdjęcia siedmiu stron wspomnianego artykułu.
 

Kriz8

Aktywny użytkownik
Reakcje
533 6 3
Czas na wykopaliska w wątku, można trochę doszczegółowić sprawy sprzed 10 lat.
Długoterminowe zamówienia wydane wszystkim wytwórcom taboru przez rząd polski obejmowały dostawy 2.950 parowozów, 7.800 wagonów osobowych i 70.400 wagonów towarowych na ogólną wartość ok. 2 mld złotych w złocie.
Z czego na S-kę Akc. fabryki wagonów "Wagon" w Ostrowie, przypadały poniższe ilości.
Umowa została zawarta 12 marca 1920 r., dostawy miały być zakończone 12 marca 1931 roku.

S.A.F.W.W. program.png

Tak czy inaczej, w okresie od 1922 - 1926 roku w Ostrowie zbudowano ok. 6.500 wagonów towarowych, 300 wagonów osobowych i naprawiono 11.700 wagonów towarowych.
Ilości (jak już kiedyś jeden z Kolegów wspominał) są mocno przeszacowane. Możliwe, że odbudowy wagonów zniszczonych są policzone łącznie z budową nowych wagonów. Poza tym wybudowano jeszcze skromne ilości wagonów tramwajowych.

Dla P.K.P. zbudowano łącznie 2641 wagonów towarowych. I to się akurat zgadza w różnych źródłach. Trochę gorzej jest z datami - wg "urzędowych" doniesień, cała liczba wagonów towarowych została wybudowana do 31 grudnia 1926 r.
Odnośnie rozpoczęcia - uroczysty odbiór przez M.K.Ż. pierwszej partii 20 wagonów krytych odbył się 11 marca 1922 r.
Od końca 1924 roku wszystkie wagony wyposażano w przewody przelotowe hamulca zespolonego.

S.A.F.W.W. wykaz.png


I zbiorcze podsumowanie.

S.A.F.W.W. zbiórka.png


W zależności od źródeł, występują jeszcze dodatkowe drobne rozbieżności w datach dostaw, np. z zamówienia W 7 - 2 wagony dostarczono jednak w 1925, ale z zamówienia W 8a - 15 wagonów dostarczono wcześniej, w 1924. Co daje ilość 643 wagonów wyprodukowanych w roku 1924.

Po rozmowie z Krzyśkiem Kojem okazało się, że wagony typu A-I budowały wszystkie trzy wytwórnie, i tak:
- Lilpop w latach 1924 – 25 wagony typu A-I serii Chrx w ilości 40 szt.
- Wagon w latach 1926 – 27 wagony typu A-Ia serii Chxz w ilości 30 szt.
- Zieleniewski w latach 1926-28 wagony typu A-Ib serii Chxz w ilości 35 szt.
Wspominane "urzędowe" źródła, mówią o 20 wagonach osobowych wybudowanych w Ostrowie. W tym przypadku więcej źródeł przeczy sobie nawzajem.
Pierwsze zamówienie z M.K.Ż. na wagony osobowe z Ostrowa, to zamówienie W 4 z 1923 r., na dostawę 50 4-osiowych wagonów typu A I, serii Chrx, które miały być dostarczone w tym samym roku. Jednak do końca 1924 nie dostarczono ani jednego, w międzyczasie zamówienie zredukowano do 25 szt., ostatecznie (jak widać wyżej) zmieniła się też specyfikacja zamówienia.
 

Młodzikowski

Znany użytkownik
H0e
Reakcje
5.406 34 0
Super ! Jestem pod wrażeniem (y):)
No i jeszcze podpytam - skąd masz dane ? Każda wiarygodna informacja dotycząca przedwojennej produkcji "Wagonu" jest bezcenna, bo w zakładowych archiwach nie zachowało się nic ... :(
 

wolfik

Znany użytkownik
Reakcje
1.118 1 0
Super!
Też chciałbym poznać źródło.

Co do zamówienia W 4 na wagony Chrx, to przypuszczam, że zostało ono anulowane, bo zakładając że informacje z wcześniejszych postów są prawdziwe, to Ostrów dostarczał swoje wagony 4-ro osiowe w latach 1926-27. Więc skoro zamówienie było z 1923, a przez cały 1924 i 1925 nie dostarczono żadnego wagonu to raczej zamówienie nie obowiązywało. Poza tym zamówienie to (W 4) było na wagony Chrx, a ostatecznie dostarczono wagony Chxz - chociaż teoretycznie to tylko zmiana aranżacji wnętrza.

W przypadku wagonów Kd z przedziału 136 581 - 137 140 i 137 141 - 137 380:
Wg Uzupełnienia z dn. 9/XI 1923r. Nr VI 16051/25/23 tablicy przydziału wagonów towarowych do poszczególnych naprawni P.K.P. (do rozporządzenia Nr VI 2648/25/23) wagony z przedziału 136 481 - 136 680 (a więc przedział częściowo pokrywający się) zostały wyprodukowane przez Zakłady Ostrowieckie w Ostrowcu, posiadają hamulec i są przydzielone do Pruszkowa. Choć tu trzeba zaznaczyć, że w tekście jest błąd, ponieważ dokument jako drugi skrajny numer podaje 138 680, ale jednocześnie mówi o 200 sztukach, więc raczej jest to 136 680)
Jako wagony z Ostrowa dokument wymienia numery 136 781 - 137 380.
I jeszcze jedno. Rozporządzenie jest z 1923, a wagony (137 141 - 137 380) wyprodukowane w 1924? Chyba, że zakres numerów wytwórnia otrzymała już w momencie zamówienia?
Być może zagrała tu też zbieżność nazw: Ostrów - Ostrowiec?

