• Ten serwis używa "ciasteczek" (cookies). Korzystając z niego, wyrażasz zgodę na użycie plików cookies. Learn more.
  • Szanowny Użytkowniku, serwisy w domenie modelarstwo.info wykorzystują pliki cookie by ułatwić korzystanie z naszych serwisów. Jeśli nie chcesz, by pliki cookies były zapisywane na Twoim dysku zmień ustawienia swojej przeglądarki.

Szyneczki i ...

Reakcje
3.313 16 0
Szyna wyprodukowana w styczniu 1882 roku przez Königs und Laurahütte in Schlesien (Huta Laura z Siemianowic) lub przez Anna-Hütte Königsberg z Królewca lub Alvenslebenhütte (późniejsza Königshütte - Huta Królewska). Mój faworyt to Alvenslebenhütte
St.
oznacza proces produkcji stali - niestety, ale symbol procesu jest nie do odczytania - zakryty przez podkładkę.
AH to Alvenslebenhütte czyli późniejsza Huta Królewska. Wydział Alvenslebenhütte powstał w ówczesnej Königshütte jeszcze w latach 30-tych XIX w. (później nazwę zmieniono na Alvenslebenhütte I). W latach 50/60-tych XIX w. utworzono wydział Alvenslebenhütte II, a w obu tych wydziałach produkowano przede wszystkim wyroby gotowe, w tym szyny kolejowe. Np. w dokumencie „Liste der Schienen der Königlich Sächsischen Staatseisenbahnen nach dem Stande am 1. Januar 1881”(„Lista szyn Kolei Państwowych Saksonii według stanu na 1 styczeń 1881”) jest podany producent szyny, cechowanej AH 74, a który jest opisany jako spółka Königs- und Laurahütte, a której dwa wiodące zakłady hutnicze to właśnie Königshütte (Huta Królewska) i Laurahütte (Huta Laura). A dlaczego nie mogła to być Huta Laura o tym poniżej.

Laurahütte czyli Huta Laura została zbudowana w latach 1836 - 1839 wraz z osadą przemysłową, która przyjęła identyczną nazwę jak huta. Po podziale Górnego Śląska w 1922 niemiecka Gemeinde Laurahütte im Landkreis Kattowitz czyli gmina Huta Laura w powiecie Katowice została przyłączona do Polski. W 1923 r. połączono ją z gminą Siemianowice tworząc gminę Huta Laura - Siemianowice. Od 1927 nazwę zmieniono na Siemianowice Śląskie, które w 1932 uzyskały prawa miejskie. Huta Laura (uruchomiona w 1839) to jeden z pierwszych w Europie kontynentalnej producentów szyn dla kolei publicznych obsługiwanych parowozami. Pierwsze duże zamówienie otrzymała nijako przy okazji, ponieważ w 1842 r. zatonął statek przewożący szyny produkcji angielskiej (jakby inaczej :LOL:) dla budowanej linii kolejowej Wrocław Górnośląski - Mysłowice. Towarzystwo Kolei Górnośląskiej zamówiło wówczas szyny w nieznanej i raczkującej Laurahütte. Wydaje się zresztą, że było to w ogóle pierwsze zamówienie na szyny w Hucie Laura, bo w jednym z opracowań niemieckich można przeczytać "Erste Schienen - 1842 für Oberschlesische Bahn" czyli, pierwsze szyny w roku 1842 dla Kolei Górnośląskiej. Jakość szyn była podobno doskonała, stąd kilka budowanych w tamtym okresie kolei (w tym Kolej Dolnośląsko-Marchijska i Kolej Wilhelma) zamawiało szyny i akcesoria kolejowe w Laurahütte. Wiadomo też, że w II połowie XIX w. huta cechowała swoje szyny symbolem LHS. i dwucyfrową końcówką roku (np. LHS. 68).

O Königshütte czyli Hucie Królewskiej nie będę się rozpisywał bo to chyba najbardziej znana polska huta. Dodam może, że jej początki sięgają lat 1797-1799, a jej uruchomienie nastąpiło w 1802 r. W 1843 r. Königshütte rozpoczęła produkcję "nowoczesnych" szyn kolejowych (dla linii obsługiwanych parowozami), choć szyny dla kolei konnych / przemysłowych wytwarzała już w latach 30-tych XIX w (a może i wcześniej).

