Szanowny Użytkowniku, serwisy w domenie modelarstwo.info wykorzystują pliki cookie by ułatwić korzystanie z naszych serwisów. Jeśli nie chcesz, by pliki cookies były zapisywane na Twoim dysku zmień ustawienia swojej przeglądarki.
Witajcie, będąc dziś u wyrwizęba, tego od wiercenia i plombowania, a nie drezyny w poczekalni trafiłem na coś ciekawego. Jest to miesięcznik regionalny "Debata". W gazecie tej jest bardzo ciekawy wątek na temat kolei w Olsztynie, niestety trafiłem na część 5 i 6 cyklu. Zeskanowałem to i wrzucam na forum, myślę, że może się przydać. A pozostałe części postaram się zdobyć i uzupełnić serię. Autorem serii jest Historyk - regionalista Rafał Bętkowski.
Poniżej część 5.
Niezwykle ciekawa seria 6 artykułów, autorstwa pana Rafała Bętkowskiego, o historii kolei w Olsztynie, kończy się niestety na okresie lat 1880-tych, kiedy stacja przekształciła się w węzeł kolejowy („niestety“, bo chciałoby się czytać dalej tą niezwykłą opowieść i zgłębiać dalsze losy historii stacji). W ostatniej, szóstej części artykułu, na jego końcu, autor pisze jednak, że dalsze losy olsztyńskiej stacji pokazane zostaną na wystawie „Olsztyn Główny – metamorfozy“, na którą serdecznie zaprasza do olsztyńskiego Muzeum Nowoczesności. Ponieważ ostatnio udało mi się zwiedzić wspomniane muzeum, w kilku postach, zamieszczonych poniżej, zaprezentuję pokrótce w/w wystawę (funkcjonującą do 7 września b.r.), będącą swoistą kontynuacją artykułów zamieszczonych w DEBACIE. Zachęcam jednocześnie wszystkich zainteresowanych tematem (choć nie tylko, bo samo muzeum jest niezwykle ciekawe i warto je zwiedzić), aby osobiście odwiedzili autorską prezentację pana Rafała Bętkowskiego. Od razu napiszę, że nie jest moim zamiarem szczegółowa prezentacja poszczególnych tablic wystawowych. Rozdzielczość zdjęć dobrałem tak, aby można było na nich przeczytać główny tekst wiodący, który bez wątpienia dopełnia historię stacji Olsztyn, zaprezentowaną w DEBACIE. Dla osób, które nie mogą osobiście obejrzeć wystawy, będzie to swoiste dopełnienie artykułów. Dla osób, które w najbliższych dwóch miesiącach odwiedzą Olsztyn, lub mieszkają w jego okolicach, będzie to zachęta do odwiedzenia muzeum, co serdecznie polecam. Polecam tym bardziej, że w trakcie wizyty można spotkać samego autora artykułów, pana Rafała Bętkowskiego, który z niezwykłą pasją opowiada o eksponatach zaprezentowanych na wystawie. Do niezwykle interesujących zdjęciach oraz map i planów stacji z różnych lat jej funkcjonowania, dotarł sam autor wystawy. Szczególnie okazale prezentują się duże reprodukcje wspomnianych map i planów. Z panem Bętkowskim można porozmawiać osobiście, a jak dodam, że można zrobić dokładne, szczegółowe zdjęcia każdego fragmentu mapy, fotografii (większość ze zbiorów autora wystawy) czy tekstów opisujących rozwój i historię stacji, to bez wątpienia powinno to zachęcić miłośników kolei do odwiedzenia muzeum. Myślę, że dla osób interesujących się historią Olsztyna, historią kolei w dawnych Prusach Wschodnich, czy historią kolei ogólnie, jest to obowiązkowa pozycja w trakcie wakacyjnych podróży po Warmii i Mazurach. Olsztyńskie Muzeum Nowoczesności i wszystkie wystawy w nim prezentowane, są ogólnodostępne dla zwiedzających. Wstęp jest wolny, nie ponosi się żadnych kosztów, można również zabrać na pamiątkę ulotki reklamowe i muzealne biuletyny.