Co do przedziału 137 981 - 138 045
W Archiwum w Sanoku jest zdjęcie wagonu Kd o numerze 137 981, czyli otwierającego przedział. Wagon ma budkę hamulcową, czyli to się zgadza. Ja dla tego przedziału mam w swoich notatkach, że producentem był Sanok, ale jak teraz przeglądam źródła to nie mogę znaleźć takiej informacji. Poza tym zdjęciem.

Węglarki Wddz
Przedział 430 104 - 430 223 zawiera się w zakresie 430 024 - 430 424 wymienionym w przydziałach jako wagony dawnej serii Ommk (niemieckie). Być może do 1927 roku wagony ex-niemieckie zostały już skreślone z inwentarza?
 

Młodzikowski

Znany użytkownik
H0e
Reakcje
5.406 34 0
... Dla P.K.P. zbudowano łącznie 2641 wagonów towarowych. I to się akurat zgadza w różnych źródłach. Trochę gorzej jest z datami - wg "urzędowych" doniesień, cała liczba wagonów towarowych została wybudowana do 31 grudnia 1926 r ...

I zbiorcze podsumowanie.

Zobacz załącznik 1145953

W zależności od źródeł, występują jeszcze dodatkowe drobne rozbieżności w datach dostaw, np. z zamówienia W 7 - 2 wagony dostarczono jednak w 1925, ale z zamówienia W 8a - 15 wagonów dostarczono wcześniej, w 1924. Co daje ilość 643 wagonów wyprodukowanych w roku 1924 ...

Wspominane "urzędowe" źródła, mówią o 20 wagonach osobowych wybudowanych w Ostrowie. W tym przypadku więcej źródeł przeczy sobie nawzajem.
Pierwsze zamówienie z M.K.Ż. na wagony osobowe z Ostrowa, to zamówienie W 4 z 1923 r., na dostawę 50 4-osiowych wagonów typu A I, serii Chrx, które miały być dostarczone w tym samym roku. Jednak do końca 1924 nie dostarczono ani jednego, w międzyczasie zamówienie zredukowano do 25 szt., ostatecznie (jak widać wyżej) zmieniła się też specyfikacja zamówienia.

Odniosę się do podanej dawno temu informacji dot. ilości zbudowanych w Ostrowie wagonów - faktycznie, podane liczby są mocno przesadzone. Jednak taką informację znalazłem w jakimś zakładowym opracowaniu. Od tego czasu minęło sporo czasu i udało się pozyskać bardziej wiarygodne informacje, które pokrywają się z tymi podanymi przez @Kriz8 .

Zgadza się ilość wagonów towarowych choć w/g danych które posiadam, budowę węglarek C-IIb zakończono w 1927 roku (180 sztuk).

Jeśli chodzi o wagony pasażerskie (A-Ia, Chxz), to zbudowano ich łącznie 30 sztuk. W roku 1925 - 10 szt. pozostałe 20 szt. w roku następnym.

Pozdrawiam !
 

Kriz8

Aktywny użytkownik
Reakcje
533 6 3
No i jeszcze podpytam - skąd masz dane ?
Super! Też chciałbym poznać źródło.
Źródłem numeracji są wykazy zakupionych przez PKP wagonów towarowych, opublikowane w 1929 roku. Stąd cała produkcja Ostrowa się tam załapała. Niestety wykazami nie są objęte mniej znane dostawy - brankardy, cysterny, wagony użytku stacyjnego (cysterny do gazu świetlnego, pługi odnśnieżne).
Ponadto źródłami są sprawozdania ministerstwa, w tym budżetowe, oraz prasa techniczna, gospodarcza i codzienna.

Co do zamówienia W 4 na wagony Chrx, to przypuszczam, że zostało ono anulowane, bo zakładając że informacje z wcześniejszych postów są prawdziwe, to Ostrów dostarczał swoje wagony 4-ro osiowe w latach 1926-27. Więc skoro zamówienie było z 1923, a przez cały 1924 i 1925 nie dostarczono żadnego wagonu to raczej zamówienie nie obowiązywało. Poza tym zamówienie to (W 4) było na wagony Chrx, a ostatecznie dostarczono wagony Chxz - chociaż teoretycznie to tylko zmiana aranżacji wnętrza.
Ja zakładam, że zostało zmodyfikowane.

