Słowem wstępu
Strzelin, niewielkie miasteczko na południe od Wrocławia, ma wielowiekową historię. Pierwsze wzmianki na jego temat znajdujemy w źródle pisanym z 1228 roku. Pod koniec trzynastego wieku, ostatni niezależny książę piastowski na Śląsku - Bolko II Mały zwany Świdnickim, a według innego nazewnictwa, Bolko I Świdnicki zwany Surowym - nadał miastu prawa miejskie, otoczywszy je murami obronnymi z granitu. Ów granit wydobywany był w kamieniołomie odległym o rzut beretem baskijskim od miasta. Notabene z tegoż granitu już wcześniej (!) została zbudowana rotunda Św. Gotarda, jeden z bardzo niewielu (które przetrwały do dziś) romańskich kościołów na planie koła na terenie naszego kraju. Warto przyjechać go zobaczyć, również dla refleksji w kontekście architektury, jaką pobudowano w jego bezpośrednim otoczeniu... Kończąc temat rotund wspomnę tylko, że równie unikatowa rotunda znajduje się w Strzelnie na Kujawach. Strzelin i Strzelno, tak daleko od siebie, a jaki ciekawy kontekst je łączy. Zresztą, Strzelin to warte odwiedzenia urokliwe miasteczko, z obecnie odbudowaną wieżą ratuszową, rewitalizowanym rynkiem i ciekawymi kamieniczkami w jego obrębie, gdzie można m.in. smacznie i niedrogo zjeść, uzupełniając siły np. po eksploracji tutejszego słynnego kamieniołomu.
Kamieniołom
Strzeliński kamieniołom jest świadkiem osiemsetletniej historii, podczas której doświadczył m.in. rewolucji technologicznych. Przed wojną królowała praca ręczna, choć sam transport granitu "w świat" znacząco ułatwiała kolej żelazna otwarta jesienią 1871 roku, wspomagana przez zakładową kolejkę wąskotorową. Oczywiście używano już wówczas do przemieszczania urobku takich utensyliów:
większości których istnieniu kres położyła spółka: Sowieci & Uciekający Niemcy. Jak to było podczas wyzwolenia, wszyscy wiemy. I Sowietów i Niemców interesowało to, co niemieckie. Sowiet chciał zdobyć lub zniszczyć, a Niemiec ewakuować lub zniszczyć. Zgrali się tak idealnie, że 90% Strzelina obrócili w perzynę. To znaczy w rumosz ceglano-kamienny.
Po wojnie natychmiast przystąpiono do uruchomienia wydobycia granitu, ponieważ jako minerał wystarczająco twardy (chociaż w skali twardości Herr Mohsa jest w jej połowie, taki zwykły średniak w krainie mineralogii) jest on idealny do budowy trwałej nawierzchni czy elementów wykończeniowych nie poddawanych nadmiernym naciskom, takich jak: krawężniki, chodniki, stopnie (trepy) schodów do budynków, płyty nagrobne, rzeźby i różne detale architektoniczne, czy też tzw. podjazdy przed domami jednorodzinnymi (u tych bogatszych, bo biedniejsi kładą kostkę bauma). Geografia użycia granitu w Polsce zależy od stosunku: cena_w_detalu_plus_koszt_transportu / cena_w_hurcie, zatem im dalej na północ i wschód łuku Wrocław-Kielce-Kraków, tym drożej. Jak się zdaje, Suwalszczyzna płacze.
Bocznica i jej urządzenia techniczne
Obecnie w kamieniołomie używany jest transport drogowy i kolejowy, za pomocą których produkt jedzie w świat. Bocznica jest skromniutka, dwutorowa raptem, ale dla lepszego zobrazowania sytuacji sporządziłem jej schemat:
Początkiem bocznicy jest rozjazd nr 101 w torze głównym zasadniczym nr 1 stacji Strzelin. Bocznica zabezpieczona jest żeberkiem ochronnym nr 101a, a zezwolenie na wyjazd z niej daje świetlna tarcza manewrowa Tm 102. Żeberko ochronne oraz rozgałęzienie bocznicy na tory nr 101 i 103 zrealizowano za pomocą rozjazdu podwójnego angielskiego nr 102, który jest ustawiany w ciekawy sposób, tzn. rozjazd "cd" od trony bocznicy ustawiany jest elektrycznie, a rozjazd "ab" od strony toru głównego (i żeberka) - ręcznie. Latarni Cauera nie ma.