Kolega wspomniał o Königs und Laurahütte in Schlesien, a przecież, tak jak pisałem to połączone obie wymienione wyżej huty. Zjednoczenie nastąpiło w 1871 roku - wówczas to powstało Vereinigte Königs- und Laurahütte Aktien-Geselschaft für Bergbau und Hüttenbetrieb, czyli spółka akcyjna powołana w Berlinie, mająca ratować niezbyt korzystną sytuację finansową obu hut. Trzeba też dodać, że w 20-leciu międzywojennym, w Polsce, nastąpiła nostryfikacja spółki i w 1926 r. powstały Górnośląskie Zjednoczone Huty Królewska i Laura Spółka Akcyjna Górniczo-Hutnicza.

Po zjednoczeniu obu hut w 1871 r. nastąpiło wygaszanie walcowania szyn w Hucie Laura (zmiana profilu produkcji), stąd np. brak szyn cechowanych LHS z lat 80-tych XIX w. W sieci dostępne jest zdjęcie szyny LHS 70 czyli z roku 1870 (najmłodszej szyny Huty Laura jaką znalazłem), co oczywiście nie oznacza, że w 1871 i może przez krótki okres późniejszy, nie odbywała się tam jeszcze jakaś szczątkowa produkcja szyn :niepewny:. Co ciekawe, cecha AH pojawia się właśnie na początku lat 70-tych XIX w. (może była wcześniej, niestety dokumentacja fotograficzna szyn z tamtego okresu jest bardzo skąpa). W celu nie robienia sobie wzajemnej konkurencji, zarząd spółki zdecydował, że szyny będą produkowane (w tym kopalniane i wąskotorowe) tylko w Königshütte. Istnieje np. katalog Vereinigte Königs- und Laurahütte z 1900 r. gdzie jest zaznaczone przy szynach kolejowych ale i stalowych podkładach, łubkach czy podkładkach, że są to wyroby Huty Królewskiej. Cztery strony z owego katalogu poniżej - w tym szyny kopalniane. W katalogu przy profilach różnych produktów symbol Ko oznacza produkt Königshütte, symbol L oznacza produkt Laurahütte, a symbol K u. L oznacza, że produkt wytwarzany był w obydwu hutach.

Katalog Königs und Laurahütte 1900 - plansza nr 53.jpg


Katalog Königs und Laurahütte 1900 - plansza nr 62.jpg


Katalog Königs und Laurahütte 1900 - plansza nr 63.jpg


Katalog Königs und Laurahütte 1900 - plansza nr 72.jpg


...jak widać powyżej, wszędzie widnieje symbol Ko. Podobnie zresztą było w II Rzeczypospolitej, z obu hut, tylko w Hucie Królewskiej produkowano szyny i akcesoria kolejowe. Poniżej cztery strony z katalogu Wspólnoty Interesów Górniczo-Hutniczych S.A. z 1937/38, w tym z opisem profilu produkcji obu hut, oraz przykład dwóch szyn, jak widać w opisie, na dole, są to produkty Huty Piłsudski [od 1935 r. taką nazwę nosiła Huta Królewska, choć jeszcze w pierwszych miesiącach 1938 r. na szynach cechowany był ciągle symbol HUTA KRÓL., a dopiero od wiosny 1938 i w roczniku 1939 r. na szynach widnieje symbol HUTA J. PIŁSUDSKI, oczywiście tych produkowanych na zamówienie PKP, bo co ciekawe, na szynach produkowanych na eksport (przynajmniej dla Deutsche Reichsbahn) w roczniku 1939 widnieje nadal symbol HUTA KRÓL. (co rozpoznawalna marka to marka :LOL:)].

Katalog Wspólnoty Interesów Górniczo-Hutniczych S.A. z 1937-38 str 18-19.jpg


Katalog Wspólnoty Interesów Górniczo-Hutniczych S.A. z 1937-38 str 92-93.jpg


Co do symbolu procesu pozyskania stali, w latach 80-tych XIX w. w Alvenslebenhütte (przynajmniej o tym czytałem) stosowano proces bessemerowski więc powinno być B. St. (zdjęcia takich szyn można obejrzeć w niniejszym temacie), choć od razu trzeba nadmienić, że spotyka się szyny AH z tamtego okresu cechowane symbolem F. St. oraz jak mnie pamięć nie myli tylko St. (wydaje mi się, że właśnie na zdjęciu jest tylko owe St.) - co oznaczało tylko tyle, że była to szyna stalowa (F. St. od Flüssiger Stahl / Flüssig-Stahl - "ciekła stal", czyli pozyskana w procesie wielkopiecowym).