I jeszcze jedno. Rozporządzenie jest z 1923, a wagony (137 141 - 137 380) wyprodukowane w 1924? Chyba, że zakres numerów wytwórnia otrzymała już w momencie zamówienia?
Być może zagrała tu też zbieżność nazw: Ostrów - Ostrowiec?
Pakiety numerów były nadawane z góry, zapewne w momencie formalnego uruchomienia danego zamówienia. Wspominane uzupełnienie jest z 1923, numery nadane. A np. z Ansaldo C II były ostatecznie dostarczane do I kwartału 1927 roku.
W samym uzupełnieniu po części są błędy, po części jakieś zmiany musiały zajść.

W przypadku wagonów Kd z przedziału 136 581 - 137 140 i 137 141 - 137 380:
Wg Uzupełnienia z dn. 9/XI 1923r. Nr VI 16051/25/23 tablicy przydziału wagonów towarowych do poszczególnych naprawni P.K.P. (do rozporządzenia Nr VI 2648/25/23) wagony z przedziału 136 481 - 136 680 (a więc przedział częściowo pokrywający się) zostały wyprodukowane przez Zakłady Ostrowieckie w Ostrowcu, posiadają hamulec i są przydzielone do Pruszkowa. Choć tu trzeba zaznaczyć, że w tekście jest błąd, ponieważ dokument jako drugi skrajny numer podaje 138 680, ale jednocześnie mówi o 200 sztukach, więc raczej jest to 136 680)
Jako wagony z Ostrowa dokument wymienia numery 136 781 - 137 380.
Wg wykazów - Zakłady Ostrowieckie wyprodukowały m.in. kryte C I z hamulcem o nr nr 136 481 do 136 580 i 138 581 do 138 680 (w 1924). Prawdopodobnie ktoś nie dostrzegł przerwy w numeracji.

Co do przedziału 137 981 - 138 045
W Archiwum w Sanoku jest zdjęcie wagonu Kd o numerze 137 981, czyli otwierającego przedział. Wagon ma budkę hamulcową, czyli to się zgadza. Ja dla tego przedziału mam w swoich notatkach, że producentem był Sanok, ale jak teraz przeglądam źródła to nie mogę znaleźć takiej informacji. Poza tym zdjęciem.
To jest mocno zastanawiające, ale ... nie jest powiedziane, że na zdjęciu jest wagon wyprodukowany w Sanoku. W 1923 roku Zieleniewski (wg niektórych źródeł), stał się właścicielem 100% akcji fabryki ostrowskiej. Równie dobrze mogło to być zdjęcie uzyskane ze "spółki córki". Numer niżej, tj. 137 980, to zgodnie z uzupełnieniem - wagon Kd bez hamulca zbudowany w Sanoku w1923 roku.

Węglarki Wddz
Przedział 430 104 - 430 223 zawiera się w zakresie 430 024 - 430 424 wymienionym w przydziałach jako wagony dawnej serii Ommk (niemieckie). Być może do 1927 roku wagony ex-niemieckie zostały już skreślone z inwentarza?
Tu też bym było ostrożny, i przydziału wagonów poniemieckich nie traktowałbym zero-jedynkowo.
Tam też wystąpiło kilka "literówek", nie zawsze ilości wagonów wynikające numeracji zgadzają się z podaną sumą (jak niżej).

przydział ex-N.png


Pewne zakresy były przydzielone, ewentualnie w trakcie przenumerowywania w obrębie danej dyrekcji - okazywało się, że nie wszystkie wagony stają się własnością Państwa polskiego, tylko zwracane były do Niemiec. Na pewno zakres z "przydziałów" nie był w pełni wykorzystany. W kolejnych latach (1927-28) obsadzano w nim jeszcze nowo wyprodukowane wagony 430 067 do 430 070, 430 074 do 430 080, 430 085 do 430 090, 430 094 do 430 223.
 
Ostatnio edytowane:

Kriz8

Aktywny użytkownik
Reakcje
533 6 3
Zgadza się ilość wagonów towarowych choć w/g danych które posiadam, budowę węglarek C-IIb zakończono w 1927 roku (180 sztuk).
W mojej tabelce jest tak samo - 180 szt. w 1927 r. :). Pewne nieścisłości mogły się wziąć również z faktu, że od 1926 roku PKP (a może i cały Skarb Państwa), przeszły w inne widełki roku budżetowego. Rok budżetowy 1926/27 zaczął się 1 stycznia 1926 r., a zakończył 31 marca 1927 r. Kolejne budżety obejmowały okresy od kwietnia do marca kolejnego roku, aż do roku 1932, gdzie okres budżetowy zamknął się w terminie 1 kwietnia - 31 grudnia 1932 roku. Nie zawsze produkcja w roku kalendarzowym była zbieżna w roku budżetowym, zresztą część podmiotów budujących tabor mogła mieć inne okresy rozliczeniowe do zamknięcia rozrachunków w danym roku.

Na koniec, Państwo polskie stało się pełnoprawnym właścicielem fabryki ostrowskiej w dniu 1 maja 1927 roku.
 

