Fotografie Kolekcja Pocztówek Kolejowych - polskie dworce i infrastruktura kolejowa - dawniej i obecnie.

[morgg8]

Witam.
Ostatnio zamieściłem kilka zdjęć w tematach związanych z prawdziwą koleją i po krótkiej dyskusji zostałem namówiony by utworzyć wątek prezentujący moją kolekcję pocztówek kolejowych. Dla celów prezentacyjnych podzielę ją na kilka części - początkowo - polskie parowozy, polski inny tabor kolejowy , dworce i infrastruktura kolejowa. Być może pojawią się dalsze watki np. kolejki wąskotorowe , karki pocztowe i koperty z motywami kolejowymi / datownikami kolejowymi.
Będę się starał zamieszczać po kilka pocztówek w każdym temacie co tydzień, a i tak wystarczy na kilka lat.
Jestem posiadaczem wszystkich prezentowanych walorów. Jeśli to tylko możliwe, będę podawał wydawcę i autora zdjęcia - jeśli tego nie zrobię, a ktoś zna autora, lub nawet nim jest proszę o informację. Pocztówki zamieszczam wyłącznie w celach prezentacyjnych.
Zapraszam do komentarzy i wzbogacania mojej wiedzy o prezentowanych budynkach czy jednostkach taboru. Proszę również o sugestie co można zmienić w opisach lub innych częsciach mojej prezentacji.
Miłego oglądania.
Remi

 

[morgg8]

Zacznę od mojego rodzinnego miasta. Dworzec kolejowy w Ostrowie Wielkopolskim. Prezentuje budynek po pierwszej rozbudowie. Wydawca E.Fraenkel Ostrowo. Pocztówka z obiegu pocztowego 19.02.1915 stempel Feldpoststation No.65.

 

[morgg8]

Ten sam dworzec z innego ujęcia z fragmentem ulicy Dworcowej (obecnie kolejowej). Wydawca Księgarnia i Skład papieru J.Ciszewski. Rok wydania nieznany. Bez obiegu pocztowego.

 

[morgg8]

Stosunkowo mało spotykana pocztówka prezentująca m.in. dworzec w Odolanowie. Odolanów niestety dość późno uzyskał połączenie kolejowe. Pierwszą -13-sto kilometrową linię z Ostrowa wybudowano dopiero w 1909 roku. Wydawca i rok wydania jest niestety nieznany - zastanawiające jest natomiast zamazanie polskich napisów z przodu i z tyłu pocztówki z dodaniem niemieckiego Adelnau.
Gdyby koś rozpoznał typ parowozu, którego fragment prezentuje się na zdjęciu z dworcem, byłbym szczerze zobowiązany.

 

[morgg8]

Most kolejowy zwany obecnie Odolanowskim ( obecnie w tym miejscu znajduje się znacznie dłuższy łukowy most wybudowany w trakcie II wśw i przebudowany kilka lat temu). Za mostem widoczne: nieistniejąca już wieża ciśnień oraz dogorywające obecnie magazyny ekspedycji towarowej. Wydawca E.Fraenkel, z obiegu Feldpost 16.1.1915.
Jaki typ parowozu prezentuje się pod mostem?

 

[morgg8]

Cztery pocztówki z Legnicy.
Na pierwszej widzimy dwa dworce - po stronie prawej -pierwszy Legnicki dworzec kolejowy zwany tutaj Dworcem Miejskim, w głębi widoczny budynek drugiego dworca, do którego prowadziło przejście podziemne. Wejście do niego widoczne jest po stronie lewej. Pocztówka wydana przez Paula Umlaufa z Legnicy i prezentuje widok z roku 1907. Wysłana 16 lipca 1908 roku z Dittersbach - przypuszczam, że chodzi o obecny Wałbrzych Podgórze, choć miasto o tej samej nazwie jest w Saksonii.
Druga starsza prezentuje plac przed pierwszym dworcem w stronę przejscia podziemnego, do którego wejście jest widoczne w głębi po prawej. Wydawca to ponownie Paul Umlauf z Legnicy. Wysłana 6 marca 1899 roku z Legnicy.
Pocztówki 3 i 4 prezentują trzeci Legnicki dworzec. Obie wydane przez Maxa Umlaufa z Jeleniej Góry. Trzecia bez obiegu pocztowego, zaś czwarta wysłana Feldpost 25 kwietnia 1940.

