• Ten serwis używa "ciasteczek" (cookies). Korzystając z niego, wyrażasz zgodę na użycie plików cookies. Learn more.
  • Szanowny Użytkowniku, serwisy w domenie modelarstwo.info wykorzystują pliki cookie by ułatwić korzystanie z naszych serwisów. Jeśli nie chcesz, by pliki cookies były zapisywane na Twoim dysku zmień ustawienia swojej przeglądarki.

Architektura kolejowa. Dworce i inne budynki oraz budowle kolejowe i ich detale

torowy

Znany użytkownik
Reakcje
1.215 2 1
#1
Dworzec kolejowy. Jeden z najważniejszych symboli żelaznych szlaków. Wybudowano ich bardzo wiele przez minione wieki, ale jest jeden szczególny - Dworzec Wiedeński wzniesiony według projektu Henryka Marconiego między 14 lipca 1844, a 14 czerwca 1845.

Z XIX wiecznych warszawskich dworców kolejowych, które były budowane razem z powstającą wtedy siecią kolejową, nie pozostał do czasów nam współczesnych żaden dworzec kolejowy.

Powolna likwidacja Dworca Wiedeńskiego rozpoczęła się wraz z budową warszawskiej linii średnicowej oraz Dworca Głównego, który miał zastąpić Dworzec Wiedeński. W latach 30. część budynku Dworca Wiedeńskiego została rozebrana. Pozostała cześć obiektu została zniszczona w trakcie bombardowań Warszawy we wrześniu 1939 roku. Ruiny dworca, które przetrwały wojnę zostały wysadzone w powietrze w maju 1947 roku. Dzisiaj w miejscu Dworca Wiedeńskiego funkcjonuje stacja metra "Centrum".

TOROWY: Szkoda że nie pozostały, tam gdzie stały

makieta4_.jpg

Makieta ze Stacji Muzeum

wiedenski Warszawa nakł B-ci Rzepkowicz 1913.jpg

Dworzec Warszawsko - Wiedeński w Warszawie. Warszawa nakł B-ci Rzepkowicz 1913
 

Andrzej Harassek

Moderator For Prawdziwa Kolej Koleje Innych Krajów
Zespół forum
Donator forum
Reakcje
11.291 459 29
#2
Dzisiaj w miejscu Dworca Wiedeńskiego funkcjonuje stacja metra "Centrum".
I dworzec Warszawa Śródmieście, który jest położony jakby "pod" dawnym Dworcem Wiedeńskim. Budynek Dworca Wiedeńskiego rozciągał się od wzdłuż Al. Jerozolimskich od rogu z Marszałkowską w kierunku obecnej ul. Emilii Plater.
 

kptkloss

Aktywny użytkownik
Reakcje
171 11 1
#3
Dwie uwagi do dwóch błędnych wypowiedzi:
1. Wojny nie przetrwał żaden fragment Dworca Wiedeńskiego. Pozostałe po wrześniu 1939 r. ruiny rozebrali Niemcy w 1940 r. W maju 1947 r. przewrócono przy użyciu ciężkiego sprzetu budowlanego (a nie wysadzono w powietrze - nie dało się tego zrobić w sąsiedztwie ocalałych po Powstaniu domów przy Alejach Jerozolimskich) wystające nad poziom ulicy fragmenty dworca Warszawa Główna, budowanego od połowy lat 30-tych i wysadzonego w powietrze po upadku Powstania. Roboty rozbiórkowe ruin tego obiektu trwały jeszcze do lata 1948 r.
2. Dworzec Warszawa Śródmieście jest usytuowany nie "pod dawnym Dworcem Wiedeńskim", lecz w miejscu południowych peronów w/w dworca Warszawa Główna. Dworzec Wiedeński był bardziej na północ - wzdłuż przedwojennej ulicy Chmielnej
 

Andrzej Harassek

Moderator For Prawdziwa Kolej Koleje Innych Krajów
Zespół forum
Donator forum
Reakcje
11.291 459 29
#4
Dworzec Warszawa Śródmieście jest usytuowany nie "pod dawnym Dworcem Wiedeńskim", lecz w miejscu południowych peronów w/w dworca Warszawa Główna. Dworzec Wiedeński był bardziej na północ - wzdłuż przedwojennej ulicy Chmielnej
Ja miałem na myśli budynek Dworca Wiedeńskiego, który był stosunkowo blisko Al. Jerozolimskich. Można dyskutować, czy obecne Śródmieście jest w miejscu, gdzie stał budynek Dworca Wiedeńskiego, czy parę metrów bardziej na północ lub na południe, ale ogólnie chyba jednak moja wypowiedź nie była błędna.