Młodzikowski

Znany użytkownik
H0e
Reakcje
5.406 34 0
...To jest mocno zastanawiające, ale ... nie jest powiedziane, że na zdjęciu jest wagon wyprodukowany w Sanoku. W 1923 roku Zieleniewski (wg niektórych źródeł), stał się właścicielem 100% akcji fabryki ostrowskiej. Równie dobrze mogło to być zdjęcie uzyskane ze "spółki córki". Numer niżej, tj. 137 980, to zgodnie z uzupełnieniem - wagon Kd bez hamulca zbudowany w Sanoku w1923 roku...
O kurcze, o tym to nie słyszałem ... Faktem jest, że głównymi udziałowcami/akcjonariuszami "Wagonu" byli przedwojenni właściciele fabryk/wytwórni taboru kolejowego w Polsce. Ale z materiałów które udało mi się zebrać, główny inicjator i jednocześnie założyciel Spółki (inż. Giedaczyński) był akcjonariuszem do chwili sprzedaży Spółki Skarbowi Państwa.
Akcje były na okaziciela (nie imienne) więc była taka możliwość, że ktoś wykupił je od pozostałych akcjonariuszy i stał się większościowym udziałowcem - ale czy jedynym ?

I tu kłania się brak poszanowania archiwalnych dokumentów. Przekazany swego czasu do zakładowej izby tradycji oryginalny akt notarialny sprzedaży "Wagonu" Skarbowi Państwa - ktoś sobie przywłaszczył :mad: To był mój największy błąd ...

Jeśli jest zdjęcie tego wagonu Kd - to proszę o jego zamieszczenie. Może widoczne otoczenie pomoże ustalić gdzie je wykonano.
 
Ostatnio edytowane:

Kriz8

Aktywny użytkownik
Reakcje
533 6 3
O kurcze, o tym to nie słyszałem ... Faktem jest, że głównymi udziałowcami/akcjonariuszami "Wagonu" byli przedwojenni właściciele fabryk/wytwórni taboru kolejowego w Polsce. Ale z materiałów które udało mi się zebrać, główny inicjator i jednocześnie założyciel Spółki (inż. Giedaczyński) był akcjonariuszem do chwili sprzedaży Spółki Skarbowi Państwa.
Odnośnie inż. Giedaczyńskiego, to zmarł w lipcu 1923 r., więc siłą rzeczy ciężko, żeby był akcjonariuszem po tej dacie. Zresztą sama spółka, mimo sprzedaży fabryki państwu polskiemu, dalej funkcjonowała. Czym się zajmowała - nie mam pojęcia.

Odnośnie przejęcia przez Zieleniewskiego - fragment z prasy z grudnia 1923 r. z wypowiedzią inż. Leona Skarżyńskiego z Zieleniewskiego ...
Ostatnia emisya piąta w roku 1923 była użyta wyłącznie do celów inwestycyjnych. Za te akcye zakupiliśmy bardzo znaczny udział w Friedenshucie na Górnym Śląsku i wykupiliśmy brakujące nam do 100 procent akcye Fabryki wagonów "Wagon" w Ostrowie.
 

Młodzikowski

Znany użytkownik
H0e
Reakcje
5.406 34 0
Odnośnie inż. Giedaczyńskiego, to zmarł w lipcu 1923 r., więc siłą rzeczy ciężko, żeby był akcjonariuszem po tej dacie. Zresztą sama spółka, mimo sprzedaży fabryki państwu polskiemu, dalej funkcjonowała. Czym się zajmowała - nie mam pojęcia ...
Śmierć Giedaczyńskiego nie oznacza, że utracił akcje. Mogła przejąć je rodzina ...

No a po sprzedaży fabryki - pod zmienioną nazwą funkcjonowała dalej. Umowa sprzedaży zabraniała budowy nowych wagonów ale prowadzono naprawy i przeglądy. Do budowy taboru powrócono dopiero po zakończeniu II WŚ i zmianach politycznych w Polsce.
 

wolfik

Znany użytkownik
Reakcje
1.118 1 0
Ja zakładam, że zostało zmodyfikowane.
W świetle tego co napisał Krzysztof - produkcja 1925/1926 a nie 1926/1927- pewnie tak. Zamiast 50 szt. Chrx wyprodukowano 30 szt. Chxz.

Tu też bym było ostrożny, i przydziału wagonów poniemieckich nie traktowałbym zero-jedynkowo.
Absolutnie, żadnych źródeł nie traktuję zero-jedynkowo. Po prostu przytaczam co jest w starszych dokumentach, chociażby w celu wyjaśnienia wątpliwości.

Jeśli jest zdjęcie tego wagonu Kd - to proszę o jego zamieszczenie. Może widoczne otoczenie pomoże ustalić gdzie je wykonano.
Na zdjęciu poza wagonem raczej nic nie widać. Kd 137 981:
Kd 137 981.jpg

źródło: S. Dobrowolski „Fabryka Wagonów w Sanoku” str. 17

Ale trzeba przyznać, że ferajna wagonów krytych z Ostrowa trochę się rozpanoszyła po internecie - w przeciwieństwie do węglarek i platform. Strasznie medialne towarzystwo ;)

A co do innych osobników:
Z zakresu 136 581 - 137 140 mamy delikwenta robiącego karierę w harcerstwie - Kd 136 664 (zam. W 3, W 5, W 6; źródło NAC):
Kd 136 664 - NAC 1-M-478-2.jpg

a inny pracuje w porcie - Kd 137 022 (źródło Gdynia w sieci):
Kd 137 022.jpg


W grupie 137 141 - 137 380 (zam. W 6) mamy trzy sztuki:
- ten, Kd 137 183, załapał się do filmu (co prawda prezentuje tylko podwozie, ale zawsze)
Kd 137 183 - Film.jpg