Ot, takie ciekawe zastosowanie stalowych podkładów. Warszawa, kwieceń 2020.
Wydaje mi się, że to podkłady typu Sw 7a, ale może się mylę :niepewny:. Szkoda, że nie "namierzyłeś" żadnych cech na nich, a i jakiś "mały pomiar" (szerokość) by się przydał ;) - wówczas bylibyśmy bliżej do określenia typu podkładów... zawsze to wiedzielibyśmy więcej o tym ciekawym znalezisku... Popieram słowa Kolegi Piotra:
Za cechami popatrzał? Jak by nie, to ma pod nosem, to popatrza!
Poniżej podkłady stalowe z rodziny Sw 7 / Sw 11.

Podkłady stalowe - Sw 7 i Sw 11.JPG


Na zakończenie ciekawy zwrotnik, a właściwie relikt zwrotnika (jak widać niekompletny), który można obejrzeć na stacji Dobre Miasto, na nieczynnym rozjeździe nr 5. Pytanie do szanownego grona Kolegów, czy może ktoś wie coś więcej na temat producenta.

Na zwrotniku udało mi się odczytać tylko nazwę G/ŚL. Z.M. DĄBRÓWKA MAŁA, którą można rozszyfrować zapewne jako Górnośląski Zakład Metalowy w Dąbrówce Małej. Dąbrówka Mała w 1951 weszła w skład miasta Szopienice, a wraz z nim, w 1960, włączono ją do Katowic. Podejrzewam, że zwrotnik może pochodzić z 20-lecia międzywojennego lub co pewnie mniej prawdopodobne z lat 1945-51 (bo nie wiem czy w PRL-u cechowano by ten skrót G/ŚL - Górnośląskie, które to województwo w II RP cieszyło się autonomią, zlikwidowaną po 1945. Niestety nie dostrzegłem na zwrotniku cechy w postaci roku. W sieci znalazłem tylko reklamę firmy z 1946 r. ("Śląski informator przemysłowy" z marca 1946 r.). Tak więc jeżeli ktoś ma wiedzę na temat kiedy zakład ten mógł produkować zwrotniki kolejowe proszę o podzielenie się informacją.

Zwrotnik - Dobre Miasto rozjazd nr 5 (1).jpg


Zwrotnik - Dobre Miasto rozjazd nr 5 (2).jpg


Reklama z 1946 r.jpg
 

torowy

Znany użytkownik
Reakcje
1.215 2 1
Pytanie: Rozumiem, że szyny typu UIC 60 i 60E1 niczym się nie różnią (po co więc dwa różne oznaczenia?), ale czy S60 z Huta Kościuszko wyprodukowana w latach 60-70 ma takie same parametry (waga, wymiary), jak 60E1?
 
Reakcje
3.313 16 0
Pytanie: Rozumiem, że szyny typu UIC 60 i 60E1 niczym się nie różnią (po co więc dwa różne oznaczenia?), ale czy S60 z Huta Kościuszko wyprodukowana w latach 60-70 ma takie same parametry (waga, wymiary), jak 60E1?
Bodajże już w 1999 r. UIC uaktualniło normę EN 13674-1 dotyczącą europejskiego standardu szyn gdzie m.in. ujednolicono ówczesne oznaczenia typów szyn i polecono aby używać oznaczeń z literą E w nazwie (dotyczy to także szyn S49, S54 itd.), stąd na początku XXI wieku na szynach zaczęto cechować symbol 60E1 zamiast UIC60. Tak więc UIC60 = 60E1 po zmianie oznaczenia. Pomimo, że w różnych katalogach i opracowaniach spotyka się owe podwójne oznaczenie 60E1 (UIC60), to na obecnie produkowanych szynach (i to od kilkunastu lat) nie można już spotkać symbolu UIC60 tylko symbol 60E1 (oraz np. 49E1, 54E1 itp).

Szyny UIC60 / S60 (choć te S60 to polskie oznaczenie nawierzchni kolejowej opracowanej na podstawie europejskiego standardu UIC60) z lat 60/70-tych właściwie nie różnią się zbytnio wymiarami i wagą od tych UIC60/60E1 z lat 90-tych czy obecnie produkowanych, wiadomo jednak, że na przestrzeni lat zmieniały się normy jakościowe, gatunki stali itp itd. dlatego nie uniknięto pewnych korekt wspomnianych parametrów.

Stąd ciężar UIC60/S60 z lat 60-70-tych (a może i lat 80-tych) podawany jest jako 60,34 kg/m. a te współczesne (od co najmniej lat 90-tych) UIC60/60E1 ważą 60,21 kg/m. (a np. szyny typ 60 o profilu E2 czyli 60E2 posiadają ciężar 60,03 kg/m.). Podobnie zmieniła się szerokość główki. W UIC60/S60 z lat 60-70-tych ten parametr wynosił 74,30 mm, później szerokość ta zmienił się na 72,00 mm, a więc główka przybrała nieco inny (gołym okiem właściwie nie dostrzegalny) kształt. Trzeba też pamiętać, że dopuszczalna tolerancja tego parametru (jak wielu innych) wynosiła +/- 0,6 mm.