Dalej tory przekraczają drogę wjazdową do kamieniołomu (jest to przejazd oczywiście bez zapór, które zamontowane są tylko w torze szlakowym i obsługiwane przez dróżnika przejazdowego)
i łukiem biegną wzdłuż rampy załadowczej; tu widok z poziomu torów i placu na rampie - trzeba uważać, żeby nagle nie znaleźć się kilka metrów niżej.
Kiedyś do załadunku używano wieży załadowczej:
Jest to budowla o tyle ciekawa, że postanowiłem zwiedzić jej wnętrze.
W tym pomieszczeniu znajdowały się komory nasypowe przenośnika taśmowego,
który transportował materiał w górę przez ten korytarz
aż w tym pomieszczeniu na górze wieży następowało rozdzielenie materiału
na cztery koryta ładunkowe.
Załadunek wagonów był zatem sekwencyjny i wymuszał cykl czasowych zamknięć koryt ładunkowych na czas podstawiania kolejnego wagonu.
Jak widać, obecnie cała instalacja składa się niemalże tylko z betonowego szkieletu, który w końcu zostanie ostatecznie rozebrany. Wszystkie urządzenia zdemontowano dawno temu.
W pobliżu wieży znajduje się nieużywana zakładowa stacja paliw. Może być inspiracją dla modelarzy, zatem postanowiłem umieścić i jej zdjęcie.
Jeden z dystrybutorów wydał w życiu milion litrów paliwa. Wydaje się, że to dużo, ale jak uwzględnimy pojemność zbiornika paliwa ciężarówki oraz ich liczbę tu pracujących, plus koparki i samochodowe młoty pneumatyczne, to okaże się, że można tę wartość uzyskać przez raptem kilka lat pracy. Dla nas, posiadaczy samochodów w zasadzie małolitrażowych, wartość ta jednak wygląda imponująco.
cdn.
Strzelin, niewielkie miasteczko na południe od Wrocławia, ma wielowiekową historię. Pierwsze wzmianki na jego temat znajdujemy w źródle pisanym z 1228 roku. Pod koniec trzynastego wieku, ostatni niezależny książę piastowski na Śląsku - Bolko II Mały zwany Świdnickim, a według innego nazewnictwa, Bolko I Świdnicki zwany Surowym - nadał miastu prawa miejskie, otoczywszy je murami obronnymi z granitu. Ów granit wydobywany był w kamieniołomie odległym o rzut beretem baskijskim od miasta. Notabene z tegoż granitu już wcześniej (!) została zbudowana rotunda Św. Gotarda, jeden z bardzo niewielu (które przetrwały do dziś) romańskich kościołów na planie koła na terenie naszego kraju. Warto przyjechać go zobaczyć, również dla refleksji w kontekście architektury, jaką pobudowano w jego bezpośrednim otoczeniu... Kończąc temat rotund wspomnę tylko, że równie unikatowa rotunda znajduje się w Strzelnie na Kujawach. Strzelin i Strzelno, tak daleko od siebie, a jaki ciekawy kontekst je łączy. Zresztą, Strzelin to warte odwiedzenia urokliwe miasteczko, z obecnie odbudowaną wieżą ratuszową, rewitalizowanym rynkiem i ciekawymi kamieniczkami w jego obrębie, gdzie można m.in. smacznie i niedrogo zjeść, uzupełniając siły np. po eksploracji tutejszego słynnego kamieniołomu.
Kamieniołom
Strzeliński kamieniołom jest świadkiem osiemsetletniej historii, podczas której doświadczył m.in. rewolucji technologicznych. Przed wojną królowała praca ręczna, choć sam transport granitu "w świat" znacząco ułatwiała kolej żelazna otwarta jesienią 1871 roku, wspomagana przez zakładową kolejkę wąskotorową. Oczywiście używano już wówczas do przemieszczania urobku takich utensyliów:
większości których istnieniu kres położyła spółka: Sowieci & Uciekający Niemcy. Jak to było podczas wyzwolenia, wszyscy wiemy. I Sowietów i Niemców interesowało to, co niemieckie. Sowiet chciał zdobyć lub zniszczyć, a Niemiec ewakuować lub zniszczyć. Zgrali się tak idealnie, że 90% Strzelina obrócili w perzynę. To znaczy w rumosz ceglano-kamienny.