http://www.cotubylo.pl/stacja-metra-centrum-dawniej-dworzec-wiedenski/
http://warszawa.wikia.com/wiki/Dworzec_Wiedeński?file=Dw-Wiedenski_1900.jpg
http://www.warszawa1939.pl/obiekt/wiedenski
 

Jarząbek

Znany użytkownik
Reakcje
1.581 73 0
#5
Patrząc na tą mapkę, z całą pewnością można stwierdzić, że część stacji Warszawa Śródmieście jest położona dokładnie pod budynkiem dworcowym kolei Warszawsko-Wiedeńskiej. Budynek zaznaczyłem niebieskimi strzałkami.
Myśląc o dzisiejszej stacji Śródmieście biorę oczywiście pod uwagę całość stacji a nie tylko dwa naziemne pawilony.

Śródmiescie.jpg
 
OP
OP
torowy

torowy

Znany użytkownik
Reakcje
1.215 2 1
#6
Mimo wszystko najbardziej trafne będzie stwierdzenie, że główny budynek dworca Wiedeńskiego znajdował się w miejscu, gdzie obecnie funkcjonuje stacja metra "Centrum" (Patelnia). Budynek dworca miał 160 metrów długości i podobnej długości jest teren zajmowany przez naziemne obiekty stacji metra. Stary dworzec praktycznie przylegał do Marszałkowskiej. Poza tym należy odnosić się do obiektów naziemnych, a nie do infrastruktury podziemnej.

Na poniżej mapie Warszawy widać nie tylko zarysy dworca, ale również plac z charakterystycznym "rondem", który widać na zał powyżej zdjęciu z 1913 roku. Inną sprawą jest na ile oś i szerokość obecnych ulic: Marszałkowskiej i Alei Jerozolimskich odbiega od stanu z okresu, gdy dworzec funkcjonował.

fragment Planu Warszawy z 1913 roku [źródło: http://www.trasbus.com/plan1913.htm]

dww2.jpg
 
Ostatnio edytowane:
OP
OP
torowy

torowy

Znany użytkownik
Reakcje
1.215 2 1
#7
Pozostałe po wrześniu 1939 r. ruiny rozebrali Niemcy w 1940 r
Mógłbym prosić o źródło tej informacji, bo o ile brzmi bardzo prawdopodobnie i logicznie, to stoi w sprzeczności z informacjami

np. z Wikipedii. ... wiem, wiem Wiki, ale ... "Ruiny wieży zegarowej dworca wysadzono w maju 1947" [źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Dworzec_Wiedeński]

lub

"Skrzydło wschodnie Dworca Wiedeńskiego spłonęło w 1939 roku a ostatnie pozostałości wieży zegarowej, o strony ulicy Marszałkowskiej rozebrano w 1947 roku." [źródło: https://wawamaniak.wordpress.com/2019/01/24/pierwszy-w-warszawie-dworzec-kolejowy/]
 
Ostatnio edytowane:

kptkloss

Aktywny użytkownik
Reakcje
171 11 1
#8
Budynek Dworca Wiedeńskiego, co zresztą widać na załączonym planie, kończył się mniej więcej w 1/3 odległości pomiędzy ulicami Pankiewicza i Poznańską (po lewej stronie - poza planem), licząc od Poznańskiej. Pawilony przystanku osobowego (bo nie stacji!) Warszawa Śródmieście są usytuowane symetrycznie względem ulicy Pankiewicza i oddalone od siebie w osiach o około 65 m. Ponadto przystanek nie jest szerszy niż długość pawilonów (ok. 40 m), ma długość 200 m i nie sięga aż pod budynek Dworca Kolei W-W.
O skraj dawnego Dworca Wiedeńskiego może zahaczać jedynie łuk północnego toru podmiejskiego na kilkudziesięciometrowym odcinku pomiędzy końcem peronów a ulicą Marszałkowską (oraz tory dalekobieżne, ale nie o nich dyskutujemy), co jednak w żaden sposób nie uprawnia do stawiania tezy, że Warszawa Śródmieście leży pod dawnym dworcem Kolei W-W.
 
OP
OP
torowy

torowy

Znany użytkownik
Reakcje
1.215 2 1
#9
Jakie jest wasze zdanie na temat odbudowy Dworca Wiedeńskiego. Nie musiałby stać w tym miejscu. Budynki są przenoszone, co jest praktyką może niezbyt częstą, ale spotykaną.

Nikt o tym nawet nie myśli, ale można dworzec odtworzyć w innym miejscu, np obok torów praskiej stacji lub na Odolanach i mógłby być głównym obiektem centralnego muzeum kolejnictwa.