 

[morgg8]

Pocztówka przedstawiająca pierwszy, jeszcze drewniany budynek dworca w miejscowości Szubin. Budynek w 1908 został zastąpiony obecnym murowanym dworcem. W głębi widoczna wieża ciśnień stojąca do dziś - jak długo jednak nie wiadomo, gdyż jej stan nie prezentuje się okazale, dach uległ zawaleniu a drewniana okładzina zbiornika znacznej dewastacji lub rozkładowi.
Pocztówka wydana przez F. Krinkewitza z Szubina. Wysłana 1 lipca 1905 roku za pomocą poczty peronowej - ZUG 026 Bromberg-Znin.

 

[morgg8]

Jako, że aura zimowa, udajemy się do Zakopanego.
1 - Kartka podpisana Zakopane Widok na Giewont - w jakim miejscu może być zrobione to zdjęcie?. Fotografował E. Falkowski, a wydawcą jest Czytelnik. Pocztówka wysłana z Zakopanego w roku bodajże 50 (stempel słabo odbity). Podobnych kartek istnieje kilka wzorów, różnią się użytym kolorem oraz podpisami. Drugim pytaniem jest - jaki może być typ lokomotywy ciągnącej skład?
2 - Pocztówka z tego zamego miejsca, zmieniła się jednak pora roku. Pociąg porusza się również drugim torem, a siłę pociągową zapewnia tendrzak - prawdopodobnie OKz32. Kartka poniemiecka z zamazanym napisem Nach Zakopane, wydana przez Graphische Anstalt "Akropol" Krakau. Wysłana 21.06.1947
3 - Pocztówka przedstawia skład pociągu na stacji w Zakopanem - lokomotywa wydaje mi się jednak skierowana w kierunku Chabówki. Stempel pocztowy z 21 (lub 27). X. 1906. Nakł. J.R. Zakopane ( nie wiem czy to osoba, czy instytucja).
Czy któryś kolega może określić typ parowozu na pocztówce ?
4 - Na dworcu kolejowym w Zakopanem. Czy pierwszy parowóz za narciarzami to TKt3? Pocztówka wydana przez Polskie Archiwum Krajoznawcze Warszawa. Zdjęcie Poddębski. Wysłana 10 marca 1950 z zakopanego

 

[morgg8]

Najbardziej zniszczona kartka z kolekcji. Skład pociągu pokonujący most nad Roztoczanką w miejscowości Rytro. Skład prowadzi OKl12 (jeśli się nie mylę). Pocztówka przeżyła co najmniej jedną kąpiel, gdyż wiadomość po drugiej stronie pisana piórem, stała się częściowo nieczytelna. Odlepiono również znaczek - oba te fakty czynią datowanie bardzo trudnym - wiem tylko, że została wysłana z Rytra 10 lipca. Wydawca Polonia.

 

[Andrzej Harassek]

jaki może być typ lokomotywy ciągnącej skład?

Ty2, ewentualnie Ty42, ale nie jestem pewien, czy lokomotywy tej serii tam w ogóle pracowały.

Czy pierwszy parowóz za narciarzami to TKt3?

To też jest OKz32. TKt3 ma skrzynie wodne do samej budki.

 

[lyck]

Pocztówka przedstawiająca pierwszy, jeszcze drewniany budynek dworca w miejscowości Szubin. Budynek w 1908 został zastąpiony obecnym murowanym dworcem. W głębi widoczna wieża ciśnień stojąca do dziś - jak długo jednak nie wiadomo, gdyż jej stan nie prezentuje się okazale, dach uległ zawaleniu a drewniana okładzina zbiornika znacznej dewastacji lub rozkładowi.
Pocztówka wydana przez F. Krinkewitza z Szubina. Wysłana 1 lipca 1905 roku za pomocą poczty peronowej - ZUG 026 Bromberg-Znin.

Klasyczny pruski dworzec "barakowy". Na Pomorzu, Warmii/Mazurach i części Wielkopolski były ich niegdyś dziesiątki.
Budowano je według standardowych, skrajnie oszczędnościowych planów mniej więcej do początku lat 90-ych XIX w.
i tylko na liniach ówcześnie drugorzędnych. Stąd ten ubogi wygląd przypinający drewniany barak kryty tanią papą.

Kompaktowa bryła "baraku" była zdominowana przez duży magazyn ekspedycji towarowej - co jasno podkreślało ekonomiczny sens
budowy stacji i w ogóle kolei w danym miejscu. Rampa towarowa była przy tym samym torze co peron wyspowy.
Towary miały początkowo wręcz pierwszeństwo przed pasażerami.
Wczesne pociągi na liniach drugorzędnych były z reguły towosami z przeładunkiem wliczonym w rozkładowy czas.