Zdjęcie nr 1. Tablica informacyjna, obok Muzeum Nowoczesności, które położone jest w ciekawym budynku dawnej olsztyńskiej zabudowy przemysłowej - tartaku Raphaelsohnów.
Zdjęcia nr 2-3 i 4-5. Biuletyny Muzeum Nowoczesności opisujące obecne prezentacje o tematyce kolejowej.
Zdjęcie nr 6. Wejście do sali wystawowej (mieszczącej się na parterze budynku) w której do 7 września tego roku, prezentowana jest wystawa „Olsztyn Główny – metamorfozy“.
Zdjęcie nr 7. Niezwykle interesująca tablica Allenstein (ze zbiorów pana Michała Semczyszyna), o której można przeczytać w biuletynie zaprezentowanym wyżej.
Wystawa „Olsztyn Główny – metamorfozy“, złożona jest z 11 tablic informacyjnych (na których znajdziemy tekst wiodący oraz reprodukcje zdjęć, map i planów), z 3 szklanych gablot, gdzie zaprezentowane są m.in. bilety kartonowe, papierowe czy rozkłady jazdy pociągów oraz z wirtualnej prezentacji, którą można obejrzeć na ekranie podwieszonego pod sufitem monitora.
Zdjęcie nr 1. Tablica I „POCZĄTKI KOLEI W OLSZTYNIE“ [wszystkie tablice zaprezentuję na zdjęciach ogólnych, zdjęcia szczegółowe, poszczególnych elementów tablic, np planów, map czy fotografii, każdy ze zwiedzających może wykonać sam].
Zdjęcie nr 2. Tablica II „STACJA KOLEJOWA W OLSZYNIE W LATACH 70.-80. XIX WIEKU“
Zdjęcie nr 3. Fragment planu stacji zamieszczonego na tablicy nr II, z zaznaczonymi (przeze mnie) obiektami, opisanymi skrótami W.St.B. i GL.K. Skróty te według słów pana Bętkowskiego (miałem tą niezwykłą przyjemność, że autor artykułów i wystawy, oprowadził mnie po niej osobiście), zostały rozszyfrowane dopiero po prezentacji artykułów w DEBACIE (mapa ta zaprezentowana była w części 5 artykułu, na str. 40 w numerze 5 (128)/ 2018). W.St.B. to budka zwrotniczego (prawdopodobnie Weichenstelle Bahnwärter), a GL.K. to budka sygnałowa z dzwonem (GL. od Glocke = dzwon).
Zdjęcie nr 4. Tablica III „POWSTANIE WĘZŁA KOLEJOWEGO W OLSZTYNIE“
Zdjęcie nr 5. Tablica IV „STACJA I MIASTO NA PRZEŁOMIE XIX I XX WIEKU“ w tym wspaniałe zdjęcia ze zbiorów autora wystawy.
Zdjęcie nr 6. Fragment planu stacji zamieszczony na tablicy IV.
Zdjęcie nr 7. Tablica V „STACJA OLSZTYN GŁÓWNY NA POCZĄTKU XX WIEKU“ (zdjęcie ogólne tablicy w prawym rogu, w planie głównym fragment niezwykle interesującej mapy stacji Olsztyn Gł. z 1906 r.)
Kontynuacja prezentacji poszczególnych tablic wystawy.
Zdjęcie nr 1. Tablica VI „STACJA OLSZTYN GŁÓWNY W LATACH 20. XX WIEKU“ z fragmentem mapy terenów kolejowych z ok. 1925 r. Niezwykle dokładna, skalowana mapa, prawdziwy rarytas, przedstawiająca system odwodnienia terenu, zaznaczone są na niej nawet takie szczegóły jak rodzaj nawierzchni poszczególnych ciągów komunikacyjnych czy miejsca gdzie stały latarnie gazowe.
