"Kolejowy" Ostrów (wczoraj i dziś)

[muminek]

Nic nowego bo kolega już ją widział ? Czy może wypowiada się kolega za wszystkich forumowiczów ?

 

[robertkroma]

Wystarczy wejść na Allegro, nie ma miesiąca aby jej nie było w ofercie. A propos to Kolega jest właścicielem tej kartki bo można dołączyć lepszy skan?

 

[muminek]

A no tak pewnie wszyscy na allegro szukają pocztówek i dlatego to nic nowego. Widać tylko ja tam za modelami zaglądam
Ja trafiłem na to zdjęcie na Facebook Ostrowa i lepszą jakością nie dysponuję.
Dla mnie ciekawostką jest to że dworzec jest po środku torów o czy nie wiedziałem albo nie pamiętałem.
Czy ktoś może wie w którym roku zlikwidowano tory po prawej stronie dworca patrząc w kierunku wschodnim ?

 

[JacekZet]

A no tak pewnie wszyscy na allegro szukają pocztówek i dlatego to nic nowego. Widać tylko ja tam za modelami zaglądam
Ja trafiłem na to zdjęcie na Facebook Ostrowa i lepszą jakością nie dysponuję.
Dla mnie ciekawostką jest to że dworzec jest po środku torów o czy nie wiedziałem albo nie pamiętałem.
Czy ktoś może wie w którym roku zlikwidowano tory po prawej stronie dworca patrząc w kierunku wschodnim ?

Likwidacja nastąpiła w trakcie I wojny światowej lub krótko po jej zakończeniu. Już od wiosny 1915 roku Skalmierzyce przestały być stacją styczną toru 1435 mm i 1524 mm. Teren po południowej stronie dworca był użytkowany przez rozmaite instytucje kolejowe (warsztaty wagonowe, służbę drogową). W 1940 roku w ramach przygotowań do ataku na ZSRR koleje niemieckie rozbudowały południową część stacji towarowej, wybudowały dwie górki rozrządowe znacznie powiększając obszar zajmowany przez stację od południa.

 

[Młodzikowski]

.. Teren po południowej stronie dworca był użytkowany przez rozmaite instytucje kolejowe (warsztaty wagonowe, służbę drogową)...

Przez pewien okres był też oddziałem zamiejscowym ostrowskich ZNTK-ów ...

 

[Stanisław1972]

Dla mnie ciekawostką jest to że dworzec jest po środku torów o czy nie wiedziałem albo nie pamiętałem. Czy ktoś może wie w którym roku zlikwidowano tory po prawej stronie dworca patrząc w kierunku wschodnim ?

Jeżeli Kolega chce więcej dowiedzieć się o historii stacji Skalmierzyce (zmiana nazwy stacji na Nowe Skalmierzyce to dopiero lata 60-te XX w.), zarówno tej pierwszej (z 1896), jak i nowej (z 1907, widocznej na zamieszczonej kartce pocztowej), późniejszej rozbudowie (m.in. w czasie II w. św.), funkcjonowaniu w czasach PKP (w II RP i po 1945), oraz np. opisu po polsku infrastruktury stacji, podług mapy z 1907 (dostępnej nie tylko w artykule ale też np tu https://fotopolska.eu/886/886382/10..._kolejowa_Nowe_Skalmierzyce_.jpg?m=1463311664 ), a także zapoznać się np. z planem stacji z 1985 (z czasów jej największej świetności), polecam artykuł:
Michał Jerczyński, Nowe Skalmierzyce, Świat Kolei nr 6/1998 str. 23-27, z cyklu "polskie stacje".

Dla zachęty zamieszczę krótki opis (podług informacji z w/w artykułu) tego co widać na w/w planie z 1907.