Wydawane są miliardy na ekrany tzw. akustyczne, nie służące niczemu, a osłaniające lasy i pola, więc 150 km ekranów mniej i Dworzec Wiedeński stoi, jak nowy. Cena 1 m ekranu o wys. 6 metrów to 3-4 tys. zł, więc 4000*150= 600 mln zł. To byłby wypasiony dworzec. Program Ekrany- = Dworzec Wiedeński+:)
 

Andrzej Harassek

Moderator For Prawdziwa Kolej Koleje Innych Krajów
Zespół forum
Donator forum
Reakcje
11.291 459 29
#10
Ja położenie Dworca Wiedeńskiego widzę mniej więcej tak, jak zaznaczyłem na starej mapie, jaką zamieścił kolega torowy oraz na wycinku z OpenStreetMap:

W-wa Wiedeńska.jpg

W-wa Śródmieście.JPG


Faktycznie, moje stwierdzenie, że Dw. Śródmieście leży pod dawnym Wiedeńskim jest trochę przesadzone. Można się spierać, na ile budynek Wiedeńskiego zachodził nad obecne perony Śródmieścia (moim trochę zdaniem zachodził), ale z pewnością był dużo bliżej Al. Jerozolimskich niż ul. Chmielnej, co widać na tej mapce. Trudno mi więc zgodzić się ze stwierdzeniem:
Dworzec Wiedeński był bardziej na północ - wzdłuż przedwojennej ulicy Chmielnej
Również stacja metra Centrum nie leży pod dawnym Dworcem Wiedeńskim, tylko jej południowy koniec zachodzi na miejsce dawnego dworca, Zgadzam się natomiast, że można powiedzieć, iż Dworzec Wiedeński znajdował się w miejscu tzw. "patelni" przed głównym wejściem do stacji Centrum, jednak sięgał dalej na zachód, nad początek peronów Śródmieścia. Warto spojrzeć na mapkę stacji na stronie warszawskiego metra:
https://www.ztm.waw.pl/mapa/metro/a13.htm

A na temat tego, co "uprawnia do stawiania tezy", takiej czy innej, ani o tym, czy "należy odnosić się do infrastruktury podziemnej" jakoś nie mam ochoty dyskutować. Proponuję trochę lżejszy ton rozmowy. ;)

Co do idei odbudowy Dworca Wiedeńskiego nie mam zdania. Pomysł ciekawy, ale czy realny? Może rzeczywiście taki budynek mógłby stać się siedzibą nowego muzeum kolejnictwa? Natomiast w pełni zgadzam się ze zdaniem kolegi torowego na temat ekranów akustycznych. Warto tu może przypomnieć, że niedawno była dyskusja na temat takich ekranów wzdłuż nasypu linii średnicowej między wylotem tunelu a mostem. Lokalni mieszkańcy stanowczo zaprotestowali przeciwko takim ekranom, twierdząc, że kolej od zawsze była elementem tej okolicy i nie życzą sobie jej zasłaniania. Faktycznie, trudno wyobrazić sobie widok nasypu z takimi ekranami. Sprawa ucichła, ale nie wiem, czy została ostatecznie zdecydowana.
 

tomekkor

Znany użytkownik
Reakcje
5.509 31 1
#11
W programie Google Earth, na tzw. osi czasu jest zdjęcie lotnicze z 1935 roku, umiejscowione dość precyzyjnie względem zdjęć współczesnych.
Widać że część Dworca Wileńskiego jest już rozebrana i trwają prace przy budowie nowego Dworca Głównego.
Wynika z niej, że wschodnia wieża dworca stała dokładnie na środku obecnego torowiska tramwajowego na ul. Marszałkowskiej i mniej więcej w połowie długości pomiędzy osiami al. Jerozolimskich i ul. Widok, które w odróżnieniu do osi Marszałkowskiej nie zmieniły lokalizacji.
Poniżej zrzut ekranowy mapy z 1935 roku ( liniami czarnymi zaznaczone przebiegi współczesnych torów tramwajowych i kolejowych )
wwa wileńska.png
 