"Baraki" nie były w całości drewniane - zewnętrzna okładzina to tylko izolacja pruskiego muru, czyli drewnianego szkieletu
wypełnionego cegłą. Mimo brzydoty, była to bardzo trwała kombinacja i jeśli ruch na stacji nie wymagał większego budynku,
to dworzec barakowy mógł przetrwać i 130 lat. Dziś jest ich nie więcej niż palców jednej ręki. Jeden z ostatnich stoi na stacji Gardeja.

Nie istnieją już niemal wszystkie dworce barakowe, wspomniane kiedyś na forum olsztyńskim:
https://www.wmtmk.pl/forum/viewtopic.php?f=6&t=278

W końcówce XIX w. państwo pruskie przeznaczyło znaczną część olbrzymiej kontrybucji ściągniętej z Francuzów (po wygranej wojnie
z lat 1870-71 r.) na inwestycje w gmachy publiczne, w tym dworce. Nawet na liniach drugorzędnych przestano oszczędzać na ich wyglądzie.
Pojawiły się strzeliste, neogotyckie szczyty i wysokie okna jak w zamkach krzyżackich albo katedrach. Zrządzeniem losu niektóre z tych
megalomańskich dworców istnieją do dziś np. Kwidzyn (miał nieistniejącego bliźniaka w Grudziądzu), Miastko, Orneta, Chełmża, Brodnica.
Część z nich na pewno miała barakowe poprzedniki. Oczywiście Braniewo, Toruń-Mokre (znaczy się Wschód), Malbork, Szymankowo, Iława
czy Gdańsk Gł. też wpisują się w zamkowy styl, ale były i są na liniach głównych.

Poniżej zdjęcie z Szubina z dołożonym wczesnym planem pomieszczeń. Były przynajmniej 2 mutacje "pełnego" dworca barakowego,
różniące się obróconym w lusterku planem. Rysunek znalazłem przy opisie (1884 r.) najstarszego dworca stacji Wałcz. Jego ceglany następca
stoi do dziś, ale nie jest tak "zamkowy" jak wcześniej wymienione.

 

[morgg8]

Ciąg dalszy krajobrazów kojarzących się, przynajmniej dla mnie, z zimową aurą.
1 - Dworzec w Zakopanem. Wydawnictwo Polonia z Krakowa. Autor zdjęcia i rok wydania nieznane.
2 - Dworzec w Suchej Beskidzkiej, wówczas Sucha. Zdjęcie prezentujące sporą część ukladu torowego oraz infrastruktury kolejowej. Wydawcą był Ignacy Poszycki z Suchej. Pocztówka wysłana 31 stycznia 1915 roku do Wiednia za pomocą k.k Feeldpost
3 - Zbliżenie na budynek dworca w Suchej. Wydawcą jest Rastauracyia kolejowa w Suchej. Wysłana 22 (prawdopodobnie maja) 1915 roku.
4 - Budynek dworca w Żywcu - Autor, wydawca i czas wydania nieznani.
5 - Mszana Dolna - niestety nie znam usytułowania dworca w Mszanej, wię nie wiem czy pociąg wyjechał z niej , czy dopiero zbliża się do dworca. Fotografia Stanisława Muchy i wydana przez niego. Wysłana z Mszanej do Warki 16 lipca 1938 roku.
6 - Ustroń - hotel Czantorja i dworzec. Polana przed Wielką Czantorią. Wydawca nieznany, autor nieznany. Wysłana do Bielska 8 września 1930

 

[morgg8]

Prośba do kolegów o pomoc -
1 - Dworzec w Czersku na pocztówce wydanej przez Heinricha Hoffmanna z Poznania. Wysłana do Dusseldorfu 20 stycznia 1942.
2 - Ten sam dworzec. Wydawca Kunst und Verlagsanstalt Scharr und Orthe. Co ciekawa wysłana z Królewca do Hattdorf koło Fallersleben (Hannover). Data nadania 9 sierpień 1914.
Moje pytanie dotyczy karki nr. 3
3 - Dworzec oryginalnie opisany jako Czersk - napis skreślony, dopisane Mikołajki. Kartka wydana przez jakiegoś mojego przodka M. Muszyńskiego z Czerska. Wysłana dopiero 21 czerca 1956 roku do Pustkowa k. Dębicy.
Pytanie czy jest to dworzec w Czersku przed rozbudową ? (bryła architektoniczna zbliżona) Nigdzie jednak nie znalazłem informacji by dworzec w Czersku był rozbudowywany. Czy też jest to inny dworzec? W Mikołajkach?
Interesujący jest również fakt, że ktoś targał ze sobą kilkudziesięcioletnią kartkę z Czerska do Mikołajek.

