• Ten serwis używa "ciasteczek" (cookies). Korzystając z niego, wyrażasz zgodę na użycie plików cookies. Learn more.
  • Szanowny Użytkowniku, serwisy w domenie modelarstwo.info wykorzystują pliki cookie by ułatwić korzystanie z naszych serwisów. Jeśli nie chcesz, by pliki cookies były zapisywane na Twoim dysku zmień ustawienia swojej przeglądarki.

Wąskotorówka Gliwice-Racibórz, stacje Nędza i Stanica

hamulcowy

Znany użytkownik
Reakcje
1.052 26 1
#1
Stacja Nędza Wąskotorowa została otwarta w 1902roku i do 1945. Leżała na linii Gliwice Trynek – Racibórz. Poprzedza ją,- patrząc od strony Rud,- nieistniejąca od czasów powojennych stacja Szymocice Wąskotorowe. Z Nędzą, w kierunku Raciborza były; Babice Żwirownia i kawałek dalej; Babice Wąskotorowe.
Po połączeniu kolei wąskotorowych na Śląsku w jeden zarząd podległy PKP, kolej Gliwice–Racibórz znalazła się na km 55,0 linii Bytom Karb Wąskotorowy-Markowice Raciborskie Wąskotorowe.
Stacja do dziś posiada budynek, typowy dla linii Gliwice-Racibórz i jest w najlepszym stanie spośród zachowanych oryginalnych budowli na niej. W lecie 2017 roku, został kupiony od PKP przez rudzki skansen, będący własnością gminy Kuźnia Raciborska.

Stacyjka w Nędzy.jpg

2011. Zdjęcie moje.

Stacja posiada ziemny peron z betonowym krawężnikiem. Na jednym jego końcu jest się ubikacja, na drugim,- studnia, z której prawdopodobnie wodowano parowozy.
Według planów stacji gliwicko-raciborskiej linii, Nędza miała mieć mijankę przed stacją od strony Szymocic, oraz magazyn, którego nigdy nie zbudowano.
Na portalu „Baza kolejowa” można znaleźć kilka informacji na temat tej stacyjki, niekoniecznie zgadzających się z rzeczywistością.
Jedną z nich, w punkcie: dodatkowe tory, widnieje informacja; „nie ma i nie było”. Otóż były i są do dzisiaj.
Faktem jest, że po wojnie na kilka lat ruch na tej stacji zamarł z uwagi na zdemontowanie torów, które były potrzebne gdzie indziej, ale potem zostały odbudowane. Chodząc po terenie owej mijanki widać, że jej budowniczowie nie bardzo przykładali się do roboty, lub mieli za długie szyny, ponieważ mijanka biegnie łukiem od rozjazdu do rozjazdu, przy prostym torze głównym. Zachował się rozjazd bez jednej iglicy przed stacją i część drugiego, przy końcu peronu.

Głowica wjazdowa od str.Szymocic.jpg


Głowica rozjazdowa od strony Szymocic. 2011r. Zdjęcie moje.


Obok mijanki był plac ładunkowy. Głównym towarem dla tej stacji był węgiel dla mieszkańców okolicznych wsi.
Stacja nie miała semaforów, a jedynie tarcze ostrzegawcze ustawione z obu jej stron. Ruch pociągów odbywał się na podstawie polecenia dyżurnego ruchu.
W 1966 roku zawieszono ruch pasażerski na tej trasie, wyparty przez kursujące do Gliwic autobusy PKS’u. W 1991-szym, ruch towarowy, który dochodził jeszcze do ładowni publicznej w Markowicach również zamarł, a stację tę zaczęto likwidować. Można na niej jeszcze odnaleźć kawałki torów, kozioł oporowy (ostał się może dla tego, że jest to żelbetowa kostka), a nawet fragment rozjazdu, zarośniętego samosiejkami.
Sam budynek stacji żył jeszcze kilka lat. Mieszkali w nim ludzie, później na parterze był sklep, a po wybudowaniu obok stacji pawilonu handlowego, budynek opustoszał. Szczęśliwie, nie powybijano szyb w oknach, a nawet w pewnym momencie je zabezpieczono płytami wiórowymi Az w końcu,- zamurowano. Dzięki temu, dworzec nie popadł w ruinę i ocalał
W przeszłości, pociągi pasażerskie docierające do Nędzy Wąskotorowej i dalszych stacji, kursowały z Rud lub do Rud. Z tego co mi wiadomo,- a potwierdzają to znani mi jeszcze żyjący ludzie,- jadąc z Gliwic do Markowic, by pospacerować wokół stawów rezerwatu Łężczok, trzeba było się przesiadać w Rudach.
Według informacji, docierających z rudzkiego skansenu, są plany, aby ożywić fragment linii z Rud przez Szymocice do Nędzy, co z racji dewastacji tego fragmentu szlaku oraz rozkradzeniu mostu na rzeczce Sumince, widzę ten zamysł tak samo realnie jak to, że polecę kiedyś na Księżyc.
Mimo wszystko,- „Dei im Boże”.


Bliźniaczą w stosunku do Nędzy, jest stacja Stanica, leżąca na km 32,8, licząc od stacji Bytom Karb Wąskotorowy i jest ostatnią przed Rudami, jadąc od strony Gliwic. Uruchomiono ja w 1899r. a więc można by rzec, że to Nędza jest bliźniaczą do Stanicy. Obie mają taki sam układ budynków i układ torowy.
Do 1945r, funkcjonowanie i przydział właścicielski Stanicy był taki sam jak Nędzy. Obie stacje działały w ramach linii Gliwice Trynek-Rudy-Racibórz.

Stanica_1977.jpg

Rok 1977. (Źródło www.gliwiczanie.pl)

W czasie działań wojennych budynek w Stanicy uległ uszkodzeniu. Po wojnie został wyremontowany, ale dach pozbawiono okapów, co w porównaniu do dworca w Nędzy, zasadniczo zmieniło jego sylwetkę.
W późniejszym okresie, barbarzyńsko obito elewacje z ozdób i poprzerabiano okna, część z nich zamurowując.

Stanica.jpg

lata 90-te (źródło; internet)


W końcu lat dziewięćdziesiątych, na terenie stacji Stanica, mieściła się wystawa, zbiór czy też początek skansenu kolei wąskotorowej.
Z uwagi na różne niezałatwione sprawy właścicielskie poszczególnych eksponatów i niewyjaśnione zniknięcia niektórych z nich, wokół Stanicy narosło wiele niedomówień i teorii spiskowych. Skończyło się to wraz z przejęciem przez gminę Kuźnia Raciborska stacji Rudy i organizacją tam skansenu kolei wąskotorowej, do którego przeniesiono to co zostało z eksponatów w Stanicy.
Trafił też tam parowóz-potworek, czyli przerobiony według chorej wizji byłego włodarza skansenu, jedyny jeżdżący wówczas egzemplarz maszyny Tw 53.
Myślę, że dziś sprawa była by do uratowania, tym bardziej, że w Rudach stoi inny Tw, który na nową rewizję kotła szans raczej nie ma natomiast ma części, ale to temat na osobną dyskusję.
Stanica jest drugą po Rudach, czynną stacją tej linii. Kursują do niej z Rud, jak i do przystanku Paproć, cieszące się wielką popularnością weekendowo-wakacyjne pociągi.
„Czynność” tej stacji polega na tym, że da się jeździć po jej torach. Funkcja budynków stacyjnych dziś jest zupełnie inna i ze stacją tworzy jedynie optyczną, a nie funkcjonalną całość.

Michał Hamulcowy
 

Podobne wątki