Do 1914 rosyjskie pociągi pasażerskie i towarowe, kończyły bieg w Skalmierzycach, po wschodniej stronie dworca. Podróżni aby przejść na perony pruskie lub wyjść do miasta musieli przejść przez salę odpraw celnych. Po wschodniej stronie była nie tylko grupa torów szerokich ale były też tory normalne. Dzięki temu można było przeładowywać towary z wagonów szerokotorowych na normalnotorowe. Umożliwiały to m.in. różne rampy czy też położenie torów względem siebie, jeden wyżej, drugi niżej. Tor normalnotorowy sięgał aż do Kalisza, a pruskie pociągi towarowe kończyły bieg po stronie rosyjskiej, w Szczypiornie, gdzie istniała stacja przeładunkowa tym razem z torów normalnotorowych na szerokotorowe. Lokalny ruch pasażerski do Kalisza, obsługiwała para pociągów Kolei Pruskich. Kalisz ze Skalmierzycami łączył odcinek dwutorowy, patrząc od strony Kalisza tor lewy miał rozstaw 1524 mm., a prawy 1435 mm. Co do pierwszej stacji, po oddaniu do użytku nowej, po przebudowie służyła ona jako ładownia publiczna i składowisko przeładowywanych towarów. Znajdowały się na niej tory szerokie i normalne. Połączenie zapewniał splot szyn, tor trójszynowy, który odchodził od normalnego toru głównego leżącego w kierunku Ostrowa i szerokiego toru wyciągowego nr 20 o („o” od ost, wschodni, oznaczenie w indeksie górnym). Interesujące jest to, że tor ten (trójtor) zbudowany był ze specjalnych, lekkich szyn, tzw. „profilu skalmierzyckiego”. Na planie z 1907 np. Z.A. to magazyn celny - wydanie, Z.B. - biura komory celnej, Z.E. - magazyn celny przyjęcie, O.G. - magazyn przesyłek miejscowych, a np. P.B. to zagroda dla koni, V.R.- rampa i zagroda bydlęca.

Odnośnie torów po wschodniej stronie stacji, już w czasie I w. św. Niemcy przekuli je na normalne (była tu np. prowizoryczne warsztaty budowy mostów), w 20-leciu międzywojennym tory leżały nadal (stacja znalazła się w granicach II RP, dopiero w 1920, po powstaniu wielkopolskim), jednak Skalmierzyce straciły na znaczeniu. Aby wykorzystać infrastrukturę torową po dawnej "stronie rosyjskiej' (wschodniej), planowano np. uruchomić w tym miejscu fabrykę wagonów, ale ostatecznie wybór padł na pobliski Ostrów. Uruchomiono tu (w 1926) - o czym już wspomniał Pan Krzysztof (Młodzikowski) - warsztaty wagonowe, które w 1936 stały się ekspozyturą napraw wagonów towarowych Warsztatów Gł. II kl. w Ostrowie. W 1939 w Skalmierzycach naprawiono miesięcznie 1000 wagonów towarowych. Po wschodniej stronie powstała też (w 1932) duża składnica tarcicy. Cały układ torowy części wschodniej przebudowali Niemcy (początek prac na przełomie 1940/1941, w związku m.in. z planowaną inwazją na ZSRR), budując tu m.in. grupę 20 torów rozrządowych, górki rozrządowe oraz myjnię wagonów towarowych. Po wojnie Polacy uruchomili tu Bazę Materiałów Nawierzchniowych Oddziału Drogowego w Ostrowie, przekształconą w Warsztaty Drogowe DOKP Lódź (tutaj dokonywano np. przebudowy samochodów Warszawa na drezyny, budowano rozjazdy kolejowe) i ostatecznie (w 1956) w samodzielną jednostkę, Kolejowe Zakłady Nawierzchniowe (KZN) Skalmierzyce (tu produkowano np. płozy hamulcowe). Ciągle działała też stacja rozrządowa (straciła na znaczeniu dopiero pod koniec lat 80-tych, kiedy uruchomiono Poznań Franowo). Oddział Napraw Bieżących Wagonowni Ostrów Wlkp. działał po zachodniej stronie, w budynku dawnego magazynu celnego przy ul. Adama Mickiewicza (w 1985 postawiono tu dużą, nowoczesną halę napraw wagonów).

