Dlaczego o tym?
Zasadniczym impulsem do powstania tego miniartykułu było udostępnienie przez GoogleEarth lotniczej mapy Warszawy z 1945 roku. Grzechem byłoby nie skorzystać z tej wspaniałej okazji przyjrzenia się stolicy sprzed 65 lat i przeprowadzenia ciekawej analizy porównawczej materiału. Mieszkam "w zasięgu" dawnej kolejki grójeckiej, więc temat ten jest mi szczególnie bliski.
Wstęp
Początek budowy kolejki grójeckiej, łączącej Nowe Miasto n/Pilicą i Górę Kalwarię przez Piaseczno z Warszawą, przypada na rok 1889. Po latach kolejka osiągnęła ostateczny poziom rozbudowy i docierała aż do Placu Keksholmskiego (obecnie Pl. Unii Lubelskiej), ale ze względu na rozwój miasta, rozbudowę linii tramwajowych i wzrost ruchu ulicznego, jej trasa została w 1937 roku skrócona do nowo wybudowanego Dworca Południowego (ówcześnie pod nazwą
Warszawa Szopy), a odcinek Dworzec Południowy - Plac Unii Lubelskiej rozebrano. Stacja Warszawa Dworzec Południowy funkcjonowała aż do fizycznej likwidacji linii do Dąbrówki (peryferia Warszawy przez Piasecznem), co miało miejsce w 1969 roku.
1945 rok
http://img63.imageshack.us/img63/3064/dp1945.jpg
Jak wynika z powyższego archiwalnego zdjęcia z 1945 roku, stacja była stacją czołową i składała się z części osobowej i towarowej.
Dwa tory części osobowej zakończone były obrotnicą. Bardziej rozbudowana część towarowa była pięciotorowa i znajdował się przy niej m.in. skład węgla.
Na zdjęciu widać, że przy peronie stoi trzywagonowy skład wagonów pasażerskich, a obsługujący go parowóz stoi oddzielnie i jest zwrócony przodem w kierunku Piaseczna.
Stacja towarowa jest ogólnie pusta i stoi na niej kilkanaście wagonów towarowych, na jednym z torów. Obserwacja granicy działki sugeruje, że teren stacji mógł być przynajmniej częściowo ogrodzony płotem.
Linia do Piaseczna - lata powojenne
Z braku dostępu do archiwalnych zdjęć dworca, przedstawiam kilka zdjęć linii kolejki biegnącej wzdłuż ul. Puławskiej. Wrażenie "zbyt szerokiego" toru jest właściwe - linia ma rozstaw torów 1000mm.
1968 rok. Zdjęcie przedstawia ul. Puławską, widok w kierunku Piaseczna. Po prawej stronie widać betonowy płot wyścigów konnych. Na lewo od osoby widocznej na zdjęciu zaczyna się mijanka, która posiadała również dodatkowy tor ładowny. Co ciekawe, stacji ten nie ma na planie Warszawy z 1962 roku (kolejny dostępny mi plan pochodzi z 1970 roku - czyli po likwidacji linii).
http://img534.imageshack.us/img534/8696/1968pulawskawyscigi.jpg
1968 rok. Prawie to samo miejsce, trochę bardziej na południe (w kierunku Piaseczna), widok w kierunku śródmieścia. Po lewej płot wyścigów konnych. Przejazd przez tory prowadzi w polną drogę (ul. Wierzbięty).
http://img30.imageshack.us/img30/9669/1968pulawskawierzbiety.jpg
1976 rok. Dokładnie to samo miejsce, co na pierwszym zdjęciu. Torów już nie ma, podobnie jak budynku (gospodarstwa) po lewej stronie. Ulica Puławska (oczywiście) jeszcze nie poszerzona, choć ruch drogowy jest coraz większy.
http://img163.imageshack.us/img163/5350/1976pulawskawyscigi.jpg
A dzisiaj?
http://img194.imageshack.us/img194/5019/dp2010.jpg
Od czasu likwidacji, teren stacji zmienił się nie do poznania. Znaczną część terenu zajęła pętla autobusów jadących w kierunku Piaseczna i Wilanowa, obecnie przebudowana i "unowocześniona" (początki pętli przypadają na ok. 1978 rok). W miejscu obrotnicy znajduje się placyk przed wejściem do stacji metra "Wilanowska". Mniej więcej wzdłuż dawnego peronu powstały bary oraz chodnik łączący wyjście stacji metra z pętlą autobusów, w sezonie letnim obstawiony po obu stronach łóżkami polowymi handlarzy oferujących np. tanie staniki. Budynek zawiadowcy stacji stoi do dziś. Dwa lata temu obok pętli zbudowany został wielopoziomowy parking P+R. Odtworzenie wyglądu stacji na podstawie badań terenowych jest więc już obecnie niemożliwe.
Źródła
1) Fotografie p. Pytko pochodzą z portalu http://www.ursynow.org.pl i umieszczone zostały za zgodą Redakcji portalu.
2) Zdjęcia lotnicze/satelitarne: GoogleEarth
3) Informacje: Internet, oraz informacje własne.