Zdjęcie nr 2. Tablica VII „PRZEDWOJENNY OLSZTYN GŁÓWNY OD ZAPLECZA“
Niezwykle ciekawe zdjęcia (w tym zrobione w trakcie II w. św. przez żołnierza niemieckiego wracającego do Rzeszy z frontu wschodniego) i szczegóły map na których przedstawiono m.in. trzy olsztyńskie parowozownie: 1. 14-stanowiskowa, prostokątna z 1888, późniejsza tzw. „stara wagonówka“ (znajdował się w niej zakład naprawy bieżącej wagonów), na jej miejscu w II połowie lat 1980-tych powstała obecna elektrowozownia. 2. 10- (po przebudowie według planu z 1904 r. 20-stanowiskowa), wachlarzowa z 1896 3. 14- (ostatecznie 16-stanowiskowa), wachlarzowa z 1913 (spalona w 2016 i rozebrana)
Zdjęcia nr 3 i 4. Fragmenty planów olsztyńskich parowozowni wachlarzowych z tablicy VII.
Zdjęcie nr 5. Tablica VIII „OLSZTYN GŁÓWNY W LATACH 30. - 40. XX WIEKU“ kolejna dawka wspaniałych zdjęć ze zbiorów pana Rafała Bętkowskiego i kolejna mapa, tym razem nieskalowana, z 1932. Mapa znana w niektórych kręgach miłośników kolei, ale reprodukcja mapy w takim rozmiarze robi niezwykłe wrażenie, może na niej dostrzec wiele szczegółów, niedostrzegalnych na mniejszych formatach mapy.
Zdjęcie nr 6. Tablica IX „STACJA OLSZTYN W LATACH 50.-60. XX w“ Kolejny rarytas, inwentaryzacja sieci kanalizacyjnej stacji Olsztyn, mapa z 1974 na podkładzie z 1965 (ze zbiorów A. Puzewicza). Ilość szczegółów widocznych na mapie przyprawia, dosłownie, o zawrót głowy.
Zdjęcie nr 7. Tablica X „DWORZEC OLSZTYN GŁÓWNY W NOWYM WCIELENIU (1948)“ Ciekawy opis powojennej odbudowy dworca głównego, wspaniałe zdjęcia, i ponownie, tym razem na dole planszy, niezwykle interesująca mapa ze zbiorów pana A. Puzewicza: Inwentaryzacja odwodnienia terenów stacji w Olsztynie z ok. 1960 r.. Widok stacji, łącznie ze wschodnimi terenami w rejonie Tracka, rozbudowanymi w latach ok. 1941-43, w ramach wojennego programu „Otto“ wspomagającego działania frontu wschodniego. Powstały wówczas m.in. dwie nowe nastawnie, koło Zielonej Górki, przy ul. Morwowej (Ol. 5) oraz w Tracku (Ol. 6).
Zdjęcie nr 8. Tablica XI „NOWY DWORZEC GŁÓWNY W OLSZTYNIE (1971)“ Ciekawe plany parteru i piętra dworca z broszury informacyjnej z 1971 oraz przepiękne zdjęcia pierwotnego wyglądu wnętrz dworca, nie skażonych jeszcze różnymi ściankami działowymi, kioskami i innymi „prywatnymi“ budkami w których prowadzony jest tzw. handel dworcowy.
Zdjęcie nr 9. Gablota w której prezentowane są rozkłady jazdy pociągów, otworzone na stronach praktycznie wszystkich warmińsko-mazurskich połączeń z czasów świetności PKP. Na zakończenie ogólnej prezentacji wystawy „Olszyn Główny – metamorfozy“, dodam tylko, że w rozmowie z panem Rafałem Bętkowskim zachęcałem autora artykułów i wystawy, aby niezwykła opowieść o stacji Olsztyn doczekała się opracowania i wydania książkowego. Myślę, że na taką książkę oczekiwali by nie tylko miłośnicy kolei ale także miłośnicy Warmii i Mazur. Wprawdzie pan Bętkowski nie odpowiedział bezpośrednio na moje pytanie, ale tajemniczy uśmiech jaki pojawił się na jego twarzy, pozwala mi sądzić, że „coś się dzieje w tym temacie“.
Oprócz opisanej przeze mnie wystawy pana Rafała Bętkowskiego, przypomnę prezentowanej do końca września 2018, na parterze i piętrze olsztyńskiego Muzeum Nowoczesności można obejrzeć także stałe wystawy, dotyczące różnych zagadnień techniki, w tym nawiązujących do transportu szynowego. Poniżej kilka zdjęć w temacie „kolejowym“, zachęcających do odwiedzenia muzeum.
