Dzień dobry,
Chętnię odgrzeję kotleta, gdyż wagonami budowy
Goša (a o nich tu mowa) interesowałem się od wielu lat i udało mi się dotrzeć do sporej ilości do niedawna istniejących egzemplarzy.
Na PKP trafiły 3 odmiany wagonów standardu 'Y' budowy jugosłowiańskiej - sypialne (1974 r. - 30 szt.), restauracyjne (1976 r. - 20 szt.) i pocztowe (1990 r. - 10 szt.) - odpowiednio wagony typu Goša74 Goša76 i Goša90. Sypialne były swego rodzaju rewolucją techniczną w WARS-ie, gdyż posiadały ogrzewanie wodne naftowe, co było nowością na tle eksploatowanych dotąd wagonów z piecami węglowymi. Charakterystyczną cechą tych jugosłowiańskich wagonów były też wózki z zestawami monoblokowymi, a także cała masa innych części dewizowych, które szybko po wejściu do służby okazały się 'achillesową piętą' omawianego taboru (np. ustępy, umywalki itp.). Po 1980 r., wraz z wielkim kryzysem i problemami z dostawami ropy, nowoczesne rozwiązanie jakim było ogrzewanie naftowe okazało się następnym problemem w eksploatacji 'gosz'. To, brak części a także możliwości wymiany na inne komponenty unieruchomiły wiele wagonów na długie lata. Ponieważ był to tabor stosunkowo młody, wiele egz. adaptowano na cele robocze, techniczne i gospodarcze. Taki los spotkał np. wagony 51 51 70-80 180-4 'WLABd', 51 51 70-80 181-2 'WLABd', 51 51 70-80 201-8 'WLABd', 51 51 70-80 189-5 'WLABd' i 51 51 70-80 186-1 'WLABd' (wszystkie wagonownia W-Wa Grochów), skreślone wspólną decyzją dn. 15.11.1986 r. i przekazane Dyrekcji Trakcji Zaplecza Warsztatowego Kraków. W internecie można znaleźć kilka zdjeć wagonów typu Goša74 w planowej posłudze, m.in. tu (3 wagon za TKt48) na trasie do Szklarskiej Poręby:
http://rail.phototrans.eu/14,70530,0,FabLok_TKt48_TKt48_191.html
Los wagonów restauracyjnych był mniej barwny, gdyż możliwości ich adaptacji były ograniczone, więc po skreśleniu zazwyczaj natychmiastowo leciały na złom. Masowe kasacje nastąpiły po przyjęciu na ilostan nowych wagonów restauracyjnych typu Bautzen89 (seria 'WRdun') w 1989 r. Tylko na odcinku marzec-maj 1992 r. w wagonowni W-Wa Grochów skreślono 13 szt. W ostatnim okresie życia wagony typu Goša76 spotkać można było głównie na połączeniach Warszawa-Gdynia. Interesującym epizodem było także zdemontowanie znajdującego się w dobrym stanie i nadającego do dalszego użytku wyposażenia z części nieczynnych wagonów typu Goša76 i wstawienie go w eksploatowane równocześnie wagony rodziny 113A. Nie pamiętam w tej chwili, czy specjalizował się w tym gdyński, czy szczeciński oddział WARS-u, ale któryś z dwojga. Świadomie wspominam tylko jeden zachowany po 2000 r. wagon restauracyjny tej rodziny. Długie lata walał się w Krzeszowicach robiąc za stacjonarną knajpę. Co ciekawe, towarzyszył mu podobny sypialny typu Goša74. Jego zdjęcie jest w internecie:
http://antygaleria.pl/details.php?image_id=6537&mode=search
Na tym krótkim filmku również załapał się jeden egzemplarz:
Wagonów pocztowych było mniej i istniały znacznie krócej. Wszystkie 10 szt. pocięto na złom w 2003 r. Spotkać je można było głównie w pociągach nocnych kursujących w rel. Warszawa-Berlin, ale zdaje się także do Drezna. Jedno z nielicznych zdjęć, jakie można znaleźć w internecie:
https://www.flickr.com/photos/johannes-j-smit/3372453245/sizes/z/in/faves-tcy77/
Wagony budowy
GOŠA Smederevska Palanka (obecnie Serbia) są łatwe do rozpoznania. Od polskich czy niemieckich 'igreków' różnią się obłymi narożami i nieco innym profilem dachu. W oczy rzucają się także wielkie czerwone końcówki na czołach i okrągłe iluminatorki w drzwiach czołowych (obce w stanie pierwotnym zarówno naszym 11xA, jak i Goerlitz'om i Bautzenom z NRD).
W ostatnich 6-7 latach udało mi się dotrzeć do szeregu dawnych wagonów sypialnych budowy Gosza, kilka z nich nadal istnieje, ale niestety część już pocięto. Kilku, o których wiem, że istnieją, nie udało mi się dotąd spotkać,
http://wgk.cal.pl/details.php?image_id=3374
http://wgk.cal.pl/details.php?image_id=269
http://wgk.cal.pl/details.php?image_id=5586
http://wgk.cal.pl/details.php?image_id=2166
http://wgk.cal.pl/details.php?image_id=8967
http://wgk.cal.pl/details.php?image_id=9112
http://wgk.cal.pl/details.php?image_id=2655
http://wgk.cal.pl/details.php?image_id=5303
http://wgk.cal.pl/details.php?image_id=1813