Wstęp
Likwidacja posterunku odgałęźnego Rury, znajdującego się w granicach administracyjnych Lublina, zainspirowała mnie do napisania niniejszego krótkiego artykułu, który ma charakter po części sentymentalny. Jako dziecko, dość często w latach osiemdziesiątych XX w. bywałem w tych okolicach. Oczywiście fotografowanie pilnie strzeżonych kolejowych tajemnic - w tym drewnianego szaletu nastawni Ry - było zakazane. Dzięki temu przepisowi nie ma dziś w internecie żadnych zdjęć Rur z tamtym czasów.
I Lokalizacja i historia
Posterunek odgałęźny Rury znajduje się na 171. kilometrze linii Warszawa Wschodnia - Dorohusk, na skraju lasu zwanego Starym Lasem. Nazwa Rury pochodzi od dzielnicy Lublina , znajdującej się w południowo-zachodniej części miasta i składającej się z - używanych już tylko w kontekście historycznym - Rur Brygidkowskich, Wizytkowskich, Świętego Ducha, Jezuickich i Bonifraterskich. Obecnie obszar ten stanowi obecnie zabudowa mieszkaniowa LSM (Lubelskiej Spółdzielni Mieszkaniowej) oraz dzielnicy Czuby - bezpośrednio graniczącej z linią kolejową do Warszawy i z podg Rury. Linia kolejowa została otwarta w 1877 roku - na początku jako jednotorowa, ale już przed II Wojną Światową dobudowano dodatkowy tor (według źródła http://rury.kolej.org.pl/ zrobili to Niemcy podczas wojny). W latach 60tych nastąpiła jej elektryfikacja na odcinku od Pilawy do Lublina (wcześniej - z Warszawy do Pilawy).
Wcześniej, bo tuż po wojnie, wybudowano łącznicę umożliwiającą przejazd pociągów z Rur w kierunku Stalowej Woli - Rozwadowa z pominięciem stacji Lublin. Łącznica funkcjonowała kilka tygodni i została rozegrana po odbudowaniu mostu na Bystrzycy. Ślady łącznicy można znaleźć do dziś; doskonale je widać również na zdjęciu satelitarnym.
Strzałkami oznaczono nasyp łącznicy. Na zdjęciu zaznaczono też most na Bystrzycy. SW-R = Stalowa Wola-Rozwadów.
II Pełny rozkwit - Stacja towarowa Rury
Nie posiadam źródeł podających datę budowy stacji towarowej Rury w kształcie istniejącym do ok. 1989 roku. Wydaje się jednak logiczne, że docelowy układ torowy postał najpóźniej w momencie elektryfikacji linii, czyli w 1968 roku; bardzo prawdopodobne jest jednak, że powstał wcześniej.
Układ torowy stacji towarowej pokazuje poniższy rysunek (równia stacyjna nie zmieniła się do dnia dzisiejszego; zdjęcie satelitarne pomaga w lokalizacji istniejących obecnie obiektów).
W tamtych czasach stacja znajdowała się na skraju lasu graniczącego z polami; do najbliższych bloków powstającego osiedla Czuby był kilometr. Stacja wyglądała następująco: od strony stacji Lublin znajdowała się parterowa nastawnia dysponująca Ry, natomiast od strony Motycza (Dęblina) - również parterowa nastawnia Ry1, ale z racji posadowienia na skarpie sprawiała wrażenie wyższej niż w rzeczywistości. Sięgając pamięcią wstecz do roku 1980go wydaje mi się, że budynek nastawni Ry był zawsze biały, natomiast Ry1 był pomalowany na kolor różowawo-pomarańczowy. Podczas przejazdu przez stację pociągi osobowe zwalniały; czasem nawet musiały się zatrzymać w oczekiwaniu na wolną drogę. Tory nr 3 i 5 były dwukierunkowe, natomiast tor nr 4 był wykorzystywany jako tor postojowy dla pociągów towarowych jadących w stronę Motycza. Często stały na nim pociągi z platformami typu 424Z, po których czasami chodziły nieświadome niebezpieczeństwa takiej zabawy wyrostki. Innymi najczęściej goszczącymi na stacji wagonami były kryte Gags oraz zbiornikowe do przewozu cementu typu 408S. Stojące na stacji wagony codziennie było widać z bardzo daleka ze wzniesienia ulicy Armii Krajowej, która dość stromo opada w stronę lasu, nie dochodząc jednak do niego.