- tutaj nie do końca zidentyfikowany osobnik (Kd 137 30?) wdał się w bójkę z turystami z Niemiec (źródło ebay):
Kd 137 30X.jpg

- a tu, trzymający się grzecznie innego kolegi Kd 137 322 (źródło facebook):
Kd 137 322 - facebook.jpg


A tu Kd 138 220, kolejny poturbowany zawadiaka, tym razem z zakresu 138 046 - 138 370 (zamówienie W 8; źródło ebay):
Kd 138 220 - C I.jpg


Następny przedział, 138 831 - 138 985 (seria Kdz; zam. W 7a), reprezentują:
- Kdz 138 840 (źródło NAC):
Kdz 138 840 - NAC 1-G-3097.jpg


- Kdz 138 942 (źródło allegro):
Kd 138 942 - allegro.jpg


I kolejne dwa z grupy 138 986 - 139 330 (zam. W 8a i W 9)
- Kd 139 080 (widać, że zniknęło "z" z oznaczenia serii; źródła nie pamiętam)
Kd 139 080.jpg


- Kd 139 108 - tu też bez "z" (źródło: jakaś strona o harcerstwie)
Kd 139 108.jpg


I na koniec jedyny C V: Kds 199 266. Zdjęcie o tyle ciekawe, że za naszym C V widać niemieckiego Dresdena i austriackiego (czeskiego?) brankarda, które to towarzystwo na haku trzyma parowóz Tp15 - przynajmniej tak mi się wydaje.
I tu gorąca prośba: jakby ktoś miał to zdjęcie w wysokiej rozdzielczości to liczę na podzielenie się, chodzi mi o numery drugiego Kds-a i brankarda :)
Kds 199 266.jpg
 

Młodzikowski

Znany użytkownik
H0e
Reakcje
5.406 34 0
... Na zdjęciu poza wagonem raczej nic nie widać. Kd 137 981:
Zobacz załącznik 1146230
źródło: S. Dobrowolski „Fabryka Wagonów w Sanoku” str. 17

Ale trzeba przyznać, że ferajna wagonów krytych z Ostrowa trochę się rozpanoszyła po internecie - w przeciwieństwie do węglarek i platform. Strasznie medialne towarzystwo ;) ...
Wbrew pozorom coś jednak widać - płot/ogrodzenie oraz drzewka wzdłuż jezdni ... ;)

No i wszystko na to wskazuje, że fotka była jednak wykonana na terenie "Wagonu" w Ostrowie. W załączeniu dwie fotki - na pierwszej widoczny fragment płotu wzdłuż ul. Wrocławskiej (po lewej stronie) i druga z widokiem na fabrykę (i ul. Wrocławską). Charakterystyczny budynek administracyjny (w owym czasie jedyny) jest widoczny po lewej stronie zdjęcia.
Szkoda, że nie mogę zamieścić zdjęcia ukazującego fabrykę z innej perspektywy/ujęcia (bo nie mam zgody właściciela). Na wspomnianej fotce są bardzo dobrze widoczne młode drzewka posadzone wzdłuż jezdni.

Teren i tory przy ówczesnym budynku administracyjnym (Domu Zarządu), były takim swoistym miejscem reprezentacyjnym które wykorzystywano do fotografowania taboru.

I teraz można porównywać płot ... ;)

Co do ferajny krytych wagonów - trochę ich zbudowano więc nie ma się co dziwić, że się tu i ówdzie "załapały" ...
 

Załączniki

Ostatnio edytowane:

wolfik

Znany użytkownik
Reakcje
1.118 1 0
Tu też bym było ostrożny, i przydziału wagonów poniemieckich nie traktowałbym zero-jedynkowo.
Tam też wystąpiło kilka "literówek", nie zawsze ilości wagonów wynikające numeracji zgadzają się z podaną sumą (jak niżej).

Chyba znam to źródło :) Podany zakres 352 944 - 353 801 tarnowskich węglarek częściowo pokrywa się z zakresem 353 054 - 353 801.
To pewnie tez wiesz, że część z nich (i bydgoskich chyba też) w 1937 była dzierżawiona przez koleje powiatowe i bodajże były wtedy przydzielone do Poznania.
A dodatkowo część tych bydgoskich nosiła cechę: P.K.P. / Hafen Danzig / Port Gdański
 

wolfik

Znany użytkownik
Reakcje
1.118 1 0
Wbrew pozorom coś jednak widać - płot/ogrodzenie oraz drzewka wzdłuż jezdni ... ;)

No i wszystko na to wskazuje, że fotka była jednak wykonana na terenie "Wagonu" w Ostrowie. W załączeniu dwie fotki - na pierwszej widoczny fragment płotu wzdłuż ul. Wrocławskiej (po lewej stronie) i druga z widokiem na fabrykę (i ul. Wrocławską). Charakterystyczny budynek administracyjny (w owym czasie jedyny) jest widoczny po lewej stronie zdjęcia.

