No dobra ruszamy z tematem, zanim się ściemni.
Muszę przyznać, że temat jest niesamowicie obszerny i człowiek nawet nie wie gdzie zacząć.
Dlatego ten pierwszy odcinek postaram się poświęcić cysterną do lekkich produktów naftowych
(benzyna, olej napędowy) konsorcjum GATX wyprodukowanych po 2010.
Więc na początek cofnijmy się do Rumuni do 2011, gdzie zbankrutowana firma Astra Vagoane Arad
wprowadza do produkcji nowy wzór cysterny, znacząco różniący się od dotychczas oferowanych typów.
(Należy zwrócić uwagę, że w 2011 firma ta zostaje kupiona za bezcen przez niemiecką firmę
i zostaje powołane konsorcjum Astra-Rail Industries skupiające 3 zakłady produkcji wagonów z Rumuni.
Całkiem możliwe, że projekt tej cysterny był wykonany poza Rumunią i był już częścią restrukturyzacji.)
Cechą charakterystyczną różniąca najbardziej te wagony (poza malowaniem) jest sposób podparcia
zbiornika na długich i niskich płaskownikach z wycięciem pod pierścień wzmacniający zbiornik.
Sztywność podłużną wagony dodatkowo zapewniają dwa szeroko rozstawione dwuteowniki.
Sam zbiornik jest w niewielki stopniu złamany w połowie i ma cztery pierścienie wzmacniające.
Nowy typ wagonów ma długość ←14,96→ oraz objętość 85,7m³ (~86m³). Wagony zostają zamówione przez GATX
i zostają wykonane w ilości 700 sztuk (?). Wagony są koloru białego z dużymi niebieskimi literami na zbiorniku.
Zwrócę tu uwagę, że dwa wagony z najniższymi numerami
001 i 002 zostały udokumentowane w ciemnoszarej
kolorystyce. Moje podejrzenie jest takie, że były to
wagony "pokazowe" pierwotnie białe z dużymi napisem
Astra Rail Industries, po przekazaniu odbiorcy przemalowane. Wózki typu Y25Lsd z klasyczną spawaną ramą
bez belek czołowych.
Wagony te są produkowane w 2011 i 2012, ich tabliczki znamionowe zawierają jeszcze starą nazwę producenta.
W GATX otrzymują oznaczenie wewnętrzne typu 1686. I zostają zarejestrowane w zakresie:
37 84 7836 001 - 37 84 7836 700 (?)
Wagony dostają w zależności od egzemplaża dwa różne VKMy: NL-GATXD lub NL-GATXA.
37 84 7836 410-2 NL-GATXD Zans; Kraków Prokocim Towarowy PrB; 01.05.19; ←14,96→ 86m³;
Na ile się orientuję to byłoby tyle jeśli chodzi o ten konkretny wzór i nie wyprodukowano więcej takich wagonów.
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
Płynnie z zakończeniem produkcji w Aradzie rusza produkcja nowego ulepszonego projektu wydłużonego o 17cm.
Nowe wagony mają długość ←15,13→ oraz objętość 87,3m³ (~87m³). Tabliczki znamionowe są już nowego typu
z napisem ASTRA-RAIL. Wagony otrzymały oznaczenie typu GATX 1687. Ich produkcja trwała od 2012 do 2017
i na potrzeby GATX wyprodukowano ~2723 egzemplarze. Wagony otrzymały numery:
W kolorze białym z niebieskimi napisami:
37 84 7836 NL-GATXA, numery od 701 (?)
37 84 7838 NL-GATXD, numery do 250 (?)
37 84 7838 025-6 NL-GATXD Zans; Kraków Prokocim Towarowy PrB; 01.05.19; ←15,13→ 87m³;
W kolorze ciemnoszarym z białymi napisami:
37 84 7838 NL-GATXD, numery od 250 (?)