Ostatnio edytowane:

kptkloss

Aktywny użytkownik
Reakcje
171 11 1
#12
Mógłbym prosić o źródło tej informacji, bo o ile brzmi bardzo prawdopodobnie i logicznie, to stoi w sprzeczności z informacjami

np. z Wikipedii. ... wiem, wiem Wiki, ale ... "Ruiny wieży zegarowej dworca wysadzono w maju 1947" [źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Dworzec_Wiedeński]

lub

"Skrzydło wschodnie Dworca Wiedeńskiego spłonęło w 1939 roku a ostatnie pozostałości wieży zegarowej, o strony ulicy Marszałkowskiej rozebrano w 1947 roku." [źródło: https://wawamaniak.wordpress.com/2019/01/24/pierwszy-w-warszawie-dworzec-kolejowy/]
W Wikipedii i na Wawamaniaku jest błąd. Opisywana akcja rozbiórkowa dotyczyła ruin Warszawy Głównej, a nie Dworca Wiedeńskiego. Załączam artykuł z nr 145 str. 7 czasopisma "Robotnik" z 1.06.1947 r., w którym jest opisane wyburzanie resztek hali odjazdowej Warszawy Głównej. Fotoreportaż z tego wydarzenia znajduje się na str. 2 tygodnika "Stolica" nr 22 z 15.06.1947 r. http://mbc.cyfrowemazowsze.pl/dlibra/publication?id=897&tab=3 Pozostałości wieży zegarowej już wtedy dawno nie istniały.
Na fotografii lotniczej z wiosny 1944 r. (fragment jednego ze zdjęć, zamieszczonych w książce "Warszawa - ostatnie spojrzenie") widać pusty plac u zbiegu Marszałkowskiej i Alei Jerozolimskich, wykorzystywany jako parking samochodowy. U dołu po lewej stronie gmach Dworca Głównego i przykrycie peronów z otworami wentylacyjnymi. Na płycie stoją zbudowane przez okupanta drewniane baraki wojskowe.
1947.06.01 r.jpg

Warszawa Główna.jpg
 
Reakcje
3.313 16 0
#13
Piękny dworzec, wielka szkoda, że nie zachował się do czasów współczesnych, przynajmniej we fragmencie - np. jego wschodnie skrzydło ze wschodnią wieżą zegarową... Nieco porządkując (datami) to co Koledzy napisali wcześniej, pokrótce opiszę powolną śmierć (rozciągniętą w czasie na co najmniej 11-13 lat) tego pięknego obiektu. Notabene zastanawia mnie, czy wówczas działali jacyś konserwatorzy zabytków, bo trudno mi sobie wyobrazić sytuację, że niemal 85 letni (wówczas) budynek, bez wątpienia zabytek architektury (Marconi ! - jeden z najwybitniejszych architektów pierwszej połowy XIX w), niezwykle ważny dla historii miasta (pierwsze "okno na świat"), tak po prostu spisano na straty :niepewny:.

Bez wątpienia dworzec stał w całej okazałości jeszcze pod koniec lat 1920-tych, i dopiero w 1930 lub na początku 1931 roku zaczął powoli znikać z krajobrazu Warszawy. W 1930 roku postępująca budowa linii średnicowej przypieczętowała los zachodniego skrzydła dworca.

Zdjęcie nr 1. Znana fotografia z zasobów Narodowego Archiwum Cyfrowego (NAC). Obrazująca budowę linii średnicowej. Datowana na sierpień 1931. Widać, że zachodnia wieża jeszcze stoi, choć krańcowy budynek jest już bez wątpienia wyłączony z użytkowania.

1. Budowa linii średnicowej - fragment wykopu tunelu. Widok od strony zach. Sierpień 1931.jpg


Zdjęcie nr 2. Kolejne zdjęcie, również z NAC, pokazuje, że prace rozbiórkowe zbliżają się powoli do wieży zachodniej, a budynku ze zdjęcia poprzedniego już nie ma. Zdjęcie datowane jest na 1931 r. jednak biorąc pod uwagę wyżej zamieszczone zdjęcie, jest to prawdopodobnie nadal sierpień lub może już wrzesień 1931 (na pewno lato, bo pracownicy siedzący na ziemi są rozebrani do pasa).

2. Rozbiórka zach. strony budynku dawnego dworca Warszawsko-Wiedeńskiego. 1931.jpg


Zdjęcie nr 3. Kolejne zdjęcie, również zbiory NAC, datowane jest na 1931 - 1933 r. Być może to rok 1932. Widać na nim, że wieża zachodnia jest już rozebrana, jednak centralna bryła budynku dworca stoi w całości.

3. Budowa linii średnicowej. Fragment wykopu i rozbiórka gmachu dawnego dworca Warszawsko-Wi...jpg


Pomimo postępującej rozbiórki zachodniego skrzydła, wschodnia część dworca funkcjonowała nadal. Dowodem na to, są poniższe zdjęcia ze zbiorów NAC, datowane na 1 wrzesień 1931 r. Tym razem data jest nie do podważenia. Posła Tadeusza Hołówkę zamordowano 29 sierpnia 1931, a trumnę z ciałem sprowadzono koleją do Warszawy w dniu 1.09.1931. https://pl.wikipedia.org/wiki/Tadeusz_Hołówko

Zdjęcie nr 4a. Uczestnicy pogrzebu oczekujący na przyjazd pociągu z trumną Tadeusza Hołówki. 1.09.1931. Widok fragmentu dworca od strony peronów.

