Proponuję wrócić/zacząć od nowa temat o wagonach 4AM, gdyż poczuwam pewien niedosyt co do informacji o nich.
Podsumujmy co wiemy:
Z ważniejszych rzeczy znalezionych w internecie (głównie na byłym forum Martela, jak i na innych forach kolejowych i transportowych, gdzie informacje poprostu powielają to pierwsze forum i zawarte w nich informacje p. K.Koja jak i p.T.Czapika):
Informacja przedstawiona przez p. K.Koja z bFM.
"...PKP posiadały wagony pasażerskie rekonstruowane ze starszych wagonów dwu-, trzy- i czteroosiowych wagonów "boczniaków" o drewnianej konstrukcji nadwozia, przypominające zewnętrznie wagony rekonstruowane w byłej NRD, jednak były to wyłącznie wagony polskiej konstrukcji i produkcji.
Niemieckie "Rekowagen", nigdy nie były eksploatowane przez PKP.
Wagon na zdjęciu powyżej, to jeden z wagonów typu 4AM w wersji klasy 2, które były produkowane (przebudowywane) przez ZNTK Ostrów Wlkp. w latach 1961-64.
Ogółem, w latach 1961-65, w ZNTK Ostrów dokonano całkowitej rekonstrukcji 229 różnych wagonów "boczniaków" pochodzenia pruskiego, saksońskiego, francuskiego, holenderskiego i włoskiego, wykonując;
- 1 prototypowy wagon 3- osiowy, 2 klasy, typu 3AM (1961),
- 2 prototypowe wagony 2- osiowe, 2 klasy, typu 2AM (1961 i 1962),
- 164 wagony 4- osiowe, 2 klasy, typu 4AM (1961-64),
- 46 wagonów 4-osiowych, 1 klasy, typu 4AM (1961-64),
- 16 wagonów 4-osiowych, rentgenowskich, typu 1RTG i 2RTG (1964-65).
Dokumentację konstrukcyjną wszystkich wspomnianych wyżej wagonów opracowano w CBK-W przy ZNTK Ostrów Wlkp."
Co do wózków tych wagonów p. Koj pisze:
"...Różne (!), w zależności od typu wagonu z którego zostały przebudowane.
Najczęsciej były to jednak wózki pruskiej budowy normalnej, tzw. "Regelbauart" o rozstawie osi 2,50m, niemieckie (saksońskie lub pruskie) wózki typu "amerykańskiego", czyli tzw. "Schwanenhals" o rozstawie osi 2,15m oraz wózki pochodzenia francuskiego, holenderskiego i włoskiego, przypominające zewnętrznie do złudzenia pruskie wózki "Regelbauart", najczęściej również o rozstawie osi 2,50m."
Na temat serii:
...Zarówno oznaczenia serii Bhix / Ahix, jak i oznaczenia Bwix / Awix są w przypadku wagonów typu 4AM jak najbardziej prawidłowe, tyle tylko, że były stosowane w różnym czasie.
Litera "w" w oznaczeniach serii polskich wagonów osobowych, oznaczająca wyposażenie wagonu w wałki gumowe osłaniające przejścia międzywagonowe, pojawiła się na PKP po raz pierwszy dopiero w roku 1964, kiedy przekazano do eksploatacji prototypowy wagon typu 104A, oznaczony serią ABwxz i wcześniej nie była stosowana nawet wówczas, gdy wagony wyposażone były w wałki gumowe.
Co ciekawe, nawet dla wspomnianego wagonu typu 104A przewidziano początkowo oznaczenie serii ABhxz, którego to oznaczenia na szczęście nigdy nie otrzymał .
W związku z tym wagony typu 4AM, a także prototypowe wagony typu 2AM i 3AM, otrzymały początkowo oznaczenie serii jeszcze z literą "h", czyli odpowiednio: Bhix/Ahix, Bhi oraz Bhiy, chociaż od początku, jako pierwsze wagony w historii PKP, wyposażane były wyłącznie w wałki gumowe."
"...Zupełnie niezależnie od tego, ZNTK Opole wyprodukowały w latach 1961-64, 19 wagonów pasażerskich 2 klasy typu 21A, które wykonano w oparciu o zrekonstruowane podwozia 4-osiowych "boczniaków" pochodzenia saksońskiego (o tej samej konstrukcji), zbudowanych w latach 1903-1919.
Koncepcja rekonstrukcji wagonów typu 21A była jednak całkowicie odmienna od rozwiązania zastosowanego przez ZNTK Ostrów Wlkp., a dokumentacja opracowana została przez CBK PKP w Poznaniu."