Kozioł oporowy żeberka ochronnego dla toru nr 4 znajdował się bardzo blisko budynku nastawni Ry (kilka metrów). Często stał na nim taki mały dwuosiowy wózek-platforma. Pod koniec lat 80tych na żeberku dla torów 3 i 5 stał przez kilka tygodni dwuosiowy wagon osobowy z drewnianym pudłem, systematycznie demolowany przez młodzież z nowych bloków zbliżającej się do torów dzielnicy Czuby. Rozjazdy posiadały podświetlone elektrycznie latarnie sygnałowe; jedna z latarni na wschodniej głowicy była notorycznie rozbijana, bo blisko niej prowadziła ścieżka do lasu (istniejąca do dziś). Stacja posiadała semafory świetlne, w tym semafor powtarzający.
Zachodnia połówka trapezu w 1994 roku. Widoczny posterunek Ry.
III Upadek i teraźniejszość
Uruchomienie wielkiej - i nowoczesnej jak na tamte czasy - stacji rozrządowej Lublin Tatary powodował systematyczny spadek liczby pociągów towarowych korzystających ze stacji Rury. W okolicy 1989 roku podjęto decyzję o likwidacji stacji - zdjęto tory dodatkowe wraz z siecią trakcyjną, pozostawiając jedynie trapez od strony nastawni Ry. Nastawnia Ry1 została zamknięta, a po pewnym czasie rozkradziona, zrujnowana i ostatecznie zburzona. Na długim odcinku zwiększono odstęp torów szlakowych 1 i 2, przymierzając się do budowy peronu przystanku osobowego Lublin Zachodni. Oto obecny układ torowy:
Wygląd podg Rury w 2008 i 2010 roku przedstawia kilka poniższych zdjęć.
Trapez w pełnej krasie. W oddali pociąg P28102 relacji Lublin - Szczecin Główny
Tutaj doskonale widać miejsce po dwóch torach (nr 3 i 5)
2008 rok - trapez czynny. Widok w stronę Lublina. Po lewej widoczna ścieżka w kierunku osiedli mieszkaniowych; istniejąca kiedyś latarnia lewej zwrotnicy była ciągle demolowana.
To samo miejsce w 2010 roku - sieć trakcyjna nad przecinką zdjęta, rozjazdy zablokowane.
Widok w stronę Motycza. Dobrze widać poszerzenie odstępu torów pod peron planowanego przystanku osobowego.
Przed budynkiem posterunku stoją perony służbowe. Na schodach młodzież popija drinki.
Wygląd pulpitu posterunku Ry.
IV Likwidacja i przyszłość
31 sierpnia 2010 rozpoczęła się likwidacja podg Rury, będąca elementem modernizacji części linii kolejowej nr 7 na odcinku Warszawa Wschodnia - Lublin. Pierwszym etapem likwidacji było zdjęcie sieci trakcyjnej na przecince trapezu. Rozjazdy zostały zablokowane w położeniu "na wprost", semafor A1/2 wygaszony. Kolejnym etapem będzie likwidacja samych rozjazdów oraz niektórych (już zbędnych) semaforów, a następnie zamknięcie i najprawdopodobniej zrównanie z ziemią budynku posterunku Ry. Z racji rozpoczęcia w Świdniku budowy lotniska cywilnego dla aglomeracji lubelskiej i uruchomienia dojazdu do terminalu pociągiem po specjalnie wybudowanej w tym celu bocznicy, planowane jest w przyszłości uruchomienie pociągu aglomeracyjnego, który umożliwi mieszkańcom Lublina i okolic łatwy i szybki dojazd na lotnisko. W zasięgu p.o. Lublin Zachodni znalazłaby się nie tylko intensywnie rozwijająca się dzielnica Czuby (obecnie ok. 40.000 mieszkańców), ale również Węglin i duża część LSM. Budowa tego przystanku wydaje się zatem być jak najbardziej pożądana. Niezależnie od tego i tak trzeba przeprowadzić remont nawierzchni, bo jej obecny stan wygląda miejscami jak na zdjęciach poniżej.