4a. Uczestnicy pogrzebu oczekujący na przyjazd pociągu z trumną Tadeusza Hołówki. 1.09.1931.jpg


Zdjęcie nr 4b. Pogrzeb posła Tadeusza Hołówki w Warszawie. Przeniesienie trumny z dworca na karawan. 1.09.1931. Widok fragmentu dworca od strony miasta.

4b. Pogrzeb posła Tadeusza Hołówki w Warszawie. Przeniesienie trumny z dworca na karawan. 1...jpg


Kolejne zdjęcie przedstawia wygląd centralnej bryły dworca w lutym 1933 (wg NAC), oraz jej usytuowanie względem dworca tymczasowego, który jest zamieszczony na kolejnej, poglądowej fotografii.

Zdjęcie nr 5. Prace przy budowie nowego dworca głównego i widok na centralną bryłę byłego dworca Warszawsko-Wiedeńskiego w lutym 1933 (NAC). W głębi, na lewo, dworzec tymczasowy.

5. Budowa Dworca Głównego w Warszawie. Luty 1933.jpg


Zdjęcie nr 6. Dworzec tymczasowy widoczny na fotografii wyżej. Zdjęcie z listopada 1933.

6. Widok ogólny na budynki dworca i perony od strony Al. Jerozolimskich. Listopad 1933..jpg


Tragiczne w skutkach wydarzenie, zmieniające po raz kolejny wygląd dworca miało miejsce 26 marca 1934. Zawaliła się wówczas ściana zachodniej części centralnej budynku, od strony peronów, przygniatając 7 pracowników składu bagażowego.

Zdjęcie nr 7. Widok ogólny na miejscu katastrofy i strażacy podczas akcji ratunkowej. Widok od strony peronów. Źródło NAC. 26.03.1934.

7. Widok ogólny na miejscu katastrofy. Strażacy podczas akcji ratunkowej (zawalona ściana o...jpg


Katastrofa budowlana nie wyłączyła z użytku wschodniego skrzydła dworca. Dowodem na to są dwie poniższe fotografie z zasobów NAC.

Zdjęcie nr 8. Wyjazd Prezydenta RP Ignacego Mościckiego na obchody 10 rocznicy III powstania śląskiego z Dworca Głównego (dawnego Warszawsko-Wiedeńskiego) w Warszawie. 2 styczeń 1935. Widok dworca od strony peronów.

8. Wyjazd Prezydenta RP Ignacego Mościckiego na obchody 10 rocznicy III powstania śląskiego...jpg


Zdjęcie nr 9. Powrót Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych RP generała Edwarda Rydza-Śmigłego po złożeniu wizyty oficjalnej we Francji. Wrzesień 1936. Widok wschodniej części dworca od strony placu.

9. Powrót Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych RP generała Edwarda Rydza-Śmigłego po zło...jpg


W owym czasie, w latach 1935 - 1939 (po katastrofie budowlanej z marca 1934 i rozbiórce 2/3 środkowej, trzypiętrowej bryły dworca, budynek byłego Dworca Warszawsko-Wiedeńskiego składał się tylko ze wschodniej części bryły centralnej plus wschodnie skrzydło z wieżą zegarową. Widać to dobrze na fotografii niżej.

Zdjęcie nr 10. Przybyła do Warszawy na zawody studentów polskich i belgijskich w piłce nożnej, pływaniu i szermierce, drużyna belgijska na nowym Dworcu Głównym w Warszawie. Prawdopodobnie 1 kwiecień 1937 ponieważ zawody odbyły się w dniach 2 - 4 kwiecień 1937. W dali widać okrojoną bryłę centralną dawnego Dworca Warszawsko-Wiedeńskiego. Ciekawy jest również napis, informujący, że do kas biletowych można dostać się od strony ul. Marszałkowskiej i Chmielnej - czyli funkcjonowały one w dworcu tymczasowym.

10. Zawody studentów polskich i belgijskich w piłce nożnej, pływaniu i szermierce w Warsza...jpg


Pomimo okrojonego wyglądu dworca, jako całości, wydaje się, że tuż przed wybuchem wojny, wschodnia część dworca z wieżą zegarową funkcjonowała nadal i nadal wpisywała się w architekturę miasta (przeznaczona była do zachowania ?). Poniższe zdjęcie, ze zbiorów NAC przedstawia w/w wieżę zegarową i datowane jest na 1938 rok.