Poniżej zdjęcia profilu szyny UIC60 z lat 60-70-tych oraz z normy EN 13674-1 z 2002 r., jak widać można zauważyć drobne różnice, choć większość wymiarów nie zmieniła się od lat 60-tych.

UIC60 lata 60-70-te.jpg


60E1(UIC60) 2002 r..jpg


W Polsce nawierzchnię typu S60 po raz pierwszy ułożono w 1969 roku na odcinku Łowicz - Kutno (linia nr 3: Warszawa Zach. – Kunowice /Frankfurt nad Odrą/), tak więc symbol S60 na szynach produkowanych dla PKP znany jest przede wszystkim z roczników z lat 70-tych. W latach 80-tych zastąpił go symbol UIC60. Wydaje mi się, że zmiana symbolu cechowania typu szyny podyktowana była unifikacją na rynkach międzynarodowych oraz przepisami UIC. Podobnie na początku XXI w. Polskie huty musiały zmienić na walcowanych przez siebie szynach symbol UIC60 na 60E1.

...a można dowiedzieć się gdzie jest zlokalizowana działka teściów ??? Koszalin ?
 
Reakcje
3.313 16 0
Ja tylko chciałem znać lokalizację gdzie stoją owe szyny :), bo warto napisać coś więcej... tak dokładnej lokalizacji oczywiście nie chciałem, ale bardzo dziękuję za nią, bo na widoku Google widzę jak duży obszar zajmują działki, a więc mogą tam być także inne szyny, skoro są u teściów...

Może warto pospacerować i zobaczyć co tam w innych płotach stoi :LOL: kto wie co się może kryć w ogrodzeniach takich ogródków działkowych....
 

torowy

Znany użytkownik
Reakcje
1.215 2 1
Nie zawsze można się dokopać do szyn, ale wiadomo, że one tam są ...
Wszystko to działo się pod koniec lat 80. ubiegłego wieku. Stacja Kielce Herbskie wyglądała wtedy inaczej, niż obecnie. Przejeżdżając w tamtym czasie pociągiem pasażerskim przez stację Kielce Herbskie, można było zobaczyć dziesiątki odstawionych parowozów. Wiele z nich stało na szczycie skarpy, na wysokości rezerwatu Ślichowice. Obecnie w tym miejscu biegnie wydeptana ścieżka. Gdzieniegdzie widać fragmenty szyn starego torowisko. Wszystko powoli zarasta, ale stary tor dalej tam jest.

nasyp3.jpg

tor_2.jpg
 

Szwed1978

Znany użytkownik
Reakcje
5.273 58 3
Pasłęk 7 maj 2020 r.
Przed budynkiem od strony ulicy
OSNABRUCK
20200507_074744.jpg


HV 1917 ta cecha nieczęsto pokazuje się w wątku
20200507_074815.jpg

A tu niestety nie miałem nic do skrobania (muszę na stałe wpakować do auta szpachlę szczotkę itp)
to co pamiętam to v 8H 1914 lub v BH 1914
20200507_074833.jpg


HB&HV 1914 na koźle oporowym
20200507_080300.jpg
 
Reakcje
3.313 16 0
"Garść" ciekawszych łubków ze stacji Dobre Miasto i jej bezpośredniej okolicy.

Na początek łubki przedwojenne, pochodzenia niemieckiego koncernu Kruppa:
KRUPP. 1927. FL. 1.; KRUPP 1939 FL 16A, KRUPP 1940 FL16A oraz KRUPP 1941 FL16A

KRUPP. 1927. FL.1. oraz KRUPP 1939 FL 16A.jpg


KRUPP 1940 FL16A oraz KRUPP 1941 FL16A.jpg


S.G.F. 39 oraz GHH w tym: GHH 34; GHH 32 FL1 i GHH 35

S.G.F. 39 oraz GHH 34.jpg


GHH 32 FL1 i GHH 35.jpg


G.M.W. 34. FL 1 i R.S.W. oznaczony FL 16A R.S.W. 42 oraz dość tajemniczy V.O.H. 30 (kiedyś zamieściłem podobny łubek cechowany FL. 16 A VOH 35 we wpisie #1.234 gdzie podejrzewałem, że to produkt Vereinigte Oberschlesische Hiittenwerke AG (VOH) zlokalizowanego w Gleiwitz czyli w Gliwicach)