Zasadniczym impulsem do powstania tego miniartykułu było udostępnienie przez GoogleEarth lotniczej mapy Warszawy z 1945 roku. Grzechem byłoby nie skorzystać z tej wspaniałej okazji przyjrzenia się stolicy sprzed 65 lat i przeprowadzenia ciekawej analizy porównawczej materiału. Mieszkam "w zasięgu" dawnej kolejki grójeckiej, więc temat ten jest mi szczególnie bliski.
Wstęp
Początek budowy kolejki grójeckiej, łączącej Nowe Miasto n/Pilicą i Górę Kalwarię przez Piaseczno z Warszawą, przypada na rok 1889. Po latach kolejka osiągnęła ostateczny poziom rozbudowy i docierała aż do Placu Keksholmskiego (obecnie Pl. Unii Lubelskiej), ale ze względu na rozwój miasta, rozbudowę linii tramwajowych i wzrost ruchu ulicznego, jej trasa została w 1937 roku skrócona do nowo wybudowanego Dworca Południowego (ówcześnie pod nazwą
Warszawa Szopy), a odcinek Dworzec Południowy - Plac Unii Lubelskiej rozebrano. Stacja Warszawa Dworzec Południowy funkcjonowała aż do fizycznej likwidacji linii do Dąbrówki (peryferia Warszawy przez Piasecznem), co miało miejsce w 1969 roku.
1945 rok
http://img63.imageshack.us/img63/3064/dp1945.jpg
Jak wynika z powyższego archiwalnego zdjęcia z 1945 roku, stacja była stacją czołową i składała się z części osobowej i towarowej.
Dwa tory części osobowej zakończone były obrotnicą. Bardziej rozbudowana część towarowa była pięciotorowa i znajdował się przy niej m.in. skład węgla.
Na zdjęciu widać, że przy peronie stoi trzywagonowy skład wagonów pasażerskich, a obsługujący go parowóz stoi oddzielnie i jest zwrócony przodem w kierunku Piaseczna.
Stacja towarowa jest ogólnie pusta i stoi na niej kilkanaście wagonów towarowych, na jednym z torów. Obserwacja granicy działki sugeruje, że teren stacji mógł być przynajmniej częściowo ogrodzony płotem.
Linia do Piaseczna - lata powojenne
Z braku dostępu do archiwalnych zdjęć dworca, przedstawiam kilka zdjęć linii kolejki biegnącej wzdłuż ul. Puławskiej. Wrażenie "zbyt szerokiego" toru jest właściwe - linia ma rozstaw torów 1000mm.
1968 rok. Zdjęcie przedstawia ul. Puławską, widok w kierunku Piaseczna. Po prawej stronie widać betonowy płot wyścigów konnych. Na lewo od osoby widocznej na zdjęciu zaczyna się mijanka, która posiadała również dodatkowy tor ładowny. Co ciekawe, stacji ten nie ma na planie Warszawy z 1962 roku (kolejny dostępny mi plan pochodzi z 1970 roku - czyli po likwidacji linii).
http://img534.imageshack.us/img534/8696/1968pulawskawyscigi.jpg
1968 rok. Prawie to samo miejsce, trochę bardziej na południe (w kierunku Piaseczna), widok w kierunku śródmieścia. Po lewej płot wyścigów konnych. Przejazd przez tory prowadzi w polną drogę (ul. Wierzbięty).
http://img30.imageshack.us/img30/9669/1968pulawskawierzbiety.jpg
1976 rok. Dokładnie to samo miejsce, co na pierwszym zdjęciu. Torów już nie ma, podobnie jak budynku (gospodarstwa) po lewej stronie. Ulica Puławska (oczywiście) jeszcze nie poszerzona, choć ruch drogowy jest coraz większy.
http://img163.imageshack.us/img163/5350/1976pulawskawyscigi.jpg
A dzisiaj?
http://img194.imageshack.us/img194/5019/dp2010.jpg
Od czasu likwidacji, teren stacji zmienił się nie do poznania. Znaczną część terenu zajęła pętla autobusów jadących w kierunku Piaseczna i Wilanowa, obecnie przebudowana i "unowocześniona" (początki pętli przypadają na ok. 1978 rok). W miejscu obrotnicy znajduje się placyk przed wejściem do stacji metra "Wilanowska". Mniej więcej wzdłuż dawnego peronu powstały bary oraz chodnik łączący wyjście stacji metra z pętlą autobusów, w sezonie letnim obstawiony po obu stronach łóżkami polowymi handlarzy oferujących np. tanie staniki. Budynek zawiadowcy stacji stoi do dziś. Dwa lata temu obok pętli zbudowany został wielopoziomowy parking P+R. Odtworzenie wyglądu stacji na podstawie badań terenowych jest więc już obecnie niemożliwe.
Źródła
1) Fotografie p. Pytko pochodzą z portalu http://www.ursynow.org.pl i umieszczone zostały za zgodą Redakcji portalu.
2) Zdjęcia lotnicze/satelitarne: GoogleEarth
3) Informacje: Internet, oraz informacje własne.