37 84 7843 NL-GATXD
37 84 7846 NL-GATXD
37 84 7830 NL-GATXD
37 84 7829 NL-GATXD
37 84 7843 409-5 NL-GATXD Zans; Kraków Prokocim Towarowy PrB; 01.05.19; ←15,13→ 87m³;
+ rodzynek 7843 544-4 z małym logiem GATX; Kraków Nowa Huta NHa; 24.02.22; ←15,13→ 87m³;
Przy czym wszystkie wagony są oznaczone literowym oznaczeniem serii Zans, a tymczasem dla numerów serii:
7838, 7846, 7830 i 7829 przypisana jest seria Zacns (c - rozładunek pod ciśnieniem). Wagony na pewno są
błędnie oznaczone, ale nie umiem stwierdzić na pewno, czy błędne jest tylko oznaczenie literowe serii,
czy cały numer nadano błędnie. Może ktoś wie po czym rozpoznać wagon przystosowany do rozładunku pod ciśnieniem.
I małe posumowanie jak mniej więcej wyglądała produkcja (moja estymacja, może zawierać błędy):
Wagony tego typu, oprócz GATXa zamówiły także inne podmioty. Na polskich torach na pewno pojawiły się:
37 84 7840 NL-ATRR Zacns
37 84 7838 NL-WASCO Zacns
37 84 7929 NL-VTG Zacns
37 80 7840 D-VTG Zacns
(dat produkcji nie jestem wstanie ustalić) Na razie tylko tutaj wspomniane.
W 2016 roku rozpoczyna się wcielenie Astra-Rail w struktury GREENBRIER EUROPE. Jednocześnie zakłady w Aradzie
wstrzymują produkcję cystern paliwowych i skupiają się na produkcji cystern termosów opartych na projekcie
powyżej przedstawionej cysterny i zastosowaniem tego samego podparcia zbiornika. (Jeszcze w 2015 Arad produkował
termosy według starego projektu). Niemniej opis tych wagonów w przyszłości (oby).
W tym miejscu mam jeszcze jeden zgryz, gdyż nie zgadza mi się kolejność wydarzeń. Rok wcześniej w 2015
w Greenbrier Wagony Świdnica rozpoczyna się produkcja cystern Z23A, które wyglądają na kopie wagonów rumuńskich.
37 84 7830 NL-NACCO Zacns
Jednak wtedy obydwoje producentów nie było jeszcze złączonych pod jednymi skrzydłami konsorcjum GREENBRIERa.
Być może (najprostszą odpowiedzią) w '14-'15 GREEN kupił projekt cysterny od Astry i ruszył z ich produkcją
w Świdnicy co było pierwszym etapem zacieśnienia współpracy.
37 84 7830 889-3 NL-NACCO Zacns; Ostrava hlavní nádraží; 19.09.15;
Jak widać z pewnością dobry model cysterny Arad 87m³ '12+ byłby bardzo ciekawą propozycją dla modelarzy
Europy środkowej. Prawie 3000 egzemplaży w ruchu i 9 różniących się malowań. Jest jedeną z najbardziej
reprezentatywnych współczesnych cystern na polskich szlakach.
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
No i po paru latach przerwy w 2020 zakłady w Aradzie z powrotem ruszyły z produkcją cystern paliwowych
dla GATXa, tym razem według jeszcze bardziej wydłużonego projektu (tak zwane cysterny Jumbo).
Nowy typ wagonów ma długość ←16,69→ oraz objętość 97,6m³ (~97m³). Wagony w dalszym ciągu mają kolor
ciemnoszary i duże białe litery. Cysternę tą jednak łatwo rozróżnić po 6 pierścieniach wzmacniających i zauważalnie dłuższej konstrukcji.
zbiornika. Powstało 200 sztuk takich wagonów oznaczonych typem GATX: 1697:
37 80 7929 372 D-GATXD Zacns
do
37 80 7929 571
https://flic.kr/p/2kTFYUS
Jak na razie uchwyciłem tylko w biegu jedną taką cysternę w Dęblinie.
I na chwilę obecną, to wyczerpuję temat cystern GATX do transportu paliw produkcji zakładów Arad po 2010 roku,
jeżdżące po Polsce. Słownie 3 różne typy cysterny jednej rodziny i właściwie cały dzień z głowy.
Aczkolwiek celowo wziąłem najobszerniejszy temat na początek. Teraz powinno być z górki.
Następnym razem postaram się opisać pozostałe cysterny paliwowe GATX produkcji po ~2010 roku.
