To może trochę off-topowo, ale co by nie mówić, wagony zwane "ryflakami" (zwłaszcza ich wersje doczepne) są bardzo silnie związane z SN61, tak więc może warto trochę o nich napisać.
Wagonów tych powstało łącznie 1208 szt.
"Ryflaki” klasy 1 z rodziny 43A oznaczone były typami
43A/2 oraz
43A/4. Zbudowano ich odpowiednio:
30 szt. typu 43A/2 (seria:
Afhixt, ogrzewanie: elektryczne, producent: HCP, lata budowy:
1961-62, nr inwent. PKP:
4050 do
4079 / UIC nadane w 1968 roku:
50 51 10-08 000-7 do
50 51 10-08 029-6)
37 szt. typu 43A/4 (seria:
Afhixt, ogrzewanie: parowe i elektryczne, producent: HCP, lata budowy:
1962, nr inwent. PKP:
4080 do
4116 / UIC nadane w 1968 roku:
50 51 10-18 000-5 do
50 51 10-18 036-9)
Liczba 67 „jedynek” była niewielka, można w tym miejscu dodać, że „dwójek” rodziny 43A powstało łącznie
607 szt. (546 szt. typu
43A, 1 szt. typu
143A, 30 szt. typu
43A/1 oraz 30 szt. typu
43A/3). W „jedynkach” zmieniono półmiękkie ławki na indywidualne fotele obrotowe typu lotniczego, stosowane w HCP w produkowanych na eksport do ZSRR wagonach typu 904A. Tym samym liczba miejsc siedzących zmniejszyła się z 76 do 60. Wagony te zostały skierowane przede wszystkim do DOKP Warszawa.
Natomiast wagony doczepne wyposażone w przewody i gniazda sterowania wielokrotnego, typu 101A, które od 43A różniły się m.in. długością całkowitą 24 210 mm (w 43A i pochodnych było to 23 300 mm) miały także swoją wersję „jedynki”, oznaczoną typem
102Aa.
Doczepnych dwójek powstało całkiem sporo, łącznie
470 szt. Pierwsze dostawy
101A kierowano do DOKP Gdańsk (51 szt.), w następnej kolejności do DOKP Szczecin (27 szt.) i DOKP Warszawa (26 szt.). Wkrótce zaczęto produkować wersję z ogrzewaniem nawiewnym, oznaczoną oddzielnym typem
102A. Produkcja „dwójek” kształtowała się następująco:
155 szt. typu 101A (seria:
DBhixt, ogrzewanie: parowe, producent: HCP, lata budowy:
1962-64, nr inwent. PKP:
91150 do
91304 / UIC nadane w 1968 roku:
50 51 29-22 000-8 do
50 51 29-22 153-5 [jeden skasowano przed 1968])
315 szt. typu 102A (seria:
DBhixt, ogrzewanie: nawiewne, producent: HCP (1964-65 – 36 szt.) i PAFAWAG (1966-68 – 279 szt.), lata budowy:
1964-68, nr inwent. PKP:
91305 do
91490 (tylko dla 186 szt. zbudowanych do 1967 r.) / UIC nadane w 1968 roku:
50 51 29-26 000-4 do
50 51 29-26 313-1 [jeden 102A HCP skasowano przed 1968])
Natomiast doczepnych „jedynek” powstało zaledwie
64 szt., różniły się one od 43A/2 i 43A/4 m.in. układem wnętrza, które zaprojektowano bardziej komfortowo. Zlikwidowano jeden rząd siedzeń, przez co fotele typu lotniczego były nieco szersze, szersze było też przejście pomiędzy siedzeniami. Odbyło się to kosztem zmniejszenia liczby miejsc siedzących do zaledwie 44. Krótka notka o tych wagonach poniżej:
64 szt. typu 102Aa (seria:
DAfhixt, ogrzewanie: nawiewne, producent: HCP (1964 – 4 szt.) i PAFAWAG (1964-66 – 60 szt.), lata budowy:
1964-66, nr inwent. PKP:
4200 do
4263 / UIC nadane w 1968 roku:
50 51 17-26 000-8 do
50 51 17-26 063-6)
Już pod koniec lat 60-tych na pierwszych wagonach-doczepach typu 101A/102A demontowano układ sterowania wielokrotnego, który był dość zawodny i awaryjny, tym niemniej ostatnie wagony z tym układem kursowały w rejonie Chojnic właściwie do zakończenia pracy na PKP serii SN61. Jeszcze więcej kłopotów przysparzał nawiewny system ogrzewania. Zimą 1972 r. rozpoczęto kompleksową jego wymianę na ogrzewanie elektryczne. A co do „ryflaków” klasy 1 to w połowie lat 80-tych „jedynki” 43A/2, 43A/4 i 102Aa nie miały już racji bytu, zaczęto więc deklasować je na „dwójki”, przy czym niekiedy wiązało się to z przebudową wnętrza (montowano typowe półmiękkie kanapy z wycofanych 43A). Oczywiście wszelkie przebudowy (systemu ogrzewania, układu sterowania wielokrotnego, deklasyfikacja z "1" na "2" itp) wiązały się ze zmianą serii i nr inwentarzowego.
Powyższa "garść" informacji podana jest za artykułem:
„Wagony bezprzedziałowe typu 43A, 101A i 102A” autor: Maciej Panasiewicz, Świat Kolei nr 9/2003. Poniżej rozplanowanie wnętrza omawianych wagonów klasy 1 (oparte na rysunkach z w/w artykułu):
Zobacz załącznik 701109
Tak więc podsumowując, patrząc na lata produkcji wagonów doczep klasy 1 typu 102Aa (1964-66) i ich nowoczesne wnętrze – co by nie mówić były to wówczas naprawdę nowoczesne jedynki bezprzedziałowe (jak na warunki PKP - ku przypomnieniu w tym okresie pierwsze „igreki” dopiero raczkowały (104A) a wagonów typu 111A czy 112A jeszcze nie było). Dodatkowo, biorąc pod uwagę to, że w połowie lat 60-tych SN61 prowadziły różne „ważne” pociągi „motorowe”, myślę więc, że wagony te, trafiały także do pociągów kwalifikowanych (np pośpiesznych) ale oczywiście namacalnych dowodów nie mam, więc może faktycznie nie były one widywane w pociągach kwalifikowanych
.