Po wojnie natychmiast przystąpiono do uruchomienia wydobycia granitu, ponieważ jako minerał wystarczająco twardy (chociaż w skali twardości Herr Mohsa jest w jej połowie, taki zwykły średniak w krainie mineralogii) jest on idealny do budowy trwałej nawierzchni czy elementów wykończeniowych nie poddawanych nadmiernym naciskom, takich jak: krawężniki, chodniki, stopnie (trepy) schodów do budynków, płyty nagrobne, rzeźby i różne detale architektoniczne, czy też tzw. podjazdy przed domami jednorodzinnymi (u tych bogatszych, bo biedniejsi kładą kostkę bauma). Geografia użycia granitu w Polsce zależy od stosunku: cena_w_detalu_plus_koszt_transportu / cena_w_hurcie, zatem im dalej na północ i wschód łuku Wrocław-Kielce-Kraków, tym drożej. Jak się zdaje, Suwalszczyzna płacze.
Bocznica i jej urządzenia techniczne
Obecnie w kamieniołomie używany jest transport drogowy i kolejowy, za pomocą których produkt jedzie w świat. Bocznica jest skromniutka, dwutorowa raptem, ale dla lepszego zobrazowania sytuacji sporządziłem jej schemat:
Początkiem bocznicy jest rozjazd nr 101 w torze głównym zasadniczym nr 1 stacji Strzelin. Bocznica zabezpieczona jest żeberkiem ochronnym nr 101a, a zezwolenie na wyjazd z niej daje świetlna tarcza manewrowa Tm 102. Żeberko ochronne oraz rozgałęzienie bocznicy na tory nr 101 i 103 zrealizowano za pomocą rozjazdu podwójnego angielskiego nr 102, który jest ustawiany w ciekawy sposób, tzn. rozjazd "cd" od trony bocznicy ustawiany jest elektrycznie, a rozjazd "ab" od strony toru głównego (i żeberka) - ręcznie. Latarni Cauera nie ma.
Dalej tory przekraczają drogę wjazdową do kamieniołomu (jest to przejazd oczywiście bez zapór, które zamontowane są tylko w torze szlakowym i obsługiwane przez dróżnika przejazdowego)
i łukiem biegną wzdłuż rampy załadowczej; tu widok z poziomu torów i placu na rampie - trzeba uważać, żeby nagle nie znaleźć się kilka metrów niżej.
Kiedyś do załadunku używano wieży załadowczej:
Jest to budowla o tyle ciekawa, że postanowiłem zwiedzić jej wnętrze.
W tym pomieszczeniu znajdowały się komory nasypowe przenośnika taśmowego,
który transportował materiał w górę przez ten korytarz
aż w tym pomieszczeniu na górze wieży następowało rozdzielenie materiału
na cztery koryta ładunkowe.
Załadunek wagonów był zatem sekwencyjny i wymuszał cykl czasowych zamknięć koryt ładunkowych na czas podstawiania kolejnego wagonu.
Jak widać, obecnie cała instalacja składa się niemalże tylko z betonowego szkieletu, który w końcu zostanie ostatecznie rozebrany. Wszystkie urządzenia zdemontowano dawno temu.
W pobliżu wieży znajduje się nieużywana zakładowa stacja paliw. Może być inspiracją dla modelarzy, zatem postanowiłem umieścić i jej zdjęcie.
Jeden z dystrybutorów wydał w życiu milion litrów paliwa. Wydaje się, że to dużo, ale jak uwzględnimy pojemność zbiornika paliwa ciężarówki oraz ich liczbę tu pracujących, plus koparki i samochodowe młoty pneumatyczne, to okaże się, że można tę wartość uzyskać przez raptem kilka lat pracy. Dla nas, posiadaczy samochodów w zasadzie małolitrażowych, wartość ta jednak wygląda imponująco.
cdn.
-
11
-
1
- Pokaż wszystkie