Zdjęcie nr 11. Rozrzucanie ulotek propagandowych na skrzyżowaniu ul. Marszałkowskiej i al. Jerozolimskich w Warszawie. Wybory do Rady Miejskiej w Warszawie odbyły się w grudniu 1938, tak więc można zawęzić datowanie zdjęcia do miesiąca tego roku. Widoczna wieża wschodnia dworca, wydaje się ciągle funkcjonującym budynkiem.

11. Rozrzucanie ulotek propagandowych na skrzyżowaniu ul. Marszałkowskiej i al. Jerozolimski...jpg


Wybuch wojny przyniósł kolejne zniszczenia. Bombardowania we wrześniu 1939 nie przyniosły wprawdzie bezpośrednich trafień (dworzec zachował swoją formę z lat 1935 - 1938, nie uległ zburzeniu), ale spowodowały pożary i wypalenie bryły dworca, w tym zniszczenie dachu. Widać to m.in. na zdjęciu w Wikipedii z końca 1939 r. https://pl.wikipedia.org/wiki/Dworzec_Wiedeński#/media/File:Zniszczony_Dworzec_Główny_w_Warszawie_wrzesień_1939.jpg

Zdjęcie nr 12. Ciekawe zdjęcie lotnicze Luftwaffe z 1940 roku. Widać zrujnowany, nowy dworzec główny, w miejscu dworca tymczasowego - pusty plac. Dawny Dworzec Warszawsko-Wiedeński jest zniszczony ale zachował swoją formę jak ze zdjęcia nr 10 z kwietnia 1937 r. (1/3 bryły środkowej, tej z trzema piętrami, plus skrzydło wschodnie z wieżą zegarową).

12. Zdjęcie lotnicze Luftwaffe 1940.jpg


Zdjęcie nr 13. Znane zdjęcie z Wikipedii, https://pl.wikipedia.org/wiki/Dworzec_Wiedeński zamieszczam w odniesieniu do wpisu Kolegi kptkloss z zapytaniem czy pewna jest informacja, że Niemcy rozebrali ruiny w 1940 r.
Pozostałe po wrześniu 1939 r. ruiny rozebrali Niemcy w 1940 r.
Bo wydaje mi się, że poniższe zdjęcie z Wiki, mogło być zrobione zimą 1941/42 lub nawet 1942/43. Ruiny dworca ze zdjęcia wyżej, Luftwaffe z 1940, mają m.in. kompletną wieżę zegarową, na zdjęciu niżej ruiny te wyglądają tak jakby stały już dobry rok i niszczały. Te druty kolczaste i dość ponura atmosfera zdjęcia (może to jednak tylko moja wyobraźnia) przywodzą mi na myśl, późniejsze lata okupacji, po czerwcu 1941, czyli ataku Niemiec na ZSRR. Warszawa stała się wówczas m.in. punktem przerzutu wojsk na wschód - stąd warszawskie dworce jako strategicznego znaczenia były pod specjalnym nadzorem i ogradzano je m.in. drutem kolczastym, co w 1940 roku chyba nie było praktykowane. Ale może się mylę :niepewny:.

13. Zdjęcie z okresu zima 1940-41 do zima 1943-44.jpg


Natomiast bez wątpienia Kolega ma rację, że w 1944 ruin tych już nie było.
Na fotografii lotniczej z wiosny 1944 r. (fragment jednego ze zdjęć, zamieszczonych w książce "Warszawa - ostatnie spojrzenie") widać pusty plac u zbiegu Marszałkowskiej i Alei Jerozolimskich
Stąd błędne są informacje na Wikipedii i innych źródłach, że ruiny wieży zegarowej dworca wysadzono w maju 1947. Nie istniały one już podczas Powstania Warszawskiego. Poniżej zdjęcia z 1944, pierwsze, datowane na wiosnę 1944 zamieścił już Kolega kptkloss jednak przedstawia ono tylko fragment ogólniejszej panoramy, którą można zobaczyć niżej. Dwa kolejne datowane są na lipiec 1944. Wszystkie to zdjęcia lotnicze Luftwaffe. Widać na nich dobrze m.in. wybudowany przez Niemców w czasie wojny dworzec w miejscu przedwojennego polskiego dworca tymczasowego od strony ul. Chmielnej.

Zdjęcie nr 14. Wiosna 1944.

14. Zdjęcie lotnicze Luftwaffe. Wiosna 1944.jpg


Zdjęcia nr 15a i 15b. Lipiec 1944. Wydawać by się mogło, że zrobione są w jednym czasie co zdjęcie wyżej (... i np. zdjęcia nowego dworca głównego z tematu Kolej w Warszawie i okolicach z postu #2.637 ), jednak szczegóły wyglądu placu, po dawnym Dworcu Warszawsko-Wiedeński wskazują, że to prawdopodobnie zdjęcia z dwóch, różnych lotów Luftwaffe nad stolicą.