Likwidacja posterunku odgałęźnego Rury, znajdującego się w granicach administracyjnych Lublina, zainspirowała mnie do napisania niniejszego krótkiego artykułu, który ma charakter po części sentymentalny. Jako dziecko, dość często w latach osiemdziesiątych XX w. bywałem w tych okolicach. Oczywiście fotografowanie pilnie strzeżonych kolejowych tajemnic - w tym drewnianego szaletu nastawni Ry - było zakazane. Dzięki temu przepisowi nie ma dziś w internecie żadnych zdjęć Rur z tamtym czasów.
I Lokalizacja i historia
Posterunek odgałęźny Rury znajduje się na 171. kilometrze linii Warszawa Wschodnia - Dorohusk, na skraju lasu zwanego Starym Lasem. Nazwa Rury pochodzi od dzielnicy Lublina , znajdującej się w południowo-zachodniej części miasta i składającej się z - używanych już tylko w kontekście historycznym - Rur Brygidkowskich, Wizytkowskich, Świętego Ducha, Jezuickich i Bonifraterskich. Obecnie obszar ten stanowi obecnie zabudowa mieszkaniowa LSM (Lubelskiej Spółdzielni Mieszkaniowej) oraz dzielnicy Czuby - bezpośrednio graniczącej z linią kolejową do Warszawy i z podg Rury. Linia kolejowa została otwarta w 1877 roku - na początku jako jednotorowa, ale już przed II Wojną Światową dobudowano dodatkowy tor (według źródła http://rury.kolej.org.pl/ zrobili to Niemcy podczas wojny). W latach 60tych nastąpiła jej elektryfikacja na odcinku od Pilawy do Lublina (wcześniej - z Warszawy do Pilawy).
Wcześniej, bo tuż po wojnie, wybudowano łącznicę umożliwiającą przejazd pociągów z Rur w kierunku Stalowej Woli - Rozwadowa z pominięciem stacji Lublin. Łącznica funkcjonowała kilka tygodni i została rozegrana po odbudowaniu mostu na Bystrzycy. Ślady łącznicy można znaleźć do dziś; doskonale je widać również na zdjęciu satelitarnym.
Strzałkami oznaczono nasyp łącznicy. Na zdjęciu zaznaczono też most na Bystrzycy. SW-R = Stalowa Wola-Rozwadów.
II Pełny rozkwit - Stacja towarowa Rury
Nie posiadam źródeł podających datę budowy stacji towarowej Rury w kształcie istniejącym do ok. 1989 roku. Wydaje się jednak logiczne, że docelowy układ torowy postał najpóźniej w momencie elektryfikacji linii, czyli w 1968 roku; bardzo prawdopodobne jest jednak, że powstał wcześniej.
Układ torowy stacji towarowej pokazuje poniższy rysunek (równia stacyjna nie zmieniła się do dnia dzisiejszego; zdjęcie satelitarne pomaga w lokalizacji istniejących obecnie obiektów).
W tamtych czasach stacja znajdowała się na skraju lasu graniczącego z polami; do najbliższych bloków powstającego osiedla Czuby był kilometr. Stacja wyglądała następująco: od strony stacji Lublin znajdowała się parterowa nastawnia dysponująca Ry, natomiast od strony Motycza (Dęblina) - również parterowa nastawnia Ry1, ale z racji posadowienia na skarpie sprawiała wrażenie wyższej niż w rzeczywistości. Sięgając pamięcią wstecz do roku 1980go wydaje mi się, że budynek nastawni Ry był zawsze biały, natomiast Ry1 był pomalowany na kolor różowawo-pomarańczowy. Podczas przejazdu przez stację pociągi osobowe zwalniały; czasem nawet musiały się zatrzymać w oczekiwaniu na wolną drogę. Tory nr 3 i 5 były dwukierunkowe, natomiast tor nr 4 był wykorzystywany jako tor postojowy dla pociągów towarowych jadących w stronę Motycza. Często stały na nim pociągi z platformami typu 424Z, po których czasami chodziły nieświadome niebezpieczeństwa takiej zabawy wyrostki. Innymi najczęściej goszczącymi na stacji wagonami były kryte Gags oraz zbiornikowe do przewozu cementu typu 408S. Stojące na stacji wagony codziennie było widać z bardzo daleka ze wzniesienia ulicy Armii Krajowej, która dość stromo opada w stronę lasu, nie dochodząc jednak do niego.