I teraz można porównywać płot ... ;)

Co do ferajny krytych wagonów - trochę ich zbudowano więc nie ma się co dziwić, że się tu i ówdzie "załapały" ...
Kiedyś powiedzenie "kulą w płot" oznaczało niecielnie, a dzisiaj przysłowiowy płot awansował do rangi wzorca z Sèvres. I tym samym oddał nieocenione usługi w odkrywaniu historii polskiego kolejnictwa ;) :ROFL:

A czy te zdjęcia wagonów C I są dostępne w lepszej rozdzielczości?
 
Reakcje
3.835 34 0
Od dwóch dni koledzy serwują wartościowe informacje odnośnie fabryki "Wagon", prowadząc dyskusję, z którą zapoznałem się wczoraj, późnym wieczorem, z dużą uwagą i zainteresowaniem. Zerknąłem więc na pendrive, na którym mam folder nazwany Fabryka 'Wagon' w Ostrowie i znalazłem w zapisanych materiałach kilka dodatkowych informacji, rzucających nieco większe światło, na zagadnienia poruszone przez przedmówców.

To jest mocno zastanawiające, ale ... nie jest powiedziane, że na zdjęciu jest wagon wyprodukowany w Sanoku. W 1923 roku Zieleniewski (wg niektórych źródeł), stał się właścicielem 100% akcji fabryki ostrowskiej. Równie dobrze mogło to być zdjęcie uzyskane ze "spółki córki"
Faktem jest, że głównymi udziałowcami/akcjonariuszami "Wagonu" byli przedwojenni właściciele fabryk/wytwórni taboru kolejowego w Polsce. Ale z materiałów które udało mi się zebrać, główny inicjator i jednocześnie założyciel Spółki (inż. Giedaczyński) był akcjonariuszem do chwili sprzedaży Spółki Skarbowi Państwa.
Odnośnie przejęcia przez Zieleniewskiego - fragment z prasy z grudnia 1923 r. z wypowiedzią inż. Leona Skarżyńskiego z Zieleniewskiego ...Ostatnia emisya piąta w roku 1923 była użyta wyłącznie do celów inwestycyjnych. Za te akcye zakupiliśmy bardzo znaczny udział w Friedenshucie na Górnym Śląsku i wykupiliśmy brakujące nam do 100 procent akcye Fabryki wagonów "Wagon" w Ostrowie.
Uważam, że można nawet postawić tezę, że bez Zieleniewski S.A. fabryka wagonów „Wagon” w Ostrowie nie zostałaby uruchomiona. Udziałowcy „Wagonu” już w 1920 r. dogadali się z S.A. L. Zieleniewski co do sprzedaży pakietu większościowego, co umożliwiło dokończenie budowy zakładu. Spółka Zieleniewski w 1921 r. dysponowała 81% akcji, a jak wynika z cytatu z artykułu jaki zamieścił Kriz, pozostałe udziały, dające 100% własność, nabyła w 1923. Wynika z tego, że w pierwszych latach istnienia fabryki, 19% nadal było w „rękach” zapewne pierwotnych udziałowców, tak więc pewną ilością akcji mógł dysponować także B. Giedaczyński, aż do swojej śmierci w 1923 r. Może dysponował całością 19%, stąd, od strony S.A. fabryka wagonów "Wagon", mogło to być interpretowane, że posiadał 100% akcji jakie pozostały tej spółce :niepewny:. Poniżej kilka fotografii stron literatury przybliżających relacje pomiędzy "Wagonem" a "Zieleniewskim".

1. Artykuł z "Przeglądu Technicznego" nr 12/1923 (wydany 20 marca 1923 r.), zamieszczony na str. 109-110.

Przegląd Techniczny nr 12-1923, str 109-110.jpg



2 - 3. Kolejny artykuł to swoista reklama firmy L. Zieleniewski S.A. zamieszczona w "Inżynierze Kolejowym" nr 8-9 (24-25)/1926 (VIII - IX 1926).

Inżynier Kolejowy nr 8-9 - 1926, str. VI.jpg


Inżynier Kolejowy nr 8-9 - 1926, str. VII.jpg


4. Na marginesie, wagony wyglądające na kryte, na pierwszej z dwóch, zaprezentowanych wyżej stron, to 3-osiowe wagony ogrzewcze (co najmniej 4 szt.). Ich zdjęcie znajduje się też w "Inżynierze Kolejowym" nr 11 (51)/1928 (fotografia niżej). Nie wiem jednak, czy to produkt "Wagonu" czy Sanoka.

Wagony ogrzewcze PKP (Inżynier Kolejowy nr 11 (51)-1928).jpg


5. O nieco zawiłych losach pod względem "własnościowym" fabryki wagonów w Ostrowie wspomina także artykuł: Fabryka wagonów i warsztaty kolejowe w Ostrowie Wielkopolskim, autorstwa Marka Płóciennika i Krzysztofa Zintla, który ukazał się w Świecie Kolei nr 3/1996 na str. 30-33. Poniżej, tylko fragmenty artykułu, poruszające tematykę, m.in. z informacją do kiedy istniała spółka "Wagon" (do 30 kwietnia 1932), oraz wybranym zdjęciem z artykułu, obrazującym halę produkcyjną z duża ilością "szkieletów" wagonów. Oczywiście wszystkim zainteresowanym polecam zapoznanie się z całością artykułu.