15a. Zdjęcie lotnicze Luftwaffe. Lipiec 1944 (1).jpg
 
Ostatnio edytowane:
Reakcje
3.313 16 0
#14
...Z powodu przekroczenia limitu zdjęć w poście wyżej, ciąg dalszy poniżej.

... zdjęcie nr 15b. Lipiec 1944.

15b. Zdjęcie lotnicze Luftwaffe. Lipiec 1944 (2).jpg


Zdjęcie nr 16. Na zakończenie, aby rozwiać ponad wszelką wątpliwość, że po II w. św. nie pozostały żadne ślady po Dworcu Warszawsko-Wiedeńskim, poniżej zamieszczone jest zdjęcie lotnicze ruin śródmieścia z czerwca 1945. Widać, że niewiele też zostało z wojennego dworca niemieckiego jak i z nowego dworca głównego, którego budowę rozpoczęto przed wojną.

16. Zdjęcie lotnicze. Czerwiec 1945.jpg


Smutna to historia, końca Dworca Warszawsko-Wiedeńskiego. Dobrze, że pozostały choć fotografie i modele.
 
Ostatnio edytowane:

Kpt. Nemo

Łowca cech
Donator forum
Ekspert
Reakcje
20.032 494 29
#15
Kolega Stanisław winien posiadać miano "Naczelnej kropli poznania drążącej skałę niewiedzy" ot co.
Jego podejście do tematu/problemu(wszelakiego) za najbardziej odpowiednie i edukacyjne uważane powinno być.
Dowiódł tego w niejednym wątku.
I to nie są żarty.
 
Reakcje
3.313 16 0
#16
Kolega Stanisław winien posiadać miano "Naczelnej kropli poznania drążącej skałę niewiedzy" ot co.
Jego podejście do tematu/problemu(wszelakiego) za najbardziej odpowiednie i edukacyjne uważane powinno być.
Dowiódł tego w niejednym wątku.
I to nie są żarty.
Oj Kolega jak zwykle żartuje :LOL::LOL::LOL:

Myślę, że takimi kroplami, drążącymi skałę niewiedzy, są wszyscy uczestnicy Forum, a z tylu kropli to robi nam się niemały deszczyk :LOL:, a dzięki takim "opadom atmosferycznym" ;) chyba wszyscy poszerzamy swoją wiedzę na interesujące i fascynujące nas tematy, dotyczące m.in. techniki i historii kolejowej (i całej towarzyszącej jej "otoczki"), a nijako przy okazji, niekiedy prostując często zawiłe zakręty historii.

Aby zakończyć, z mojej strony, temat warszawskiego dworca wiedeńskiego poniżej dwie fotografie z czasów okupacji niemieckiej. Pierwsza z okresu I w. św. z 1916 r. (od 6/7 sierpnia 1915 do listopada 1918 Warszawa znajdowała się pod okupacją niemiecką), gdzie widać nad głównym wejściem interesujący napis Wiener Bahnhof, druga, jakże odmienna, z okresu II w. św., z końca 1939 (stolica skapitulowała w dniu 28 września 1939, głównie ze względu na sytuację ludności cywilnej), gdzie widać smutne ruiny wschodniej części dworca oraz stojących przed nim żołnierzy Wehrmachtu.

Warschau Wiener Bahnhof 1916.jpg


Ruiny dawnego Dworca Wiedeńskiego 1939.jpg
 
Ostatnio modyfikowane przez moderatora:

kptkloss

Aktywny użytkownik
Reakcje
171 11 1
#17
Wróćmy do fotografii nr 12 i 13.
Na zdjęciu lotniczym ruiny Dworca Wiedeńskiego oraz znajdującej się nieco na lewo i w górę tzw. Nowej Poczekalni są w stanie, w jakim zastało je zakończenie walk o Warszawę we wrześniu 1939 r. Na zdjęciu nr 13 budynek dworca jest już w trakcie rozbiórki - brakuje mu części I piętra i górnej kondygnacji wieży zegarowej. Problem polega na tym, że musi to być późna zima 1939/40 r., więc fotka nr 12 nie mogła być wykonana w 1940 r., chyba że na początku 1940 r. przyszła wiosna, wykonano to zdjęcie, a potem nastąpił atak zimy, uwieczniony na drugiej fotce. Jeżeli tak nie było, to datowanie zdjęcia lotniczego jest błędne.
Na dowód załączam dwa fragmenty z prasy warszawskiej z 1940 r.