Dość istotną informację wprowadza p.Czapik:
"...Na razie udało mi się przejrzeć Tecnikę Transportu Szynowego 3/1997, gdzie jest art. o rozwoju produkcji wagonów osobowych w PRL i jest zestawienie wagonów polskich i importowanych. I tak na reko wyglądają mi dane wagonu typu 21A produkcji ZNTK Opole z roku 1961, w ilości 18 sztuk, masie 37 ton i dł. 18.38 [ze zderz], klasa 2.
4AM prod ZNTK Ostrów Wlk z roku 1961, w ilości 168 sz., masie 32 tony i dł 19.62, klasa 2.
4AM prod ZNTK Ostrów Wlk z roku 1964, w ilości 35 sz., masie 32 tony i dł 19.62, klasa 1."
Natomiast mnie udało się znaleść taki wagon na ogródkach działkowych, udało mi się znaleść jego nr dla IV ep. i z niego a także z oględzin wywnioskować takie informacje:
50 51 28 - 21 025 - 7
System wymiany: wagon przystosowany wyłącznie do ruchu krajowego (nie spełnia wymogów RIC), PKP, 2 klasa, 16-17 rzędów siedzeń, Vmax 120 km/h, ogrzewanie tylko parowe.
Dodam, że posiadał dwa pomieszczenia przedziałowe, oddzielone od siebie na środku. Przejście środkiem. Siedzenia w dwóch rzędach, ława dwumiejscowa, usytuowana "vis'a vis". Na końcach wagonu kibelki, wejście z korytarzyka (wiatrołapu) oddzielonego od przedziałów przesuwanymi drzwiami. Fajne bajery w środku, niespotykane teraz na PKP, choćby wajcha nawiewu, ogrzewania, czy napisy obrotowe na drzwiach kibelka: wolne- zajęte.
Wiem, że dość dużo informacji było o tym wagonie w katalogu wagonów z 1972, ale nie posiadam ani wglądu, ani skanów, więc tu liczę na użytkowników forum. Interesuje mnie także przydział numerów dla epoki IIIc. oraz szczegóły, jak liczba miejsc, oznaczenia na burtach, i t p.
Co do zdjeć to także mile widziane, te z internetu posiadam, jednak nie wklejam, bo nie mam danych ich autorów. Nie ładnie było by tak bez podpisu zdjęcia umieścić.
Podsumujmy co wiemy:
Z ważniejszych rzeczy znalezionych w internecie (głównie na byłym forum Martela, jak i na innych forach kolejowych i transportowych, gdzie informacje poprostu powielają to pierwsze forum i zawarte w nich informacje p. K.Koja jak i p.T.Czapika):
Informacja przedstawiona przez p. K.Koja z bFM.
"...PKP posiadały wagony pasażerskie rekonstruowane ze starszych wagonów dwu-, trzy- i czteroosiowych wagonów "boczniaków" o drewnianej konstrukcji nadwozia, przypominające zewnętrznie wagony rekonstruowane w byłej NRD, jednak były to wyłącznie wagony polskiej konstrukcji i produkcji.
Niemieckie "Rekowagen", nigdy nie były eksploatowane przez PKP.
Wagon na zdjęciu powyżej, to jeden z wagonów typu 4AM w wersji klasy 2, które były produkowane (przebudowywane) przez ZNTK Ostrów Wlkp. w latach 1961-64.
Ogółem, w latach 1961-65, w ZNTK Ostrów dokonano całkowitej rekonstrukcji 229 różnych wagonów "boczniaków" pochodzenia pruskiego, saksońskiego, francuskiego, holenderskiego i włoskiego, wykonując;
- 1 prototypowy wagon 3- osiowy, 2 klasy, typu 3AM (1961),
- 2 prototypowe wagony 2- osiowe, 2 klasy, typu 2AM (1961 i 1962),
- 164 wagony 4- osiowe, 2 klasy, typu 4AM (1961-64),
- 46 wagonów 4-osiowych, 1 klasy, typu 4AM (1961-64),
- 16 wagonów 4-osiowych, rentgenowskich, typu 1RTG i 2RTG (1964-65).
Dokumentację konstrukcyjną wszystkich wspomnianych wyżej wagonów opracowano w CBK-W przy ZNTK Ostrów Wlkp."
Co do wózków tych wagonów p. Koj pisze:
"...Różne (!), w zależności od typu wagonu z którego zostały przebudowane.