 

[Andrzej Harassek]

Pytanie czy jest to dworzec w Czersku przed rozbudową ? (bryła architektoniczna zbliżona)

Wydaje mi się, że to nie może być Czersk. Moim zdaniem bryła nie jest zbliżona, podobny jest tylko styl architektoniczny. Dworzec w Czersku ma dłuższą niską część środkową. Rozbudowa budynku z trzeciej pocztówki do wyglądu Czerska wymagałaby rozebrania jednego ze skrajnych, wyższych skrzydeł, wydłużenia pawilonu środkowego i ponowne wzniesienie skrzydła. Aż tak skomplikowana i droga przebudowa wydaje mi się mało realna.

Problem w tym, że budynek w Mikołajkach na Mazurach jest zbudowany w zupełnie innym stylu i nie sądzę, żeby mógł dawniej wyglądać tak jak na tej pocztówce. Popatrzyłem jeszcze na stację Mikołajki Pomorskie, między Iławą a Malborkiem, ale budynek również nie jest podobny. Wprawdzie z historycznych zdjęć wynika, że też był przebudowywany, ale raczej wątpliwe (choć teoretycznie możliwe) jest, by kiedykolwiek wyglądał tak, jak na omawianej pocztowce.

 

[morgg8]

Dziękuję. No to nadal mam zagwozdkę ;-). Może jeszcze ktoś coś znajdzie.

 

[radek_m]

Ciąg dalszy krajobrazów kojarzących się, przynajmniej dla mnie, z zimową aurą.
..5 - Mszana Dolna - niestety nie znam usytułowania dworca w Mszanej, wię nie wiem czy pociąg wyjechał z niej , czy dopiero zbliża się do dworca. Fotografia Stanisława Muchy i wydana przez niego. Wysłana z Mszanej do Warki 16 lipca 1938 roku.

Dla mnie wygląda że to mniej więcej taki zakres na mapie googla: https://www.google.pl/maps/place/49°40'28.2"N+20°05'03.6"E/@49.6755088,20.082294,425m/data=!3m1!1e3!4m6!3m5!1s0x0:0x0!7e2!8m2!3d49.6745092!4d20.0843196

Kościół widoczny na fotografii to Kościół Michała Archanioła.

Wynika z tego że pociąg jedzie w kierunku dworca, a dokładniej zbliża się do mostu na Mszance. Za mostem jest dworzec.

 

[WM-MODEL]

Nigdzie jednak nie znalazłem informacji by dworzec w Czersku był rozbudowywany

Na tej stronie jest zdjęcie pt. "Dworzec w Czersku przed przebudową":
https://fotopolska.eu/Czersk/WszystkieZdjecia/b6564,Stacja_kolejowa_Czersk.html?f=1203350-foto

Na wiki-miki, choć zazwyczaj trzeba brać informacje z tej strony z pewnym... co najmniej niedowierzaniem też jest coś na temat przebudowy dworca: "Na początku sierpnia 1908 roku w Czersku powstał nowy dworzec kolejowy, gdyż stary dworzec okazał się za mały.": https://pl.wikipedia.org/wiki/Czersk_(stacja_kolejowa)

No i ostatnie źródełko, raczej najpewniejsze w temacie motywów kolejowych takie na 99% też są ładne zdjęcia dworca w Czersku:
https://www.bazakolejowa.pl/index.php?dzial=stacje&id=58&ed=0&okno=galeria

 

[morgg8]

Dziś dwie stacje najbliższe mojemu miejscu zamieszkania.
1 - Budynek dworca w Mosinie od strony torów. Budynek obecnie wygląda prawie identycznie - brakuje jedynie drewnianej obudowy przy srodkowym wejściu. Pocztówka wydana przez E. Reissmullera z Poznania w 1909. Wysłana Bahnpost Zug 713 Posen-Lissa-Sorau 14.6.1910.
2 - Ten sam budynek od strony miasta w okresie okupacji. Wydał Hanns Kanngiesser z łodzi. Nie wysłana.
3 - Kilka obiektów z Mosiny, m.in.dworzec. Pocztówka wydana przez Dr.Trenkler Co. z Lipska. Wysłana bahnpost Zug 714 Breslau -Kreuz 4.II.1900
4 - Litografia prezentująca Mosinę. Wydał M. Wenzel z Wrocławia. Wysłana 30.9.1899 z Mosiny do Chambly pod Paryżem.
5 - kolejna kartka wielowidokowa. Wydawca nieznany. Wysłana do Częstochowy w sierpniu 1910 roku - niestety dokładna data nieznana - po oderwaniu znaczka zostało pół stempla.