1940.05.08 8011386.jpg


I drugi fragment z 30 sierpnia 1940 r., NKW nr 204 str. 3.

1940.08.30 r 13085562.jpg


Ta fotografia została zrobiona dokładnie z miejsca, w którym stał uprzednio Dworzec Wiedeński.
Odnosnie zasieków z drutu kolczastego, to podejrzewam, że po prostu zabezpieczały teren płyty nad peronami Dworca Głównego, który był jeszcze wtedy nieuporządkowany (np. nie były w ogóle ogrodzone duże otwory wentylacyjne nad torami stacyjnymi).
 
Reakcje
3.313 16 0
#18
Na dowód załączam dwa fragmenty z prasy warszawskiej z 1940 r.
I na takie krople drążące temat chyba wszyscy oczekują. Bardzo cenne artykuły Kolega znalazł i zamieścił. Artykuł z 8 maja 1940 mówi, że od kilku tygodni trwa rozbiórka dworca, czyli prawdopodobnie już od marca 1940 i że wówczas (w maju 1940) nie było już głównej hali, a rozbierano wschodni pawilon i wieżę zegarową. Artykuł z 30 sierpnia 1940 dowodzi, że budynku już nie było i trwały tylko prace porządkowe nad usuwaniem gruzu. Tak więc dworzec zniknął na dobre z architektury Warszawy zapewne w czerwcu lub lipcu 1940. Co do zdjęcia Luftwaffe opisanego rokiem 1940, różnie to może być, rok podany jest w opisie zdjęcia, co nie wyklucza zrobienia go jeszcze w 1939 (wówczas byłby to błąd w opisie) lub np. w styczniu czy lutym 1940, w jakiś słoneczny, zimowy dzień, bo przecież nie można wykluczyć, tak jak Kolega napisał, że aura zmienną jest, a i na zdjęciu w sumie nie widać, ale równie dobrze może leżeć tam jakaś niewielka warstwa śniegu. Bez wątpienia zdjęcie nr 12 jest wykonane po zakonczeniu walk o Warszawę i przed zrobieniem zdjecia nr 13, które patrząc na aurę, wykonano jak Kolega dowiódł zimą 1939/1940. Szkoda tylko, że co niektóre strony internetowe (np. Wikipedia) powtarzają błędne informacje jakoby jakaś część dowrca przetrwała II w. św. no ale na to niestety nie mamy zbyt dużego wpływu, ważne że ktoś kto zainteresuje się tematem, zapewne dotrze do prawdziwych informacji.
 

Andrzej Harassek

Moderator For Prawdziwa Kolej Koleje Innych Krajów
Zespół forum
Donator forum
Reakcje
11.291 459 29
#19
Skoro ten temat się tak rozwija, to przypomnę, że są już dwa wątki o tej tematyce. Proponuję więc pozostawienie tego tematu wyłącznie do wpisów związanych z warszawskim dworcem wiedeńskim, ewentualnie innym dworcom w Warszawie, a relacje z innych miejsc zamieszczać w istniejących już wcześniej tematach. Jeżeli kolega Stanisław by się zgodził, przeniósłbym jego wpisy o Iławie do jednego z tych wcześniejszych tematów, gdzie zresztą fotki z Iławy też już były zamieszczane. Tytuł tego wątku bym odpowiednio zmienił.

http://forum.modelarstwo.info/threa...rsze-i-najmniejsze-dworce-kolejowe-pkp.10691/
http://forum.modelarstwo.info/threads/ceglane-budynki-stacyjne.21873/
 
OP
OP
torowy

torowy

Znany użytkownik
Reakcje
1.215 2 1
#20
Skoro ten temat się tak rozwija, to przypomnę, że są już dwa wątki o tej tematyce. Proponuję więc pozostawienie tego tematu wyłącznie do wpisów związanych z warszawskim dworcem wiedeńskim, ewentualnie innym dworcom w Warszawie, a relacje z innych miejsc zamieszczać w istniejących już wcześniej tematach
Proszę niczego nie zmieniać. Taki wątek założyłem i o to mi chodziło, aby było to miejsce poświęcone architekturze kolejowej. Wątków porzuconych na forum jest wiele.

Poza tym nie wydaje mi się, aby miłośnicy kolejnictwa byli aż tak zaangażowani w tematykę architektury kolejowej, aby mnożyć tego rodzaju wątki. Po prostu tak się złożyło, że Wiedeńska wzbudziła ponadprzeciętne zainteresowanie, ale tylko w jednym, szczególnym punkcie jej histori.
 

Podobne wątki