Najczęsciej były to jednak wózki pruskiej budowy normalnej, tzw. "Regelbauart" o rozstawie osi 2,50m, niemieckie (saksońskie lub pruskie) wózki typu "amerykańskiego", czyli tzw. "Schwanenhals" o rozstawie osi 2,15m oraz wózki pochodzenia francuskiego, holenderskiego i włoskiego, przypominające zewnętrznie do złudzenia pruskie wózki "Regelbauart", najczęściej również o rozstawie osi 2,50m."
Na temat serii:
...Zarówno oznaczenia serii Bhix / Ahix, jak i oznaczenia Bwix / Awix są w przypadku wagonów typu 4AM jak najbardziej prawidłowe, tyle tylko, że były stosowane w różnym czasie.
Litera "w" w oznaczeniach serii polskich wagonów osobowych, oznaczająca wyposażenie wagonu w wałki gumowe osłaniające przejścia międzywagonowe, pojawiła się na PKP po raz pierwszy dopiero w roku 1964, kiedy przekazano do eksploatacji prototypowy wagon typu 104A, oznaczony serią ABwxz i wcześniej nie była stosowana nawet wówczas, gdy wagony wyposażone były w wałki gumowe.
Co ciekawe, nawet dla wspomnianego wagonu typu 104A przewidziano początkowo oznaczenie serii ABhxz, którego to oznaczenia na szczęście nigdy nie otrzymał .
W związku z tym wagony typu 4AM, a także prototypowe wagony typu 2AM i 3AM, otrzymały początkowo oznaczenie serii jeszcze z literą "h", czyli odpowiednio: Bhix/Ahix, Bhi oraz Bhiy, chociaż od początku, jako pierwsze wagony w historii PKP, wyposażane były wyłącznie w wałki gumowe."
"...Zupełnie niezależnie od tego, ZNTK Opole wyprodukowały w latach 1961-64, 19 wagonów pasażerskich 2 klasy typu 21A, które wykonano w oparciu o zrekonstruowane podwozia 4-osiowych "boczniaków" pochodzenia saksońskiego (o tej samej konstrukcji), zbudowanych w latach 1903-1919.
Koncepcja rekonstrukcji wagonów typu 21A była jednak całkowicie odmienna od rozwiązania zastosowanego przez ZNTK Ostrów Wlkp., a dokumentacja opracowana została przez CBK PKP w Poznaniu."
Dość istotną informację wprowadza p.Czapik:
"...Na razie udało mi się przejrzeć Tecnikę Transportu Szynowego 3/1997, gdzie jest art. o rozwoju produkcji wagonów osobowych w PRL i jest zestawienie wagonów polskich i importowanych. I tak na reko wyglądają mi dane wagonu typu 21A produkcji ZNTK Opole z roku 1961, w ilości 18 sztuk, masie 37 ton i dł. 18.38 [ze zderz], klasa 2.
4AM prod ZNTK Ostrów Wlk z roku 1961, w ilości 168 sz., masie 32 tony i dł 19.62, klasa 2.
4AM prod ZNTK Ostrów Wlk z roku 1964, w ilości 35 sz., masie 32 tony i dł 19.62, klasa 1."
Natomiast mnie udało się znaleść taki wagon na ogródkach działkowych, udało mi się znaleść jego nr dla IV ep. i z niego a także z oględzin wywnioskować takie informacje:
50 51 28 - 21 025 - 7
System wymiany: wagon przystosowany wyłącznie do ruchu krajowego (nie spełnia wymogów RIC), PKP, 2 klasa, 16-17 rzędów siedzeń, Vmax 120 km/h, ogrzewanie tylko parowe.
Dodam, że posiadał dwa pomieszczenia przedziałowe, oddzielone od siebie na środku. Przejście środkiem. Siedzenia w dwóch rzędach, ława dwumiejscowa, usytuowana "vis'a vis". Na końcach wagonu kibelki, wejście z korytarzyka (wiatrołapu) oddzielonego od przedziałów przesuwanymi drzwiami. Fajne bajery w środku, niespotykane teraz na PKP, choćby wajcha nawiewu, ogrzewania, czy napisy obrotowe na drzwiach kibelka: wolne- zajęte.
Wiem, że dość dużo informacji było o tym wagonie w katalogu wagonów z 1972, ale nie posiadam ani wglądu, ani skanów, więc tu liczę na użytkowników forum. Interesuje mnie także przydział numerów dla epoki IIIc. oraz szczegóły, jak liczba miejsc, oznaczenia na burtach, i t p.
Co do zdjeć to także mile widziane, te z internetu posiadam, jednak nie wklejam, bo nie mam danych ich autorów. Nie ładnie było by tak bez podpisu zdjęcia umieścić.