Kozioł oporowy żeberka ochronnego dla toru nr 4 znajdował się bardzo blisko budynku nastawni Ry (kilka metrów). Często stał na nim taki mały dwuosiowy wózek-platforma. Pod koniec lat 80tych na żeberku dla torów 3 i 5 stał przez kilka tygodni dwuosiowy wagon osobowy z drewnianym pudłem, systematycznie demolowany przez młodzież z nowych bloków zbliżającej się do torów dzielnicy Czuby. Rozjazdy posiadały podświetlone elektrycznie latarnie sygnałowe; jedna z latarni na wschodniej głowicy była notorycznie rozbijana, bo blisko niej prowadziła ścieżka do lasu (istniejąca do dziś). Stacja posiadała semafory świetlne, w tym semafor powtarzający.
Zachodnia połówka trapezu w 1994 roku. Widoczny posterunek Ry.
III Upadek i teraźniejszość
Uruchomienie wielkiej - i nowoczesnej jak na tamte czasy - stacji rozrządowej Lublin Tatary powodował systematyczny spadek liczby pociągów towarowych korzystających ze stacji Rury. W okolicy 1989 roku podjęto decyzję o likwidacji stacji - zdjęto tory dodatkowe wraz z siecią trakcyjną, pozostawiając jedynie trapez od strony nastawni Ry. Nastawnia Ry1 została zamknięta, a po pewnym czasie rozkradziona, zrujnowana i ostatecznie zburzona. Na długim odcinku zwiększono odstęp torów szlakowych 1 i 2, przymierzając się do budowy peronu przystanku osobowego Lublin Zachodni. Oto obecny układ torowy:
Wygląd podg Rury w 2008 i 2010 roku przedstawia kilka poniższych zdjęć.
Trapez w pełnej krasie. W oddali pociąg P28102 relacji Lublin - Szczecin Główny
Tutaj doskonale widać miejsce po dwóch torach (nr 3 i 5)
2008 rok - trapez czynny. Widok w stronę Lublina. Po lewej widoczna ścieżka w kierunku osiedli mieszkaniowych; istniejąca kiedyś latarnia lewej zwrotnicy była ciągle demolowana.
To samo miejsce w 2010 roku - sieć trakcyjna nad przecinką zdjęta, rozjazdy zablokowane.
Widok w stronę Motycza. Dobrze widać poszerzenie odstępu torów pod peron planowanego przystanku osobowego.
Przed budynkiem posterunku stoją perony służbowe. Na schodach młodzież popija drinki.
Wygląd pulpitu posterunku Ry.
IV Likwidacja i przyszłość
31 sierpnia 2010 rozpoczęła się likwidacja podg Rury, będąca elementem modernizacji części linii kolejowej nr 7 na odcinku Warszawa Wschodnia - Lublin. Pierwszym etapem likwidacji było zdjęcie sieci trakcyjnej na przecince trapezu. Rozjazdy zostały zablokowane w położeniu "na wprost", semafor A1/2 wygaszony. Kolejnym etapem będzie likwidacja samych rozjazdów oraz niektórych (już zbędnych) semaforów, a następnie zamknięcie i najprawdopodobniej zrównanie z ziemią budynku posterunku Ry. Z racji rozpoczęcia w Świdniku budowy lotniska cywilnego dla aglomeracji lubelskiej i uruchomienia dojazdu do terminalu pociągiem po specjalnie wybudowanej w tym celu bocznicy, planowane jest w przyszłości uruchomienie pociągu aglomeracyjnego, który umożliwi mieszkańcom Lublina i okolic łatwy i szybki dojazd na lotnisko. W zasięgu p.o. Lublin Zachodni znalazłaby się nie tylko intensywnie rozwijająca się dzielnica Czuby (obecnie ok. 40.000 mieszkańców), ale również Węglin i duża część LSM. Budowa tego przystanku wydaje się zatem być jak najbardziej pożądana. Niezależnie od tego i tak trzeba przeprowadzić remont nawierzchni, bo jej obecny stan wygląda miejscami jak na zdjęciach poniżej.