Frgm. artykułu.jpg


6. Nieco światła na ówczesne problemy „Wagonu”, może rzucić także tekst zawarty w artykule: A. Pawłowski, Stan i potrzeby gospodarki warsztatowej w latach 1918-1928, który ukazał się w Inżynierze Kolejowym nr 11 (51) / 1928 (opublikowany 1 listopada 1928 r.), czyli po przejęciu „Wagonu” przez PKP w 1927 r.. Inż. Pawłowski niezbyt pochlebnie wypowiada się o przejęciu tej fabryki (jak i samej fabryce), być może miał w ówczesnych czasach kryzysu gospodarczego jakieś uprzedzenia względem „Wagonu”, wynikłe np. z osobistych doświadczeń, kto wie, tym niemniej jest to głos zabrany w sprawie losów fabryki, którą PKP przekształciły w warsztaty wagonowe, wg autora, nie do końca zgodnie z ówczesną polityką rozmieszczania tego typu obiektów na sieci PKP oraz marnując pieniądze, bardziej potrzebne na inne inwestycje.

Inżynier Kolejowy nr 11 (51) - 1928, str. 426.jpg


7 - 8. Nieco odmienne zdanie co do fabryki miał jej właściciel S.A. L. Zieleniewski, chwalący jej niewczesność i możliwości produkcyjne wagonów, ale jednocześnie – po „wpompowaniu” w fabrykę milionów, postawiony „pod ścianą” z powodu znacznych redukcji, a wręcz braku w niektórych okresach, zamówień ze strony PKP związanych m.in. z kryzysem gospodarczym lat 1924-25. Np. „Wagon” miał wierzytelności względem S.A. Zieleniewski na kwotę 4 0000 000 zł. Jednocześnie fabryka w Sanoku (jakby nie patrzeć konkurująca z Ostrowem) borykała się z podobną redukcją i brakiem spodziewanych zamówień. Spółka L. Zieleniewski zakupiła akcje „Wagonu” ze względu na spodziewane zyski, obejmujące wielkie zamówienia na wagony podpisane w 1920 r., z których mało zostało w późniejszych latach. Anulowanie zamówień dotknęło zwłaszcza obie wspomniane wyżej fabryki, o czym można przeczytać np. w opracowaniu Ministerstwa Komunikacji, Dziesięciolecie Polskich Kolei Państwowych 1918-1928. Poniżej dwie strony z tego wydawnictwa, przybliżające ten temat, w tym str. 96 gdzie w tabelach podsumowana jest krajowa produkcja taboru do 1 lipca 1928 r.

Dziesięciolecie Polskich Kolei Państwowych 1918-1928, str. 100.jpg


Dziesięciolecie Polskich Kolei Państwowych 1918-1928, str. 96.jpg


9 - 12. Szerzej związki spółki L. Zieleniewski z „Wagonem” opisane są np. w książce, której autorem był Wojciech Saryusz-Zaleski, „Dzieje przemysłu w b. Galicji 1804-1929, ze szczególnym uwzględnieniem historii rozwoju S.A. L. Zieleniewski i Fitzner-Gamper”, Kraków 1930. Poniżej wybrane strony, dotyczące fabryki ”Wagon” w Ostrowie.

W. Saryusz-Zaleski - Dzieje przemysłu w b. Galicji 1804-1929, str. 277.jpg


W. Saryusz-Zaleski - Dzieje przemysłu w b. Galicji 1804-1929, str. 278.jpg


W. Saryusz-Zaleski - Dzieje przemysłu w b. Galicji 1804-1929, str. 282.jpg


W. Saryusz-Zaleski - Dzieje przemysłu w b. Galicji 1804-1929, str. 285.jpg


13 - 14. Na koniec dwie małe ciekawostki odnośnie fabryki „Wagon”. Ogłoszenie o zatrudnieniu „od zaraz”, jakie ukazało się w prasie (Przegląd Techniczny nr 14/1920, wydany 7 kwietnia 1920 r.) oraz akcja z 1920 r. SPÓŁKI AKCYJNEJ FABRYKI WAGONÓW „WAGON” W OSTROWIE, gdzie (jeżeli akcja nie jest falsyfikatem) widnieje nieco inna data dniowa powołania spółki: 11 grudzień 1919 r., niż w artykule w Świecie Kolei, o którym wspomniałem wyżej, i którego fragment zamieściłem (tam jest 15 grudzień 1919). Na akcji faksymile odręcznego podpisu inż. Bronisława Giedaczyńskiego.