Proces likwidacji niemal całej grupy torów części wschodniej i południowej głowicy rozjazdowej przebiegał w latach 1992-97. Do szczegółów odsyłam do w/w artykułu. Można tylko dodać, ze pozostawiono ślepo zakończone tory odstawcze nr 4 i 6 oraz tory nr 38 i 42 prowadzące do myjni wagonowej (ówcześnie jednej z nowocześniejszych w Zachodniej DOKP). Tory te są jeszcze na widoku satelitarnym z 2012 r., w 2008 i 2010 stoją na nich (na nr 4 i 6) nawet jakieś wagony, znikają na dobre w okresie 2013 - 2015.

Na współczesnym widoku satelitarnym, w centrum widać m.in. dużą hale, dawną nr 1, KZN Skalmierzyce, a w miejscu dawnych torów (w części północnej) wybudowano boisko piłkarskie (oceniając po historycznych mapach satelitarnych z Google Earth, powstało w 2016 (brak go na widoku z grudnia 2015, jest już wg widoku z lutego 2017 - świeżo ukończone).
https://www.google.pl/maps/@51.7090659,17.9994633,399m/data=!3m1!1e3?entry=ttu

Co do samej fotografii jaką Kolega zamieścił, w nieco lepszej jakości, dostępna jest ona np. na stronie fotopolska.eu
https://fotopolska.eu/355/355261/73..._kolejowa_Nowe_Skalmierzyce_.jpg?m=1392655666

 

[muminek]

"Unikatowe zdjęcie Dworca Kolejowego w Ostrowie Wielkopolskim w 1934 roku. Warto dodać, że na zdjęciu znajduje się jeden z pierwszych pojazdów w naszym mieście, który został zakupiony w salonie samochodowym Opla, w budynku byłego Empiku i byłego Hotelu Europa. Między ulicami Koszarowej ( Wolności) a Kolejowej."

 

[Młodzikowski]

Witam.
Musi minąć co najmniej pół roku od ostatniego wpisu w temacie aby pojawił się kolejny ...

Okazją do wyciągnięcia tematu "z czeluści" był festyn rodzinny dla najmłodszych zorganizowany przez KMK i Zakład Taboru na terenie byłej ostrowskiej parowozowni. I chociaż w drugiej części dnia pogoda nie dopisała - uczestników i tak było sporo. Oprócz zwiedzania (w towarzystwie opiekunów) hal i prawdziwego taboru, była też możliwość prowadzenia/jeżdżenia prawdziwymi lokomotywami i jednostką (też "pod opieką" ).

Otwarta została Izba (im. M. Płóciennika) gdzie można było oglądać zgromadzone pamiątki związane z ostrowskim węzłem. Były również prezentowane dwie makiety - Romana Juszczyka (H0) oraz Mateusza Krzykowskiego (H0e).

W załączeniu fotki wspomnianej "wąskotorówki", pozostałe - w kolejnym wpisie.

 

[Młodzikowski]

I druga część fotek.
Niestety, nie udało mi się dotrzeć do stanowiska gdzie najmłodsi uczyli się zawodu maszynisty oraz innych atrakcji zlokalizowanych na zewnątrz, bo nie miałem parasola ... Stąd zdjęcia tylko z hali.

Na koniec należą się podziękowania dla Organizatorów. Dobrze, że jeszcze komuś się chce ...
Pozdrawiam.

 

[morgg8]

Materiał fotograficzno pocztówkowy do dworca Skalmierzyce. Pierwsza to zdjęcie z okresu II wojny prezentujaca grupę niemców na tle rosyjskiej strony Skalmierzyckiego Dworca i wspomnianej hali. Dwie pocztówki popularne prezentujące pociągi - strona niemiecka skład najprawdopodobniej do Ostrowa oraz strona rosyjska z pociągiem który przyjechał od strony Kalisza. Trzy kolejne prezentują budynek pierwszego dworca w Skalmierzycach - dwie pocztówki z epoki i ostatnia współczesna.

 

[muminek]

W Ostrowie konstruowano samoloty. Pierwszy powstał w Warsztatach Wagonowych w latach 1927-1928 i nosił nazwę Moryson 1 ”Ostrovia I”. Drugi samolot, Moryson II ”Ostrovia II”, zbudowany przez Józefa Morissona był jego własną konstrukcją. Został zbudowany w 1930 roku w Warsztatach Wagonowych w Ostrowie przy pomocy koła LOPP.
fot: NAC