G.M.W. 34. FL 1 oraz FL 16A R.S.W. 42.jpg


V.O.H. 30.jpg


HOESCH. 1927. oraz Huta Pokój z czasów okupacji niemieckiej czyli FH 42 FL 16a

HOESCH. 1927..jpg


FH 42 FL 16a.jpg


Łubki zakładów KL. W. (nie rozpoznanych) z 1943 i 1944 cechowane KL.W. 43. FL.16A oraz KL.W. 44. FL. 41. 49 ten ostatni zapewne uniwersalny do szyn typów S41 i S49 :niepewny:

KL.W.43 FL16A oraz KL.W. 44. FL. 41. 49.jpg


Przeskok na łubki polskie produkcji: niby proste oznaczenie (12) 48 a jednak pozwala rozpoznać producenta. "12" to przedwojenne Zakłady Ostrowieckie, jednak rocznik 1948 r. wskazuje, że zakłady funkcjonowały już pod zmienioną nazwą jako Huta im. Marcelego Nowotki w Ostrowcu Świętokrzyskim.

(12) 48.jpg


Kolejny łubek, o jeszcze prostszym oznaczeniu S (4) - producenta prawdopodobnie jeszcze nie prezentowanego w temacie. Przed wojną "4" przypisana była Modrzejowskim Zakładom Górniczo-Hutniczym Sp. Akc. w Milowicach (Sosnowiec) (Zakłady Żelazne Milowickie). Brak cechy roku nie pozwala jednak ocenić czy jest to produkt przedwojenny, czy powojenny. Wiadomo tylko tyle, że jest to łubek typu S.

S (4).jpg


...a że łubki typu S produkowane były co najmniej do początku lat 50-tych, świadczą kolejne zdjęcia łubków Huty Kościuszko z lat powojennych cechowanych H. K. [20] 46. S., H.K. [20] 48. S., H.K. [20] 51 S. oraz H.K. [20] 52 S.

H.K. [20] 46. S. oraz H.K. [20] 48. S..jpg


H.K. [20] 51. S. oraz H.K. [20] 52. S..jpg


Przy okazji łubków Huty Kościuszko, taka ciekawostka, łubek o dość nietypowej cesze, HK. [20] 54. Ł. b. (lub 6 ?) 2. S. (lub 5 ?) czyżby jakiś łubek przejściowy pomiędzy szynami typu 6, a S. :niepewny: choć jego rozmiar na całej długości jest identyczny, a ta "6" jest bardziej małym "b" (brak górnego ogonka). Taka mała zagadka.

HK. [20] 54. Ł. b. 2. S..jpg


Na zakończenie dwa łubki, które są pewnymi "rarytasami" na stacji Dobre Miasto i jej okolicy. Łubek rosyjski, a właściwie radziecki, zapewne importowany z szynami z Azowstalu w czasach PRL-u, jednak brak na nim cechy roku produkcji, widać jedynie symbol ДЖ2. Łączy szyny S49.

ДЖ2.jpg


... oraz najstarszy łubek na stacji, prawdopodobnie od nawierzchni pruskiego typu 4 (Form 4). HOESCH 1883.

HOESCH 1883..jpg


jak nietrudno się przekonać, nie tylko kozioł oporowy jest nowy, ale również szyny, które użyto do jego wyprodukowania
Kozioł bez wątpienia nowy, ale z jakich szyn zrobiony to jednak nie widać :niepewny:. Wiadomo tylko, że z szyn S49. A czy na szynach były jakieś cechy pozwalające na ustalenie producenta i ich roku produkcji ?
 

ZORBA

Użytkownik
Reakcje
164 0 0
52.077442, 23.639570 g.maps . Szyny wmurowane w filary mostu na rz.Bug. Szyny stare , małe ale nie z wąskotorówki . Służyły jako łamacz lodu , szyny na stopie nośnej mają otwory o średnicy 30mm co koło 40cm .
 

Załączniki

torowy

Znany użytkownik
Reakcje
1.215 2 1
Chciałem wrócić do wpisu z grudnia 2019, dotyczącego rosyjskiej szyny skarbowej K.Ж.Д. Kilka miesięcy temu kolega Stanisław spróbował ją zidentyfikować na podstawie pomiarów ze zdjęcia - #1.341
Teraz udało mi się ją pomierzyć. Ciekawe, jaki teraz będzie wynik identyfikacji?
  • Główka (A = 54,1 mm)
  • Stopka (C = 99,10 mm)
  • Szyjka (D = 14,40 mm)
  • Wysokość szyny (B = 118,10 mm)
Pomiar suwmiarką. Pomagały mrówki :)

kzd.JPG