Zdjęcie nr 1. Ruchoma makieta kolejowa w skali 1 : 120. Niestety podczas moich odwiedzin, makieta była unieruchomiona z powodu awarii. Dodam, że na makiecie prezentowany są modele taboru m.in. w barwach kolei DR (byłego NRD), w tym wagony piętrowe oznaczone na PKP serią Bipa, spalinowa „Ludmiła“ czy wagony i lokomotywy czechosłowackich kolei ČSD.
Zdjęcia nr 2, 3 i 4. Olsztyńskie tramwaje.
Zdjęcia nr 5 i 6. Olsztyńskie trolejbusy.
Zdjęcia nr 7 i 8. Kolej. Niezwykle ciekawa prezentacja, m.in. wirtualna na ekranie monitora, gdzie można prześledzić rozwój sieci połączeń kolejowych w Prusach Wschodnich, na przestrzeni lat, czy obejrzeć dawne i współczesne zdjęcia warmińsko-mazurskich dworców. Dolne zdjecie jest kompilacją kilku fotografii, w tym z prezentacji wirtualnej i tablicy tematycznej „Kolej“. Widać m.in. historyczne zdjęcia ze zbiorów pana R. Bętkowskiego (dworzec w Biskupcu), pana K. Kliniewskiego (dworzec w Nowym Mieście Lubawskim) oraz ze zbiorów olsztyńskiego wydawnictwa QMIKA Wojciecha Kujawskiego (dworzec w Ornecie), które zajmuje się m.in. wydawnictwem niezwykle ciekawych książek historycznych o tematyce regionalnej (dotyczących historii Warmii i Mazur).
Zdjęcie nr 9. Na koniec ciekawostka, może nieco odbiegająca od zagadnień kolejowych ale zachęcająca do odwiedzenia muzeum. Reprodukcja strony z księgi szosowej odcinka Olsztyn – Dobre Miasto, strona prezentuje „strukturę“ szosy w rejonie Dywit, wraz ze zdjęciem domu szosowego, stojącego do chwili obecnej w Dywitach. Serdecznie zapraszam i zachęcam wszystkich miłośników kolei do odwiedzenia olsztyńskiego Muzeum Nowoczesności, zwłaszcza autorskiej wystawy pana Rafała Bętkowskiego "Olsztyn Główny - metamorfozy".
Na zdjęciu Nr 8 widać niewłaściwy podpis pod reprodukcjami pocztówek dworca w Nowym Mieście Lubawskim.
Kolej Zajączkowo-Nowe Miasto (Kleinbahn Zajonskowo-Neumarkt) nigdy nie była wąskotorowa.
= ktoś błędnie przetłumaczył i źle skojarzył nazwę Kleinbahn (mała kolej, kolejka) jako wąskotorowa.
Tak myślałem, właśnie dlatego zamieściłem zdjęcie reprodukcji tej konkretnej pocztówki, czekałem tylko na to, aby ktoś wyłapał i potwierdził tą nieścisłość, ktoś bardziej obeznany w temacie historii linii kolejowych, bo sam nie byłem pewien czy aby napewno od samego początku istnienia, ta linia była normalnotorowa. Gratuluję koledze Prezesowi spostrzegawczości i wiedzy. Warto więc napisać na adres e-mail olsztyńskiego Muzeum Nowoczesności, uwagę, dotyczącą tego opisu i czekać na zmianę. Dodam także, że przy każdej ekspozycji znajdują się odpowiednie broszurki z dużym znakiem zapytania, w plastikowej kuwecie (jedną z takich kuwetek widać na zdjęciu nr 7, poprzedzającym zdjęcie nr 8 z pocztówką stacji Nowe Miasto), w których zwiedzający mogą napisać swoje uwagi (także o dostrzeżonych błędach), spostrzeżenia lub podzielić się jakimiś nowymi informacjami dotyczacymi prezentowanych eksponatów. O takiej możliwości informują sami pracownicy muzeum.
1
1
1