Ludwikowo, miejscowość uzdrowiskowa pod Poznaniem, do której prowadziła jeszcze do niedawna linia kolejowa 361. Stacja obecnie znajduje się w stanie agonalnym, przystanek Pożegowo przestał istnieć, a sama linia została odcięta od linii 271. Na torach działalność prowadzi Mosińska Kolej Drezynowa.
6, 7, 8, 9 - Pocztówki prezentujące stację kolejową w Ludwikowie (Osowa Góra). Wydawcą jest J. Themal z Poznania. Wysłane w latach od 1910 do 1914.
10 - Pocztówka z Krosno-Hauland czyli obecnego Krosinka pod Mosiną - na jednym z ujęć widoczna stacja w Ludwikowie. Wydawca J.Themal z Poznania.
11 - Stacja w Ludwikowie, która musiała się cieszyć niemałym powodzeniem wśród ówczesnych mieszkańców Poznania i okolic - widoczny na pocztówce skład jest dość rozbudowany jak na tak krótką trasę - naliczyłem 14 wagonów oraz brankard za lokomotywą. Wydał Julius Busch z Poznania.

 

[morgg8]

Pozostajemy w Wielkopolsce.
1 - Budynek dworca w Jarocinie - strona "Poznańska" czyli ze stolicy Wielkopolski do Tarnowskich Gór. Wydawca na razie nieznany, gdyż po wklejeniu przez jednego z poprzednich właścicieli pozostał spory i grupy fragment kartki albumowej do usunięcia. Wysłana Bahnpost Zug 5 Gostyn - Ko... (nie wiem niestety do czego) w sierpniu 1915.
2 - Rzut na "Wrzesińską) stronę dworca w Jarocinie, widoczne dwie nieistniejące już wieże ciśnień. Wydawca Anst. G.m.b.H. z Wrocławia. Wysłana z Borku Wielkopolskiego 24.5.1913.
Mam pytanie do kolegów znających się na bydowie wiat peronowych - jaki był cel umieszczania pod dachem wiaty tych pionowych zestawów szybek - większe zacienienie, zmiana przepływu powietrza przy wjeździe parowozu ( by nie zadymiać peronu) czy też jeszcze inna? Widziałem to dotychczas tylko na zdjęciach z Jarocina i Ostrowa Wlkp.
3 - To samo miejsce na widokówce wydanej przez J. Themala z poznania. Wysłana 29.12.1916.
Jaki typ parowozu stoi przy peronie ?
4 - Ponownie to samo miejsce , wydaje mi się jednak, że już w okresie międzywojennym. Wydana przez L. Sip z Jarocina. Wysłana z Jarocina, jednak data nieczytelna z powodu usunięcia znaczka.
5 - Kartka wielowidokowa z ujęciem dworca podobnym do widokówki nr 3. Wydawca również J. Themal z Poznania. Wysłana z Poznania 1.7.1917.
6 - Budynek dworca w Mieszkowie (obok Jarocina) gdzie odgałęziała się linia z Jarocina do Czempinia przez Śrem. Pocztówka prawdopodobnie prywatna prezentująca Pracowników stacji Mieszków z rodzinami i "psem strażniczym" w roku 1910.

 

[morgg8]

1 - Dworzec w Grodzisku Wielkopolskim na pocztówce wydanej przez Karla Arita z Grodziska. Wysłana 17.4.1916. Oprócz stempla pocztowego posiada również drugi stempel REKRUTEN-DEPOT Ersatz-Batailion L-I-R (lub B)133.
2 - Dworzec w Grodzisku Wielkopolskim. Wydawca Aug. Anlauf, Photogr. Gratz. Wyslana 17.12.1914 - również z towarzyszącym stmplem REKRUTEN-DEPOT Ersatz-Batailion Reserve Infanterie 133 - Brief Stempel.
3 - Grodziski dworzec w wydaniu J.Sikorskiego z Grodziska. Wysłana 10.9.1914
4 - Kartka zakupiona jako pierwsza kartka z Grodziska - Grodziskiem jednak nie jest. Zastanawiam się czy nie jest to dworzec w Gostyniu - przypomina go bryłą architektoniczną i mieści się pomiędzy pierwszym Gostyńskim dworcem a obecnym. Tylko Gostyń dawniej to był Gostyn. Wydawca Ed.Royer Photograph Graetz. Wysłana w Opalenicy 19.10.1900.
Poproszę o pomoc w ustaleniu co przedstawia kartka nr 4.