Polskie pociagi pancerne w okresie 1918-1921

[kamo115]

Witam!
Temat polskich pociągów pancernych jest niezwykle ciekawy. Niestety, w trakcie II wojny światowej utraciliśmy szereg materiałów: ikonograficznych, "Dzienników Bojowych" z polskich pociągów pancernych, relacji dowódców pociągów pancernych. Ten ciekawy temat nadal posiada szereg "białych plam", mimo upływu 90 lat.
Po 3 zaborcach odziedziczyliśmy:
2 różne rozstawy torów kolejowych (niemieckie i c-k normalnotorowe a rosyjskie -szerokie).
Po 3 zaborcach odziedziczyliśmy także pełną mozaikę taboru kolejowego: niemieckie i c-k wagony i parowozy normalnotorowe oraz rosyjskie wagony i parowozy szerokie.
Pierwszego listopada 1918 roku oddział POW opanował na stacji kolejowej Kraków-Prokocim austro-węgierski pociąg pancerny. Składał się on z 2 opancerzonych parowozów pancernych serii 377 numer 117 oraz 402, 2 wagonów artyleryjskich i 1 wagonu szturmowego. Został obsadzony polską załogą.W związku z oblężeniem Lwowa przez oddziały ukraińskie na pomoc dla niego została wysłana pomoc. Było to 6 pociągów z wojskiem, poprzedzonych zdobycznym pociągiem pancernym. Po zdobyciu Przemyśla przez grupę odsieczy, 19 listopada 1918 roku pociąg pancerny został rozdzielony na 2 pancerne części (bo posiadał 2 pancerne parowozy), które otrzymały nazwy: część przednia "Piłsudczyk" a część tylna "Śmiały". Obie osłaniały nadal konwój odsieczy( 6 pociągów z wojskiem). Odsiecz wojskowa dotarła do Lwowa 20 listopada 1918 roku o godzinie 15.
Jednocześnie w oblężonym Lwowie od 10 listopada (niedziela) rozpoczęto budowę pierwszego w wolnej Polsce pociągu pancernego pod nazwą "Lwowianin".
26 listopada 1918 roku rozkazem gen. Rozwadowskiego nadano numery oraz nazwy 3 pociągom pancernym: P.P.1 "Piłsudczyk", P.P.2 "Śmiały" oraz P.P.3 "Trójka".

 

[Misiek]

http://www.forum.martel.pl/viewtopic.ph ... c&start=83

 

[kamo115]

Witam!
Najbardziej obfotografowany polski pociąg pancerny P.P.2 "Śmiały".
Pozdrawiam.

 

[kamo115]

Witam!
Pierwszy lwowski pociag pancerny P.P.3 "Trójka" ( budowany pod nazwą "Lwowianin").
Pozdrawiam.

 

[kamo115]

Witam!
O kolejnym polskim pociagu pancernym P.P.4 "Hallerczyk" właśnie ukazała się nowa publikacja.
Pozdrawiam.

 

[kamo115]

Witam!
Pociąg pancerny P.P.2 "Śmiały". Dobrze widoczne oznaczenie parowozu serii 377.

 

[kamo115]

Witam!
Podczas wojny domowej w Rosji nastapił bujny rozkwit szerokich pociągow pancernych. Niektóre żródła podają, że na terenie Rosji ogółem zestawiono 1000 jednostek. Czesi na trasie transsyberyjskiej używali około 40 pociągów pancernych i byli tutaj drugą potęgą.

Podczas szergu operacji wojskowychw okresie 1919-1920 oddziały Wojska Polskiego zdobyły szereg szerokich pociagów pancernych Armii Czerwonej. Najbardziej znany to P.P.19 "Śmiały-szeroki". Zdjęcie ze strony Pana Michała Dereli.

 

[Baciar]

"Zdjęcie ze strony Michała Dereli"...

... z książki Paula Malmassari "Les Trains Blindees"...
Co do praw własności do zdjęcia z poprzedniego nic nie powiem, bo się wstydzę ;-)
Ale są tacy, którzy mieliby mocniej za złe. O tym zawsze pamiętaj.