Przegląd Techniczny nr 14-1920.jpg


Akcja Spółki Akcyjnej Fabryki Wagonów 'WAGON' w Ostrowie.jpg
 
Reakcje
3.835 34 0
Po krótkiej przerwie i znalezieniu wolnej chwili, w formie sprostowania i uzupełnienia:

Sprostowanie:
7 - 8. Nieco odmienne zdanie co do fabryki miał jej właściciel S.A. L. Zieleniewski, chwalący jej niewczesność i możliwości produkcyjne wagonów [...] ... [...] Np. „Wagon” miał wierzytelności względem S.A. Zieleniewski na kwotę 4 0000 000 zł. Jednocześnie fabryka w Sanoku
Oczywiście nowoczesność, a nie niewczesność (słowo chyba zostało "przeprawione" przez internetowe AI :LOL:), oraz 4 000 000 zł., a nie 4 0000 000, tu wskoczyło mi jedno zero więcej...

Uzupełnienie:
Z wymienionej w poprzednim wpisie książce „Dzieje przemysłu w b. Galicji 1804-1929 [...]” warto może dodatkowo zamieścić dane statystyczne co do ilości wyprodukowanego taboru przez S.A. L. Zieleniewski w Sanoku (niestety książka o wielkości produkcji w Ostrowie milczy). Poniżej zamieszczam kilka stron ze zdjęciami sanockiego taboru oraz odnoszących się m.in. do zamówień na wagony w Sanoku, w tym przez Ministerstwo Komunikacji. Myślę, że może to dać nieco większy obraz ówczesnych realiów produkcji wagonów w II RP w latach 1922 - 1927 i przybliżyć także temat niewielkiej produkcji w fabryce „Wagon” w Ostrowie (jak na możliwości zakładu) oraz decyzji o jej sprzedaży Skarbowi Państwa przez S.A. Zieleniewski, co wiązało się z zaniechaniem dalszej produkcji i przekształceniu fabryki w warsztaty naprawcze.

1 - 4. Ówczesne realia doby inflacji i kryzysu gospodarczego.

W. Saryusz-Zaleski - Dzieje przemysłu w b. Galicji 1804-1929, str. 272.jpg


W. Saryusz-Zaleski - Dzieje przemysłu w b. Galicji 1804-1929, str. 273.jpg


W. Saryusz-Zaleski - Dzieje przemysłu w b. Galicji 1804-1929, str. 274.jpg


W. Saryusz-Zaleski - Dzieje przemysłu w b. Galicji 1804-1929, str. 279.jpg


5. Wielkość produkcji w Sanoku.

W. Saryusz-Zaleski - Dzieje przemysłu w b. Galicji 1804-1929, str. 308.jpg



6 - 12. Zdjęcia taboru, niektóre już znane, ale są tez takie, które wydaje mi się jeszcze nie były publikowane w sieci.

W. Saryusz-Zaleski - Dzieje przemysłu w b. Galicji 1804-1929, ryc. 42.jpg


W. Saryusz-Zaleski - Dzieje przemysłu w b. Galicji 1804-1929, ryc. 43.jpg


W. Saryusz-Zaleski - Dzieje przemysłu w b. Galicji 1804-1929, ryc. 44.jpg


W. Saryusz-Zaleski - Dzieje przemysłu w b. Galicji 1804-1929, ryc. 45.jpg


W. Saryusz-Zaleski - Dzieje przemysłu w b. Galicji 1804-1929, ryc. 46.jpg


W. Saryusz-Zaleski - Dzieje przemysłu w b. Galicji 1804-1929, ryc. 47.jpg


W. Saryusz-Zaleski - Dzieje przemysłu w b. Galicji 1804-1929, ryc. 48.jpg
 

Kriz8

Aktywny użytkownik
Reakcje
533 6 3
Na zdjęciu (...) [CIACH]
Naprawdę zacna kolekcja.

I na koniec jedyny C V: Kds 199 266. Zdjęcie o tyle ciekawe, że za naszym C V widać niemieckiego Dresdena i austriackiego (czeskiego?) brankarda, które to towarzystwo na haku trzyma parowóz Tp15 - przynajmniej tak mi się wydaje.
I tu gorąca prośba: jakby ktoś miał to zdjęcie w wysokiej rozdzielczości to liczę na podzielenie się, chodzi mi o numery drugiego Kds-a i brankarda :)
Zobacz załącznik 1146235
A to ZŁOTO to skąd? Jest gdzieś dostępne, czy jest "tego" więcej. Nawet tylko tekstowo - w zakresie "LPT"?

Chyba znam to źródło :) Podany zakres 352 944 - 353 801 tarnowskich węglarek częściowo pokrywa się z zakresem 353 054 - 353 801.
To pewnie tez wiesz, że część z nich (i bydgoskich chyba też) w 1937 była dzierżawiona przez koleje powiatowe i bodajże były wtedy przydzielone do Poznania.
A dodatkowo część tych bydgoskich nosiła cechę: P.K.P. / Hafen Danzig / Port Gdański
Skoro znasz "uzupełnienie", to zakładam, że "źródło" też znasz :). Podejrzewam, że ostatni zakres z Tarnowa, to jednak miało być 354 944 do 355 801.
Co do powiatówek - widziałem, czytałem, ale nie pamiętam ;).
Ale z tego co pamiętam, to te bydgoskie czy tarnowskie, przeplatały się jakoś zakresami z wagonami gdańskimi (gdzieś mam wstępną tabelkę, ale chwilowo bez dostępu).
 

Podobne wątki