Ale nic - nagniataj dalej - byle z uwagą

Tomek

 

[kamo115]

Panie Tomku!
Prawda jest następujaca: zdjęcie pochodzi z Archiwum, reprodukcję zdjecia otrzymał Pan Janusz Magnuski. Następnie przekazał je Panu Malmassari do jego książki w 1988 roku. Zresztą na stronie 325 tej publikacji "Les.." jest Pan Janusz wymieniony jako darczyńca. Po szeregu wieloletnich problemach z Wydawcami ukazała się wreszcie w 1996 publikacja Pana Janusza Magnuskiego pod tytułem: Pociąg pancerny "Śmiały" w trzech wojnach. W tej publikacji Autor zamieścił między innymi 3 zdjęcia pociagu pancernego P.P.19 "Śmiały -szeroki". Pan Michał zaczerpnął owe zdjęcie z tej publikacji.
Petlurowski szeroki pociąg pancerny zastał zdobyty przez polską kawalerię - 1 Pułk Ułanów Krechowieckich 24 maja 1919 roku w Radziwiłłowie ( linia kolejowa Lwów-Równe). Otrzymał prowizoryczna nazwę " Krechowiak" na cześć zdobywców. Nazwa ta jednak nie została zatwierdzona przez NDWP. Otrzymał numer i nazwę P.P.20 "Generał Dowbor-Muśnicki"( szeroki).
6 czerwca 1920 roku został zdobyty przez kozakow z 1.Konnej Armii. Wyremontowany i przebudowany, dalej służył nowym właścicielom.
W nastepnym "odcinku" omówię tajemniczy parowóz z Pańskiego zdjęcia. Proszę o jego wklejenie .
Pozdrawiam.

 

[kamo115]

Witam!
Po raz pierwszy to zdjęcie zostało zamieszczone w 1928 roku i zostało błędnie opisane. Błąd ten jest powielany do dzisiaj. Podpis był nastepujacy: "Pociąg pancerny V Dywizji Syberyjskiej w 1919 roku." Na trasie transyberyjskiej operowały pociagi pancerne powstałe w oparciu o duże wagony-węglarki 4-osiowe (licencję na ich produkcję kupiła carska Rosja od Amerykanów).
Pociąg pancerny P.P.4 "Hallerczyk" uległ zniszczeniu 5 lipca 1920 roku w rejonie Równego. Został ponownie utworzony.
Pozdrawiam.

 

[Baciar]

Witam.
Proszę niczym się nie przejmować i pisać.
Jasnym jest, że Malmassari korzystał z archiwów ś.p. Janusza Magnuskiego. Obecnie Jego zbiorami dysponuje - o ile wiem - Pan Andrzej Kiński z Magnum-x, naczelny Nowej Techniki Wojskowej. Część trafiła chyba także do pp. Jońcy i Odziemkowskiego.

Ze swojej strony polecałbym zajrzenie na forum www.odkrywca.pl, gdzie w jednym z wątków jest kilka setek zdjęć polskich pociągów pancernych.
Nie gardziłbym także lokalnymi publikacjami o ograniczonym zasięgu, jak choćby świetny tekst w jednym z wydań popełnionych przez Przemyski Instytut Historyczny (jeśli poplątałem nazwę, przepraszam) na przykład. Takie perełeczki dostępne są na www.historyton.pl.
Domyślam się, że Pawła i moje teksty z MXXw i MiF Pan zna.

Jeżeli będzie taka wola i potrzeba, z przyjemnością dołączę się z ikonografią.

Pozdrawiam serdecznie,
T.

P.S.: Tośmy się chyba minęli z postami . Jeśli mój będzie zdublowany, proszę Panów Administratorów o usunięcie drugiego egzemplarza. Coś na łączach - to wszystko z wilgoci

 

[kamo115]

Kolejnym znanym szerokim pociagiem pancernym był "Generał Konarzewski" (szeroki).Został zdobyty 16.10.1919 roku. Operował TYLKO na przyczółku Bobrujsk ( operował na rosyjskiej szerokiej linii kolejowej o długości 30 kilometrów, między dwoma zniszczonymi mostami kolejowymi). Istniał do 9 lipca1920 roku.
Ciekawa jest historia tej jednostki a mianowicie był to pociag pancerny carskiego Pułku Morskiego Specjalnego Przeznaczenia ( stąd niebieska kotwica). Został zbudowany w listopadzie 1914 roku.
Podczas rewolucji został zdobyty przez zrewoltowane oddziały, i znalazł się w składzie sowieckiej 8. Dywizji Strzelców (napis 8 St.D.).
Więcej na ten temat w artykule - "Pociągi pancerne Armii Rosyjskiej 1914-1917 " ( czasopismo "Militaria" vol.1 No 4).

 

[kamo115]

Nowe spojrzenie ( niebieska publikacja) na ten ciekawy temat: 106 zdjęć polskich pociagów pancernych.

 

[Baciar]

To pierwsze z prawej od góry - "Pionier" - to jest Pawła zdjęcie.
Zresztą już opublikowane w "Militariach XX Wieku"...
Dopisek: Drakulec i jeszcze jeden Kolega silnie pomagali w identyfikacji wagonów

Tomek

 

[kamo115]

Witam!
Napiszę tak, po pierwsze: przed wojną bardzo popularne było "robienie" pamiątkowych pocztówek, miedzy innymi z polskimi pociągami pancernymi.
po drugie; jak wojna się skończyła w 1920 roku ściągano z pobliskiego miasta/miasteczka fotografa, który pstrykał serię zdjęć załogi pociagu pancernego. Na pamiatkę każdy dostał 1 zdjęcie ( lub ewentualnie kilka ). Jeśli załoga liczyła 120-150 ludzi to fotograf zrobił 120-150 zdjęć. Jest tylko jeden problem - ile tych zdjęć- odbitek zachowało do dzisiejszych czasów?
Były także filmy ruchome, wspomina o tym fakcie Melichior Wańkowicz ( szwagier braci Małagowskich) w "Ziele na kraterze", strona 303 > "demonstrowano film z pancerki". Tylko gdzie jest on ukryty?

Trzymam Pana Panie Tomku za słowa >"Jeżeli będzie taka wola i potrzeba, z przyjemnością dołączę się z ikonografią". W nastepnym "odcinku" omówię tajemniczy parowóz z Pańskiego zdjęcia. Proszę o jego wklejenie.

Pozdrawiam serdecznie.

 

[kamo115]

Witam!
Pociąg pancerny P.P.2 "Śmiały" już opuszcza Galicję i zostaje skierowany w rejon Wilna do walki z nowym przeciwnikiem. Jak wynika z tego zdjęcia, po rozdzieleniu zdobytego składu austro-węgierskiego brak jest dobrej jakości tylnego wozu artyleryjskiego. Stąd na wielu zdjęciach widać różne improwizacje takich wagonów. Proszę o zamieszczanie takich zdjęć.
Pozdrawiam.

 

[kamo115]

Witam!
Spotkanie Wodzów: Polski i Ukrainy dnia 5 września 1920 roku w Stanisławowie. W tle pociag pancerny zbudowany w tutejszych Warsztatach Kolejowych dla sprzymierzonej Armii Ukraińskiej ( URL ). Otrzymał nazwę "Karmeluk".
Pozdrawiam.

 

[Zv]

Ostatnio widziano PP 2 Śmiały w Krakowie na wystawie w Muzeum Techniki Miejskiej.

 

[kamo115]

Szkoda tylko, że nikt w Polsce nie potrafi wykonać innej makiety pociągu pancernego jak tylko albo P.P.1 "Piłsudczyk" albo P.P.2 "Śmiały". Czyżby brak planów? Do wyboru jest 100 polskich pociągów pancernych!!
Makieta zaprezentowana na zdjęciu ma podstawowy błąd a mianowicie - ze zdobytego austro-węgierskiego pociągu pancernego uzyskanoTYLKO 2 wagony artyleryjskie - numer 141 164 oraz 141 455. Jeden taki wagon posiadał P.P.1 "Piłsudczyk" a drugi P.P.2 "Śmiały". Wagony artyleryjskie tylnie były już improwizowane!
Ta niewątpliwie ciekawa makieta powinna jednak posiadać oznakowanie austro-węgierskie + flagę c-k. W tym składzie i z polskimi oznaczeniami to nieporozumienie i dowolna interpretacja. Chyba, że ktoś posiada takie zdjęcie.

 

[Zv]

Spokojnie kolego pracuję już nad kolejnym pociągiem i nie będzie to PP 1 . Co do modelu oczywiście wiem że taki skład to tylko pobożne życzenie, a do składu CK brakuje drugiej lokomotywy jednak nie mogłem się powstrzymać przed dołączeniem drugiego wagonu artyleryjskiego